آیا تا به حال چیزی درباره دیسک کمر شنیده‌اید؟ آیا می‌دانید چه چیزی باعث ایجاد دیسک کمر می‌شود؟ یا روش‌های موثر برای درمان دیسک کمر چیست؟ آیا به جز جراحی درمانی برای دیسک کمر می‌شناسید؟
دیسک کمر از رایج‌ترین بیماری‌های مربوط به ستون فقرات و کمر است که افراد زیادی از آن رنج می‌برند. ما در این مطلب به موضوعات مختلفی درباره دیسک کمر می‌پردازیم و سعی می‌کنیم اطلاعات جامع و کاملی در اختیارتان قرار دهیم. اگر دچار کمر درد هستید، با خواندن این مطالب با روش‌های جدید درمان دیسک کمر، نحوه استراحت برای درمان این مشکل و مطالب دیگری از جمله علائم دیسک کمر در پاها آشنا خواهید شد؛ حتی اگر دچار این بیماری مزمن نیستید، با خواندن این مطالب می‌توانید با مواد مضر برای دیسک کمر، علائم دیسک و دیگر راه‌های پیشگیری آشنا شوید.
دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر عارضه‌ای است که در اثر وارد شدن فشار زیاد بر کمر یا ضعیف شدن عضلات آن به وجود می‌آید. بنابراین برای بررسی دقیق ابتدا باید درباره ستون فقرات بدانیم. ستون فقرات هر شخص، از مهره‌هایی تشکیل شده است که روی هم قرار گرفته‌اند. ستون فقرات شامل 7 مهره گردن، 12 مهره ستون پشت، 5 مهره کمر و در نهایت استخوان خاجی و دنبالچه است. هر یک از این مهره‌ها توسط یک دیسک محافظت می‌شوند.
این دیسک‌ها که شامل یک بخش نرم و اسفنجی و یک بخش حلقه خارجی سخت است، از شوک‌های وارد شده به مهره‌ها که ناشی از فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن، برداشتن اجسام سنگین، حرکت ناگهانی و غیره است، محافظت می‌کند.
هنگامی که این دیسک‌ها سالم باشند، می‌توانند موجب انعطاف‌پذیری ستون فقرات شوند و از ایجاد آسیب در ستون فقرات جلوگیری کنند. اما هنگامی که این دیسک‌ها آسیب ببینند، ممکن است متورم شده و باز شوند. به این حالت فتق دیسک یا پارگی دیسک گفته می‌شود.
با توجه به اینکه فتق دیسک بیشتر در نواحی کمر دیده می‌شود، بیشتر به نام دیسک کمر شناخته می‌شود. هنگامی که دیسک دارای فتق به اعصاب فشار وارد کند، موجب ایجاد ضعف، درد و بی‌حسی در نواحی مختلفی از بدن که اعصاب از آنها عبور می‌کند، خواهد شد. به عنوان نمونه، فتق دیسک در پایین کمر موجب ایجاد درد و بی‌حسی در باسن می‌شود که تا کف پا ادامه دارد. در شرایطی که فتق دیسک به اعصاب فشار وارد نکند، ممکن است علائمی جز سردرد نداشته باشید.
اکنون که درباره دیسک کمر اطلاعات کافی به دست آورده‌ایم، بهتر است به عواملی بپردازیم که ممکن است منجر به دیسک کمر شوند.
مهم‌ترین عوامل و علت دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر یک بیماری مزمن است که ناگهانی ایجاد نمی‌شود بلکه به دلیل فرسایش تدریجی رخ می‌دهد. برخی از عواملی که منجر به دیسک کمر می‌شوند عبارتند از:
- بالا رفتن سن
- انجام مداوم برخی از فعالیت‌ها
- بلند کردن اجسام سنگین
- چرخش ناگهانی
- وزن بالا
- ضعف عضلات کمر
- سبک زندگی نادرست و بی‌تحرک
- عوامل ژنتیکی و ارثی
مطالعه بیشتر: علت کمر درد
شایع‌ترین علائم دیسک کمر چیست؟
علائم دیسک کمر بیشتر به محل وقوع آن بستگی دارد؛ همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، فتق دیسک بیشتر در ناحیه کمر اتفاق می‌افتد و مهم‌ترین علامت آن درد کمر است. علاوه بر درد، شایع‌ترین علائم دیسک کمر عبارت‌اند از:
- درد پایین کمر که از باسن گرفته تا قوزک یا کف پا ادامه دارد.
- احساس سوزن سوزن شدن در یک پا که ممکن است از باسن تا پشت زانو ادامه داشته باشد.
- ضعف در برخی از عضلات یک یا هر دو پا
- احساس درد در جلوی ران پا
- درد عمیق عضلانی و اسپاسم عضلات
- درد ناشی از نشستن و برخاستن
- درد ناشی از پیاده روی کوتاه مدت
- درد و بی حسی در یک سمت بدن
- از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع
این علائم ممکن است به تنهایی و یا به صورت ترکیبی در بیمار دیده شوند؛ در صورتی که یکی از علائم بیمار، عدم کنترل ادرار و مدفوع یا بی‌حسی و ضعف هر دو پا باشد، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا این علائم بسیار جدی هستند. دیسک کمر، گرچه به عنوان درد در کمر شناخته می‌شود، اما ممکن است در پاها نیز علائمی داشته باشید که ناشی از دیسک کمر است. برخی از مهم‌ترین علائم دیسک کمر در پاها شامل موارد زیر است:
- درد
- احساس سوزش
- احساس سردی
- احساس گرمی
- احساس بی حسی
- احساس خارش
- احساس گرفتگی و سفت شدن
- احساس ضعف و فلج پا
- لاغری ران و ساق پا
- صافی کف پا
درد دیسک کمر به کجا می‌زند؟
در برخی موارد، دیسک کمر دردی در کمر ایجاد نمی‌کند و بیشتر در قسمت‌های مختلفی مانند باسن، ران پا، ساق پا تا کف پا دیده می‌شود. همچنین مممکن است فقط در مراحل اولیه دردی در کمر حس کنید و سپس درد به قسمت‌های ذکر شده منتقل شود.
مطالعه بیشتر: فوق تخصص درد
بهترین راه تشخیص دیسک کمر چیست؟
همانطور که در بالا اشاره شد، علائم دیسک کمر بسیار متنوع بوده و حتی در نواحی مختلف بدن دیده می‌شوند! پس از چه راهی بفهمیم دیسک کمر داریم و این علائم، نشانه دیسک کمر هستند؟ از روی برخی از علائم و نشانه‌ها می‌توانید خودتان تشخیص دهید که دیسک کمر دارید یا نه. اما باید گفت که کار راحتی نیست و به هیچ وجه نمی‌توان مطمئن بود. به عنوان مثال اگر صبح که از خواب بیدار می‌شوید، احساس کمر درد دارید و یا پای شما تیر می‌کشد و احساس درد و خشکی در پا دارید، می‌توانید احتمال دیسک کمر را در نظر بگیرید.
با این حال، باید برای اطمینان حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص به راحتی می‌تواند با برخی معاینات فیزیکی، منبع درد شما را بررسی کند. برای این کار پزشک به نقاط مختلف کمر شما دست می‌زند و محل درد را شناسایی می‌کند.
معاینات اولیه و فیزیکی شامل چند مورد مهم است:
- رفلکس‌ها
- قدرت عضلات
- توان راه رفتن
- میزان احساس ضربات آهسته و لرزش
اما در صورتی که دلیل اصلی دیسک کمر و علت درد شما با معاینات اولیه قابل تشخیص نباشد، چندین آزمایش برای بیمار تجویز می‌شود که عبارت‌اند از:
- آزمایش اشعه ایکس
- سی تی اسکن
- اسکن ام آر آی (MRI)
- آزمایش دیسکوگرام
- تست نوار عصب و عضله
این آزمایشات در حقیقت برای عکسبرداری استفاده می‌شود و متناسب با تشخیص پزشک، ممکن است یک یا چند مورد از آنها را انجام دهید.
مطالعه بیشتر: پارگی دیسک کمر
روش‌های درمان دیسک کمر چیست؟
همانطور که می‌دانید جراحی یک روش درمانی پرهزینه است که ریسک بالایی دارد. بنابراین مردم ترجیح می‌دهند بیشتر از روش‌های درمان دیسک کمر بدون جراحی استفاده کنند. خوشبختانه به لطف تکنولوژی‌های مدرن و پیشرفت علم، روش‌های درمانی جایگزین جراحی بسیار زیاده شده‌اند. ما در اینجا به چند مورد از این روش‌های جدید درمان دیسک کمر اشاره می‌کنیم:
- استراحت مطلق
در مرحله ابتدایی برای درمان دیسک کمر، استراحت مطلق توصیه می‌شود! اما سوال این است که نحوه استراحت برای درمان دیسک کمر باید چگونه باشد؟ منظور از استراحت، این نیست که شما به مدت چند ماه استراحت کنید. بلکه منظور از استراحت مطلق این است که به مدت 3 روز هیچ گونه فعالیتی نداشته باشید و سپس استراحت نسبی داشته باشید و در عین حال برخی از فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید. اما فراموش نکنید که نحوه انجام فعالیت‌های روزانه باید طبق آموزش‌های متخصص طب فیزیکی و توانبخشی باشد.
- درمان دیسک کمر با ورزش
برای درمان دیسک کمر با ورزش، ابتدا باید عضله‌های خود را تقویت کنید. به همین دلیل برای افرادی که دیسک کمر دارند، در مراحل اولیه ورزش‌های استاتیک توصیه می‌شود. توجه داشته باشید که ورزش باید برای کاهش درد شما انجام شود و یک روش درمانی مناسب برای دردهای شدید نیست. همچنین ورزش نباید موجب افزایش درد کمر شما شود.
شاید شما هم شنیده باشید که می‌گویند، راه رفتن برای دیسک کمر خوب است. با وجود اینکه پیاده‌روی روش خوبی است اما در مراحل اولیه دیسک کمر نمی‌توان آن را انجام داد. راه رفتن در آب و پیاده‌روی در مراحل بعدی درمان قرار می‌گیرند؛ زمانی که پزشک متخصص به شما اجازه می‌دهد برخی ورزش‌های سبک را که نیاز به تحرک دارند، آغاز کنید.
- طب سوزنی
یکی از موثرترین و بهترین راه‌ها برای درمان دیسک کمر، طب سوزنی الکترونیک است. جالب است بدانید که امروزه در جهان، خصوصا در آمریکا و چین، روش طب سوزنی الکترونیک انتخاب اول در درمان دیسک کمر است.
- درمان خانگی
در درمان خانگی می‌توانید متناسب با توصیه پزشک از ماساژ با کیسه یخ یا کیسه آب گرم، استراحت در منزل و انجام روزانه برخی از ورزش‌های مناسب برای دیسک کمر استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: درمان دیسک کمر بدون جراحی
- استفاده از دارو
در اکثر موارد که درد دیسک کمر شدید است، از انواع مسکن‌ها برای تسکین درد استفاده می‌شود، اما مناسب‌ترین دارو برای دیسک کمر چیست؟ ترکیبی از داروهای گیاهی و شیمیایی برای درمان دیسک کمر در دسترس هستند. در خانه و بدون مراجعه به پزشک می‌توانید از برخی داروهای گیاهی استفاده کنید از جمله:
-
- قرار دادن خرمای بدون هسته روی محل التهاب به مدت 48 ساعت
- استفاده از دمنوش زنجبیل که برای کاهش التهاب بسیار موثر است.
همچنین برخی از داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شوند، عبارت‌اند از:
-
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی
- داروهای شل کننده عضلانی مانند باکلوفن و تیزانیدین
- داروهای ضد درد و عصب مانند گابانتین، پره گابالین، لبریکا، ترامادول،دولوکستین، آمی تريپتيلين و غیره
- داروهای مخدر که برای تسکین دردهای شدید استفاده می‌شوند مانند کودئین، استامینوفن و اکسی کدون
- داروهای مسکن معمولی که برای دردهای خفیف تا کم استفاده می‌شوند مانند ایبوپروفن، آدویل، مورتین IB، ناپروکسین
- فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های موثر و بدون جراحی برای درمان دیسک کمر است. در این روش، علاوه بر اینکه می‌توانید درد کمر خود را کاهش دهید، برخی از حرکات و تمرینات اصلاحی را می‌آموزید که با تکرار آنها در خانه، می‌توانند از سایر آسیب‌ها و بیماری‌های مربوط به کمر جلوگیری کند. بنابراین سعی کنید در جلسات فیزیوتراپی تمرکز کافی داشته باشید تا نحوه صحیح انجام حرکات را یاد بگیرید.
همچنین در روش فیزیوتراپی، تکنیک‌های مختلفی مانند ماساژ درمانی، آب درمانی، گرما درمانی، سرما درمانی و غیره استفاده می‌شود که همگی نقش موثری در درمان دیسک کمر و کاهش درد بیمار دارند.
اکنون نوبت آن است که به برخی از روش‌های جراحی اشاره کنیم. در مواردی که دیسک کمر بسیار حاد باشد و روش‌های معمول اثربخشی کافی را نداشته باشند، دکتر ناگزیر روش جراحی را پیشنهاد خواهد داد که شامل یکی از موارد زیر است:
- تزریق در ناحیه اپیدورال (ترنسفورمینال)
- تزریق اوزون
- جراحی بسته دیسک کمر با لیزر
مطالعه بیشتر: عمل دیسک کمر با لیزر
بهترین روش درمان دیسک کمر کدام است؟
همانطور که دیدیم روش‌های درمان دیسک کمر بسیار متنوع هستند. در میان این روش‌ها، بهترین درمان دیسک کمر با توجه به جنبه‌های مکانیکی و التهابی مهره‌های ستون فقرات تعیین می‌شود. معمولا متخصصان از چند روش درمانی ترکیبی استفاده می‌کنند. از جمله روش‌های درمانی مورد استفاده شامل تخت دکامپرشن، طب سوزنی، کایروپراکتینک، استفاده از پلاسما، اوزون تراپی و رادیوفرکوانسی است.
توجه داشته باشید که تمامی این روش‌های درمان دیسک کمر در جهت کاهش فشار بر اعصاب و کاهش التهاب هستند و درمان قطعی برای دیسک کمر محسوب نمی‌شوند. اگر به دنبال راه حل درمانی قطعی هستید، می‌توانید از روش درمان ترکیبی که کمی بالاتر ذکر شد، استفاده کنید. فراموش نکنید که درمان قطعی دیسک کمر به چند عامل مختلف بستگی دارد:
- میزان طول کشیدن علائم دیسک
- میزان پیشرفته بودن بیماری دیسک کمر
- تعداد دیسک‌های کمری که پاره هستند
- درگیری بخش‌های دیگر ستون فقرات مانند مفاصل ستون فقرات و یا تنگی کانال نخاعی
- بیماری‌هایی که اعصاب و استخوان‌ها را گرفتار می‌کنند
مطالعه بیشتر: عمل جراحی تنگی مجرای نخاعی
برای جلوگیری از بروز دیسک کمر چه کنیم؟
در صورتی که بر روی دیسک‌ها فشار وارد شود، معمولا نمی‌توان از بروز فتق دیسک جلوگیری کرد اما می‌توانید کاری کنید که احتمال آن را کاهش دهید. برخی از کارهایی که می‌توانید انجام دهید، عبارت‌اند از:
- سعی کنید هنگام بلند کردن اجسام سنگین خم شوید، روی زانوهای خود قرار بگیرید و جسم مورد نظر را با نیروهای زانو از زمین بلند کنید و از وارد آمدن فشار به کمر جلوگیری کنید.
- سعی کنید وزن خود را در حد مناسب و متعادل نگه دارید.
- هنگام نشستن سعی کنید بدن شما، حالت صحیحی داشته باشد.
- برای مدت طولانی به حالت نشسته باقی نمانید، هر از گاهی بلند شوید و چند حرکت کششی انجام دهید سپس بنشینید و به کارتان ادامه دهید.
- سعی کنید با انجام تمرینات ورزشی، عضلات پشت، کمر، پا و شکم خود را تقویت کنید.
توجه داشته باشید که برخی از مواد غذایی می‌توانند درد دیسک کمر را تشدید کنند. بنابراین مواد مضر برای دیسک کمر شامل مواد حاوی سلانین مانند کاهو، گوجه فرنگی، سیب زمینی و مواد غذایی با طبع سرد است. به خصوص اگر شب‌ها از آنها استفاده کنید، ممکن است درد دیسک کمر شما را بدتر کنند. همچنین بهتر است برخی از مواد لبنی مانند دوغ، شیر و هندوانه در شب استفاده نکنید.
مطالعه بیشتر: عمل دیسک کمر
همچنین می‌توانید از برخی راهکارها برای تقویت عضلات و دیسک کمر استفاده کنید. از جمله مهم‌ترین راه های تقویت دیسک کمر، انجام ورزش‌های مختلف است که چند نمونه از آنها در زیر آورده شده است:
- تمرینات کششی پایه
- تیلت لگن
- کشش زانو به سینه
- فشردن تیغه شانه
- پل زدن
- حرکات کششی پیشرفته
- کشش چرخشی کمر
- کشش پشت
خدمات نیاوران کلینیک برای درمان دیسک کمر
در کلینیک فوق تخصصی دیسک کمر و گردن نیاوران شما می‌توانید انواع دردهای موثر بر روی ستون فقرات کمری و گردنی که ناشی از مشکلات مختلف، به‌خصوص بیرون زدگی دیسک است را درمان کنید. همانطور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین علل ایجاد درد در ناحیه کمر، فتق دیسک بین مهره‌های ستون فقرات است. در مجموعه ما می‌توانید با بهترین متخصص دیسک کمر در تهران و ایران مشورت کرده و مناسب‌ترین شیوه درمانی را جهت رفع مشکلاتی مانند آرتروز و دیسک برای خود انتخاب کنید. ضمن این که می‌توانید از مشاوره‌های تخصصی ما در زمینه عمل لیزری دیسک کمر نیز بهره‌مند شوید.
