میخچه می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد؛ ولی، خوب است بدانید که بدن شما آن را برای محافظت از پوست حساس می‌سازد. در ادامه این مطلب از سایت کلینیک نیاوران، توضیح می‌دهیم که میخچه چیست و شما را با علائم، دلایل، روش‌های تشخیص، نحوه پیشگیری و روش‌های درمان آن آشنا می‌کنیم.
میخچه چیست؟
میخچه به بخش ضخیم‌شده پوست گفته می‌شود که بدن آن را برای محافظت از پا و دست در برابر فشار یا مالش مداوم می‌سازد. این مشکل معمولا در نقاط فشار مانند کف پاها و اطراف انگشتان پا مشاهده می‌شود و می‌تواند با درد همراه باشد. منظور ما از نقاط فشار، بخش‌هایی هستند که وزن بیشتری را تحمل می‌کنند. میخچه‌ها اغلب در مکان‌هایی که استخوان‌ها به سطح پوست نزدیک هستند، ایجاد می‌شوند.
علائم میخچه پا و دست کدامند؟
علائم میخچه پا و دست که به محل و اندازه آنها بستگی دارند، عبارت‌اند از:
- ظاهری ضخیم و کدر
- گرد یا برجسته همانند زگیل
- التهاب درون میخچه یا اطراف آن
- رشد گره‌ای متراکم در وسط بخش آسیب‌دیده پوست
- درد خفیف
- سوزش
- حساسیت به لمس
- مشکل در راه‌رفتن یا انجام فعالیت‌های روزمره
علت ایجاد میخچه دست و پا
دلایل میخچه دست و پا عبارت‌اند از:
- سن: تغییرات جسمی و بیومکانیکی مرتبط با افزایش سن در پاها و دست‌ها می‌توانند روی ساختار آنها تأثیر بگذارند و نحوه راه‌رفتن شما را تغییر دهند؛ بنابراین، از آنجایی‌که پاها با افزایش سن تغییر می‌کنند، کفش‌ها و جوراب‌های فعلی شما ممکن است دیگر مناسب پاهای شما نباشند و باعث تحریک آنها شوند
- جوراب‌ها: جوراب‌های بسیار بزرگ یا بسیار تنگ می‌توانند علت این مشکل باشند؛ زیرا، جوراب‌های بسیار بزرگ می‌توانند باعث ایجاد اصطکاک شوند و جوراب‌های بسیار تنگ باعث تحریک پا می‌شوند. همچنین اگر کفش‌های خود را بدون جوراب بپوشید، ممکن است دچار این مشکل شوید؛ زیرا، محافظی بین پوست و کفش شما وجود ندارد
- کفش‌ها: کفش‌های نامناسب مانند کفش‌های بسیار بزرگ، تنگ یا با پاشنه‌های بلند نیز می‌توانند باعث ایجاد این مشکل شوند. کفش‌های بسیار بزرگ باعث می‌شوند که پاها سر بخورند و کفش‌های بسیار کوچک یا تنگ نیز می‌توانند باعث ایجاد اصطکاک بین کفش و پاهای شما شوند
- چاقی: چاقی با ایجاد مشکلاتی مانند صافی کف پا، قوس‌های افتاده و افزایش پهنای پا باعث می‌شود نحوه راه‌رفتن شما غیرعادی شود و به‌تبع آن، باعث ایجاد میخچه‌ها می‌شود
- بدشکلی‌های پا: بدشکلی‌های پا مانند انگشت چکشی پا و بونیون می‌توانند باعث خم‌شدن انگشت‌ها و به‌تبع آن، ایجاد این مشکل شوند. اگر تغییرات استخوان‌های پاها ناشی از آرتروز یا ضربه باشند، خطر ایجاد میخچه افزایش می‌یابد
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر ابتلا به نوروپاتی محیطی قرار دارند که باعث بی‌حسی و ضعف در پاها می‌شود؛ بنابراین، ازآنجایی‌که این افراد نمی‌توانند فشار غیرعادی روی پاهایشان را حس کنند، ممکن است دچار میخچه کف پا شوند. اگر این افراد اقدامی برای درمان این مشکل نکنند، ممکن است دچار زخم پای دیابتی شوند و آسیب شدیدی به پاهایشان وارد شود
عوارض میخچه کدامند؟
اگر این مشکل را درمان نکنید، ممکن است دچار عوارض زیر شوید:
- عفونت: میخچه‌های عفونی می‌توانند مشکلات بسیاری را ایجاد کنند. در موارد نادر، باکتری‌های مکانی که دچار عفونت شده است، می‌توانند به مفاصل یا بافت‌های استخوانی نزدیک سرایت کنند
- تغییر در وضعیت بدنی و تراز بدن: زمانی که درد شدیدی را تجربه می‌کنید، اغلب وضعیت بدنی یا نحوه توزیع فشار را به‌صورت ناخودآگاه تغییر می‌دهید تا فشار کمتری به بخش دردناک وارد کنید. تغییر در وضعیت بدنی و تراز بدن می‌تواند روی کمر یا زانوهای شما تأثیر بگذارد
- عوارض در افراد مبتلا به دیابت: افراد مبتلا به دیابت دچار عوارض ناشی از آسیب عصبی در دست‌ها و پاها می‌شوند. آنها نمی‌توانند بریدگی‌ها یا میخچه‌ها را در پاهای خود حس کنند؛ بنابراین، اقدامی برای درمان آنها نمی‌کنند و دچار مشکلاتی مانند عفونت و حتی مرگ بافت‌های پا می‌شوند
چه عواملی ریسک ابتلا به میخچه را افزایش می دهند؟
هر فردی در هر سنی ممکن است دچار این مشکل در پا یا دست خود شود؛ ولی، عوامل زیر خطر ابتلا به این مشکل را افزایش می‌دهند:
- پوشیدن کفش‌های نامناسب
- نپوشیدن کفش
- پوشیدن جوراب‌های بسیار بزرگی که در درون کفش‌ها جمع می‌شوند
- مشکلات پا مانند کج‌شدن انگشتان پاها
- برخی از فعالیت‌های فیزیکی که باعث ایجاد عرق، فشار یا اصطکاک بیش از اندازه می‌شوند
میخچه پا و دست چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان کلینیک فوق تخصصی دست و پا ابتدا معمولا سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کنند. سپس با معاینه فیزیکی پاها یا دست‌های شما، می‌توانند میخچه، پینه یا زگیل را تشخیص دهند. آنها همچنین ممکن است کفش‌های شما و نحوه راه‌رفتن شما را نیز بررسی کنند. آزمایش‌های آزمایشگاهی معمولا برای تشخیص این مشکل ضروری نیستند؛ ولی، پزشک ممکن است از آزمایش تصویربرداری اشعه ایکس برای شناسایی مشکلات استخوان‌های پا که می‌توانند فرد را دچار این مشکل کنند، استفاده کنند.
چگونه از ابتلا به میخچه جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری، موارد زیر را انجام دهید:
- مطمئن شوید که کفش‌های شما کاملا مناسب پاهای شما هستند
- مطمئن شوید که عرض و طول کفش‌ها متناسب با هر پاست؛ زیرا، اندازه پاهایتان ممکن است یکسان نباشد
- همچنین مطمئن شوید که فاصله‌ای نیم اینچی بین بزرگترین انگشت پا و جلوی کفش وجود دارد. اگر نمی‌توانید انگشتان پاهای خود را در درون کفش حرکت دهید، کفش‌ها تنگ هستند و باید کفش بزرگ‌تری را خریداری کنید
- در اواخر روز برای خرید کفش اقدام کنید؛ زیرا، پاها در اواخر روز متورم می‌شوند
- از پوشیدن کفش‌هایی نوک‌تیز یا با پاشنه‌های بلند خودداری کنید. اگر چنین کفش‌هایی را در محل کار خود می‌پوشید، بهتر است کفش‌های ورزشی یا کفش‌هایی با پاشنه کوتاه‌تری را خریداری کنید
- کفش‌های خود را به‌صورت منظم تعمیر یا تعویض کنید. کفی‌های کهنه نمی‌توانند از پاهای شما در برابر ضربه‌های ناشی از راه‌رفتن بر سطوح سفت محافظت کنند. همچنین کفش‌های کهنه می‌توانند به پوست شما آسیب برسانند و مکانی مناسب برای باکتری‌ها ایجاد کنند
- اگر دچار انگشت چکشی هستید، مطمئن شوید که کفش شما می‌تواند فضایی کافی را برای آنها فراهم کند
- دست‌ها نیز ممکن است دچار این مشکل شوند؛ بنابراین، از دستکش‌های مناسب در هنگام کارکردن با ابزار استفاده کنید
روش های درمان میخچه کدامند؟
روش درمان این مشکل به محل و علائم آن بستگی دارد. کاهش درد و فشاری که باعث ایجاد این مشکل شده است، از اهداف روش‌های درمانی موجود محسوب می‌شوند. زمانی که علت فشار بسیاری از انواع خفیف حذف شوند، علائم به‌خودی‌خود برطرف می‌شوند. در ادامه این بخش، به روش‌های درمانی خانگی و عمل جراحی می‌پردازیم.
درمان میخچه در منزل
شما می‌توانید از روش‌های زیر برای درمان این مشکل در منزل استفاده کنید:
- کفش‌ها و جوراب‌های خود را تعویض کنید: کفش‌ها یا جوراب‌های نامناسب و تنگ می‌توانند باعث تحریک پا شوند؛ بنابراین، مطمئن شوید که اندازه کفش‌هایتان متناسب با اندازه پاهایتان است و فضایی کافی در جلوی کفش وجود دارد
- از پدهای مخصوص میخچه استفاده کنید: با کمک پدهای کوچک و حلقه‌ای شکل، می‌توانید از پاهایتان در برابر فشار و تحریک محافظت کنید
- دست‌ها یا پاهایتان را درون آب گرم قرار دهید: دست‌ها یا پاهایتان را به مدت 5 الی 10 دقیقه درون آب گرم قرار دهید و سپس از سنگ‌پا برای جداکردن بخشی از پوست ضخیم استفاده کنید
- هر روز از مرطوب‌کننده استفاده کنید: این کار را به‌ویژه پس از بیرون آمدن از حمام فراموش نکنید
اگر به دیابت یا بیماری دیگری مبتلا هستید، نباید از روش‌های درمان خانگی ذکرشده استفاده کنید. همچنین به خاطر داشته باشید که کرم‌های حاوی اوره یا اسید سالیسیلیک می‌توانند باعث سوختگی، زخم پا و آسیب‌های خطرناک‌تری شوند؛ بنابراین، حتما پیش از امتحان‌کردن این محصولات با پزشکی معتبر مشورت کنید.
عمل جراحی میخچه
اگر روش‌های درمانی غیرجراحی مانند استفاده از کفش‌های پهن‌تر در درمان این مشکل شکست بخورند، پزشک عمل جراحی را تجویز خواهد کرد. در عمل جراحی، جراح می‌تواند علت زمینه‌ای این مشکل مانند برجستگی‌های استخوانی را حذف کند و فشاری را که بر بافت نرم وارد می‌شود، کاهش دهد.
مراقبت های پس از عمل میخچه
حتما موارد زیر را پس از عمل جراحی رعایت کنید:
- از کفش‌های مخصوصی که پزشک تجویز کرده است، استفاده کنید. مدت‌زمان استفاده از این کفش‌ها به نوع جراحی بستگی دارد و معمولا 2 تا 6 هفته است
- از برداشتن پانسمان یا خیس‌کردن پاها خودداری کنید
- اگر پای راست خود را عمل کرده‌اید، از رانندگی خودداری کنید
جمع‌بندی
میخچه بخشی ضخیم‌شده در کف پا یا دست است که برای محافظت از این بخش در برابر فشار و مالش ایجاد می‌شود. درمان این مشکل به عوامل بسیاری مانند محل و علائم آن بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های خانگی یا جراحی باشد.
اگر اقدامی برای درمان این مشکل انجام ندهید، به رشد خود ادامه خواهد داد و روی نحوه راه‌رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره شما تأثیر قابل توجهی خواهد گذاشت. پزشکان باتجربه و ماهر کلینیک نیاوران که کلینیک فوق تخصصی پا محسوب می‌شود، می‌توانند به شما کمک کنند این مشکل را درمان کنید و کیفیت زندگی خود را افزایش دهید.
