یکی از دلایل شایع مشکلات کمر و پا، صافی کف پا است. شاید ازنظر شما قوس کف پا نقش خاصی در بدن نداشته باشد اما صاف بودن پا و نبود قوس کف پا، سبب می‌شود تا فرد دچار مشکلات کمر و درد کف پا شود. صافی کف پا سبب می‌شود تا بدن نتواند وزن بدن را به‌خوبی تحمل کند، به همین دلیل فرد در هنگام ایستادن، درد زیادی را در ناحیه ساق و کف پا تحمل می‌کند. قوس کف پا سبب می‌شود تا تاندون‌های پایین و کف پا به هم بچسبند و سبب فاصله در قسمت پایین پا شوند، از بین رفتن تاندون‌ها سبب از بین رفتن قوس پا می‌شود. برای جلوگیری از بروز عوارض از بین رفتن قوس پا باید به دنبال راه درمان کف پای صاف بود. با توجه به اهمیت درمان کف پای صاف، در ادامه‌ی مقاله، انواع روش‌های درمان کف پای صاف را بررسی خواهیم کرد.
صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا به معنی عدم وجود قوس مناسب در یک یا هر دو پای فرد است. در این بیماری به دلیل چسبیدن تاندون‌های کف پا، تاندون‌ها کارکرد خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل کف پا قوس لازم را ندارد. معمولاً صافی کف پا در ابتدا علائم و درد چندانی ندارد و افراد تنها زمانی متوجه بروز این مشکل می‌شوند که با عوارض صافی کف پا مواجه می‌شوند.
درمان کف پای صاف در بزرگسالان در بسیاری از موارد به صورت صد در صد امکان‌پذیر نیست و در بیشتر موارد پزشکان سعی می‌کنند با استفاده از حرکات اصلاحی صافی کف پا و استفاده از کفی‌های طبی، تا حدی علائم و عوارض این مشکل را تسکین دهند. استفاده از داروهای ضد التهاب نیز یکی دیگر از راهکارهای پزشکی برای مقابله با درد این بیماری است. در صورتی که هیچ‌کدام از این روش‌ها به تسکین درد و مشکلات فرد بیمار کمک نکند، عمل جراحی به عنوان یک روش تهاجمی در درمان صافی کف پا پیشنهاد می‌شود. عمل جراحی گزینه نهایی درمان است چرا که این عمل بسیار سخت بوده و دارای ریسک بالایی است و تنها زمانی پزشکان به آن متوسل می‌شوند که روش‌های اصلاحی بر روی فرد جواب ندهند و یا درد صافی کف پا برای فرد غیرقابل تحمل شود.
معمولاً صاف بودن کف پا در کودکان بیشتر جنبه ارثی دارد و در صورت ابتلای والدین به این بیماری، احتمال بروز آن در کودک 50% افزایش می‌یابد. گاهی اوقات در بزرگسالان صافی کف پا می‌تواند به دلیل افزایش وزن ایجاد شود که در این حالت معمولاً با کاهش وزن، عملکرد تاندون‌ها به حالت طبیعی برمی‌گردد.
علت صاف بودن کف پا
کف پای انسان مجموعه‌ای از استخوان‌ها، مفاصل، تاندون‌ها و لیگامان‌ها است. در واقع 26 استخوان کف پا که با کمک 33 مفصل به هم متصل شده‌اند، به همراه 100 تاندون و لیگامان، باعث شکل‌گیری کف پا و قوس آن می‌شوند. وظیفه اصلی کف پا، تقسیم وزن بدن در هنگام راه رفتن و ایستادن است. در این صورت هیچ کدام از قسمت‌های پا فشاری بیش از حد را متحمل نمی‌شوند. در ضمن قوس کف پا به آن انعطاف می‌بخشد. در واقع ما به لطف همین انعطاف‌پذیری کف پا است که می‌توانیم از مناطق ناهموار به راحتی و بدون درد پا عبور کنیم.
زمانی که تاندون‌ها به هر دلیلی (پارگی، التهاب، کشیدگی و غیره) نتوانند عملکرد خود را به درستی انجام دهند، قوس پا به صورت کامل شکل نمی‌گیرد و وزن بدن باعث می‌شود کف پا به زمین بچسبد. در کنار این، عوامل دیگری نیز باعث صافی کف پا می‌شوند که مهمترین آنها عبارتند از:
- آسیب‌دیدگی تاندونیت آشیل
- شکستگی استخوان‌های پا
- هالوکس والگوس یا خمیدگی انگشت شست پا
- انحنای پاها به سمت خارج
- فلج مغزی
- دیابت
- اضافه وزن
- سندروم داون
- شل شدن لیگامان‌ها
- فشار خون بالا
- بارداری
- روماتیسم مفصلی
- ضعیف شدن عضلات کف پا به دلیل کم تحرکی
مطالعه بیشتر: روماتیسم مفصلی چیست؟
علائم کف پای صاف
صافی کف پا در بسیاری از افراد بدون درد است. اما از آنجایی که درمان سریع‌تر می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند و اثربخش‌تر باشد، آشنایی با علائم صافی کف پا به شما کمک می‌کند در صورت بروز آنها، بلافاصله برای رفع مشکل خود اقدام کنید. از جمله رایج‌ترین علائم صافی کف پا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گرفتگی عضلات پا
- تجربه درد عضلانی در مچ یا ساق پا پس از یک فعالیت کوتاه
- دردناک شدن قوس، مچ، پاشنه یا خارج پا
- تغییر کردن حالت راه رفتن فرد، یا تجربه درد در هنگام راه رفتن یا فعالیت‌های ورزشی
- انحراف پیدا کردن قسمت جلوی پا و انگشتان پا به سمت بیرون
- ابتلا به دیابت و آرتریت روماتوئید (50% افزایش احتمال ابتلا به صافی کف پا)
مشکلات و عوارض کف پای صاف چیست؟
عارضه کف پای صاف بر نحوه توزیع وزن بدن بر پاها تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل زمینه را برای بیماری‌ها و عوارض استخوانی مختلفی مهیا می‌کند. به عنوان مثال چنانچه صافی کف پا درمان نشود ممکن است علاوه بر درد پاها، باعث بروز بیماری‌هایی چون دیسک کمر، آرتروز زانو، گودی کمر، دردهای عضلانی اسکلتی، تغییر حالت کف پا و بیماری‌های مختلف دیگر شود.
به علاوه از آنجایی که تحرک و ورزش در افراد مبتلا به صافی کف پا، دردناک و سخت است، زمینه را برای کم تحرکی افراد مهیا می‌کند و به همین دلیل باعث افزایش احتمال ابتلای فرد به بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی و دیابت می‌شود.
مطالعه بیشتر: انواع روش‌های درمان آرتروز زانو
چه زمان برای درمان صافی کف پا باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درمان کف پای صاف در کودکی راحت‌تر از بزرگ‌سالی است. بدن کودکان در حال رشد است و اگر به‌موقع برای درمان کف پای صاف کودک اقدام شود با استفاده از کفی مناسب پا می‌توان تا حد زیادی از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد و حتی صافی کف پا را درمان کرد و از بین برد. به همین دلیل پزشکان توصیه می‌کنند از سنین کودکی، آزمایش‌های منظم و بررسی کف پا انجام شود تا در صورت صاف شدن کف پا با استفاده از کفی و تمرین‌های مختلف آن را درمان کرد. در افراد بزرگ‌سال به دلیل شکل‌گیری ساختمان و رشد کامل استخوان‌ها استفاده از کفی برای درمان کف پای صاف فایده‌ای ندارد. اگر کودک شما دچار این مشکل است، بهتر است هر چه زودتر به یک پزشک ارتوپد اطفال مراجعه کنید.
چگونه صافی کف پا را تشخیص دهیم؟
حدود یک چهارم جمعیت کره زمین به درجاتی از صافی کف پا مبتلا هستند. همان طور که گفتیم، صافی کف پا در بسیاری از افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند و آنها با وجود این مسئله، به راحتی زندگی عادی خود را دنبال می‌کنند. با این حال همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، از آنجایی که عارضه صافی کف پا می‌تواند مشکلات دیگری به دنبال داشته باشد، توصیه ما این است که اگر احتمال می‌دهید به این مشکل مبتلا باشید، علائم صافی کف پا را در خودتان مورد بررسی قرار دهید. دو روش ساده زیر نیز به شما در تشخیص صافی کف پا کمک می‌کنند:
روش اول
پاهایتان را کاملاً خیس کنید و بر روی یک سطح خشک که ردپایتان روی آن کاملاً مشخص باشد راه بروید. شما باید بتوانید رد انگشتان پا، برجستگی جلوی پا، پاشنه و نواری را که پاشنه را به پنجه‌ها یا انگشتان پا متصل می‌کند، روی سطح مشاهده کنید. اگر کف پای شما صاف باشد، پهنای این نوار تقریباً به اندازه جلوی پاهای شما خواهد بود. به عبارت دیگر شما دیگر این نوار را مشاهده نخواهید کرد و کف پای شما تقریباً یکدست به نظر می‌رسد.
در صورتی که کف پای شما مشکلی نداشته باشد، پهنای این نوار باید حدوداً نصف عرض جلوی پا باشد. اما در افرادی که قوس پای بلندتری دارند، تنها یک نوار بسیار باریک، پاشنه را به جلوی پا متصل می‌کند.
روش دوم
یک روش دیگر برای بررسی صافی کف پا، بررسی کفش‌هایتان است. یک جفت از کفش‌هایی را که بیشتر پوشیده‌اید، روی یک سطح صاف قرار دهید. از پشت پاشنه به داخل کفش نگاه کنید. اگر کف پای شما صاف باشد، قسمت‌های کناری و داخلی کفش، به خصوص در نزدیک پاشنه بیشتر ساییده شده است. در ضمن احتمال دارد در این مناطق، رویه کفش به سمت داخل جمع شده باشد.
توجه داشته باشید که نتیجه این روش‌ها کاملاً قابل استناد نیست. به همین دلیل اگر احتمال می‌دهید دارای صافی کف پا باشید، باید حتماً برای پیگیری آن با در دست داشتن عکس صافی کف پا به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آیا کف پای صاف قابل درمان است؟
رفع صافی کف پا در افراد مختلف به سن و سال آنها و دلیل بروز این بیماری بستگی دارد. در واقع درمان قطعی صافی کف پا بستگی به ریشه‌یابی علل بروز این بیماری دارد. به عنوان مثال در بیشتر موارد در بزرگسالانی که دارای کف پای اکتسابی هستند، چاقی دلیل عمده بروز این بیماری است. در این افراد معمولاً پیروی از یک رژيم غذایی سالم و انجام ورزش‌های مناسب در صورتی که منجر به کاهش وزن شوند، تا حد زیادی اثربخش خواهد بود.
درمان صافی کف پا
عموماً صافی کف پا در کودکان نیازی به درمان ندارد، زیرا همان طور که گفتیم قوس کف پا در کودکان در حدود 6 سالگی شکل می‌گیرد. اما درمان صافی کف پا در نوجوانان و بزرگسالان در ابتدا با اقدامات حمایتی و تسکینی صورت می‌گیرد و در صورت اثربخش نبودن این اقدامات، عمل صافی کف پا به عنوان یک گزینه نهایی توصیه می‌شود.
درمان صافی کف پا بدون جراحی
همان طور که گفتیم در بیشتر موارد کودکان نیاز به درمان صافی کف پا ندارند و تنها در صورتی که بیماری آنها همراه با درد باشد، باید در صدد درمان آن باشیم. در این صورت کودک باید در ابتدا از کفی‌ها و ارتزهای (بریس‌های) سفارشی استفاده کند. استفاده از کفی قوس‌دار طراحی شده بر اساس پای کودک، فشار را روی قوس پای او کاهش می‌دهد و در صورت خم شدن بیش از حد پا به سمت داخل، باعث کاهش درد می‌شود. استفاده از این محصولات معمولاً در مدت 2 تا 3 سال باعث درمان صافی کف پای کودک می‌شود.
درمان کف پای صاف در بزرگسالان نیز در ابتدا با استفاده از ارتزهای پا صورت می‌گیرد. در عین حال غالباً سعی می‌شود با استفاده از داروهای ضد التهاب، درد فرد کنترل شود. در ضمن در صورتی که تاندون‌های استخوان پشت پا در فرد ورم کرده یا پاره شده باشند، فرد باید به همراه ارتز، از یک پاشنه گوه‌ای نیز استفاده کند. این پاشنه گوه‌ای مقدار باری را که بدن بر روی بافت تاندون وارد می‌کند کاهش داده و باعث کاهش درد می‌شود. در ضمن گاهی اوقات استفاده از پابند نیز باعث کاهش درد فرد می‌شود.
در هر صورت این راهکارها تنها زمانی اثربخش هستند که فرد از ارتزها و کفی‌های سفارشی، تحت نظر پزشک استفاده کند. در غیر این صورت و در صورت استفاده از ارتزهای نامناسب و یا استفاده نادرست از آنها، ممکن علائم بیماری بسیار بدتر شود.
درمان صافی کف پا با عمل جراحی
درمان صافی کف پا بدون استفاده از عمل جراحی، تنها زمانی در کودکان موفقیت‌آمیز خواهد بود که تاندون‌ها و استخوان‌های کف پای آنها سالم باشند. به عنوان مثال در برخی از کودکان در بین استخوان‌های تارس پا، یک پل استخوانی ایجاد می‌شود که تنها با کمک عمل جراحی از بین می‌رود. در این صورت عمل صافی کف پا، به شکل‌گیری صحیح قوس کف پای کودک کمک می‌کند. در این صورت تاندون‌های کف پا نیز کم‌کم به حالت طبیعی برمی‌گردند.
چنانچه درمان‌های اصلاحی و پشتیبانی در بزرگسالان جوابگو نباشد و فرد به صورت مستمر از درد رنج ببرد، چاره‌ای جز عمل جراحی باقی نمی‌ماند. روشی که دکتر برای عمل جراحی پیشنهاد می‌دهد و به دنبال آن هزینه عمل کف پای صاف به ساختار استخوانی پای فرد، لیگامان‌ها و بدن او بستگی دارد. در واقع همه کسانی که دارای صافی کف پا هستند، یک نوع عمل جراحی را تجربه نمی‌کنند اما در کل می‌توان گفت عموماً عمل‌های جراحی زیر برای درمان کف پای صاف در بزرگسالان پیشنهاد می‌شود:
- انتقال تاندون: در این عمل جراحی، تاندون از یک استخوان به استخوان دیگر منتقل می‌شود و بدین صورت بدفرمی کف پا اصلاح می‌شود.
- شکاف استخوان (استئوتومی): در این روش جراحی برخی استخوان‌های کف پا برش داده شده و به نقاط مختلف کف پا لغزانده می‌شوند.
- فیوژن: در این عمل برخی از مفاصل کف پا برای از بین بردن درد و بد فرمی کف پا، با هم ترکیب می‌شوند.
ممکن است پزشک بسته به نوع مشکل شما به صورت همزمان از یک یا دو مورد از این روش‌ها استفاده کند.
بعد از عمل صافی کف پا، معمولاً پاهای فرد تا زانو گچ گرفته می‌شوند و تا 6 هفته بیمار باید از ویلچر استفاده کند. بهبودی کامل غالباً بین 6 هفته تا 3 ماه زمان می‌برد. در این مدت درد و عدم تحرک استخوان‌ها و تاندون‌ها قابل انتظار است که معمولاً این عوارض نیز 6 تا 8 هفته بعد از عمل برطرف می‌شوند.
خدمات نیاوران کلینیک برای درمان کف پا صاف
نیاوران کلینیک، یکی از کلینیک‌های معتبر تهران در زمینه تشخیص و درمان کف پا صاف است. در این کلینیک متخصص زبده آماده خدمت‌رسانی و درمان کف پای صاف شما هستند. تمامی ابزارهای لازم برای ساخت کفی، جراحی و انجام حرکات اصلاحی برای درمان قطعی صافی کف پا در کلینیک نیاوران موجود هستند. در این کلینیک انواع روش‌های درمانی مختص کودکان و بزرگسالان به‌صورت مجزا ارائه می‌شود و به‌صورت کاملاً اختصاصی به مشکل شما رسیدگی می‌شود.
مطالعه بیشتر: متخصص خار پاشنه
نتیجه‌گیری
صافی کف پا مشکلی رایج است و تقریباً یک چهارم افراد را درگیر می‌کند. همان طور که گفتیم گاهی اوقات صافی کف پا خصوصاً در کودکان ارثی است. در حالی که در بزرگسالان عوامل مختلفی مانند چاقی، دیابت، آرتریت روماتوئید و غیره ممکن است باعث بروز صافی کف پا شوند. صافی کف در بیشتر موارد بدون درد است و به درمان خاصی نیاز ندارد. اما در صورتی که مشکوک به صافی کف پا هستید، بهتر است برای تشخیص بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک معمولاً با استفاده از آزمایش‌های مختلف و نوار عصب و عضله، مشکل شما را شناسایی می‌کند.
اصل مهم در درمان صافی کف پا، اجتناب از خود درمانی است. نسخه‌ای که برای دیگران سودمند است، لزوماً برای شما تاثیرگذار نخواهد بود. در غیر این صورت، ممکن است عواقب اجتناب‌ناپذیری در انتظار شما باشد.
سؤالات متداول در مورد درمان صافی کف پا
اگر دچار سوزش، درد و بی‌حسی در ناحیه کف پا هستیم آیا باید برای درمان کف پای صاف اقدام کنیم؟
در مواردی که فرد در ناحیه کف پا احساس بی‌حسی یا گزگز می‌کند، بهتر است در ابتدا نوار عصب و عضله از فرد گرفته شود؛ پیش از آن نمی‌توان به‌طورقطع گفت فرد مبتلا به کف پای صاف است.
آیا استفاده مکرر از کفی سبب درمان کف پای صاف می‌شود؟
استفاده از کفی طبی سبب درمان کف پای صاف نمی‌شود؛ کفی طبی تنها از بروز درد و پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. تنها راه قطعی درمان کف پای صاف، عمل درمان کف پای صاف است.
آیا ورزش سبب درمان کف پای صاف می‌شود؟
خیر ورزش هیچ تأثیری در درمان کف پای صاف ندارد.
هزینه عمل درمان کف پای صاف چه قدر است؟
با توجه به نوع و علت صافی کف پا و میزان درگیری تاندون‌ها، هزینه تمام‌شده و دوران نقاهت بیماری متفاوت است و نمی‌توان هزینه کلی برای آن در نظر گرفت. علاوه بر این، نوع صافی کف پا در افراد مختلف متفاوت است و با توجه به علت صاف شدن کف پا، نوع جراحی نیز متفاوت است.
این امکان وجود داره که بعد عمل
صافی کف پا برگرده؟
چه زمانی نیاز به عمل هست برای صافی کف پا؟