عمل دیسک کمر زمانی به کار برده می‌شود که دیسک‌های ستون فقرات به دلایل مختلفی بیرون زده باشند. بیرون‌زدگی دیسک، از تمام قسمت‌های ستون فقرات اتفاق می‌افتد اما عمده این موارد در قسمت انتهایی ستون مهره‌ها رخ می‌دهد.
بین هر یک از استخوان‌های ستون فقرات، دیسک قرار دارد. این دیسک‌ها هر ضربه‌ای را که به ستون مهره‌ها وارد می‌شود، جذب می‌کنند تا آسیبی به مهره‌ها وارد نشود. یکی از مشکلاتی که ممکن است برای دیسک‌های کمر ایجاد شود بیرون‌زدگی و دررفتگی دیسک کمر است؛ در این صورت فرد به عمل دیسک کمر نیاز خواهد شد. در ادامه، به مطالبی می‌پردازیم که هنگام جراحی دیسک کمر و در ارتباط با آن باید مدنظر داشته باشید.
دیسک کمر چه نشانه‌هایی دارد؟
بیرون‌زدگی و خارج شدن دیسک از محل اصلی قرارگیری، سبب بروز ناراحتی و درد می‌شود. با توجه به اینکه دیسک در کدام قسمت از ستون فقرات بیرون زده باشد، بخشی از اعصاب تحت فشار قرار می‌گیرد و محل بروز درد متفاوت است. به عنوان مثال اگر به اعصاب بخش انتهایی ستون فقرات فشار وارد شود، درد در ناحیه پشت پا یا بدن ایجاد می‌شود. بیرون‌زدگی دیسک کمر در قسمت گردن باشد سبب بروز گردن درد، شانه درد و گاهی اوقات درد بازوها می‌شود. برخی از افراد به جای درد احساس ضعف و بی‌حسی دارند که این هم می‌تواند از علت‌های بیرون‌زدگی دیسک باشد که بدون درد یا همراه با درد در فرد بروز می‌کند.
مطالعه بیشتر: دیسک کمر چیست
آیا عمل دیسک کمر جایگزینی دارد؟
در گذشته تنها راه برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر، عمل دیسک بود اما در حال حاضر روش‌های مختلفی برای درمان آن به کار برده می‌شود. اینکه کدام‌یک از این روش‌ها برای شما مناسب‌تر است، پس از معاینه و انجام آزمایش‌های لازم توسط پزشک متخصص دیسک کمر تعیین می‌شود.
در ادامه تعدادی از روش‌های جایگزین عمل دیسک کمر را بررسی خواهیم کرد:
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
پلاسمای غنی‌شده دارای فاکتورهای رشد است که می‌توانند سبب بهبودی فرد شوند. در این روش برای دریافت پلاکت، خون خود شخص مورد استفاده قرار می‌گیرد و سلول‌های خونی از پلاسما جدا می‌شوند. سپس زمانی که تعداد پلاکت‌ها افزایش پیدا کردند، دوباره پلاکت‌ها را وارد پلاسمای خون می‌کنند. پلاسمای جدید حاوی مقادیر زیادی پلاکت است که غلظتی بیشتر از مقدار معمول در خون دارند، پزشک می‌توانند از این پلاسمای غنی‌شده با پلاکت برای درمان بخش‌هایی استفاده کند که با بیماری آسیب‌دیده‌اند. پلاسمای غنی‌شده برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر نیز کاربرد دارد.
تزریق اوزون
یکی دیگر از روش‌های غیر تهاجمی برای درمان دیسک کمر تزریق اوزون است. برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر، از یک سرنگ برای تزریق مستقیم گاز اوزون به داخل دیسک استفاده می‌شود. این کار می‌تواند سبب کاهش حجم و التهاب داخل دیسک شود. اوزون تراپی به خاطر اکسید شدن پروتئوگلیکان‌ها برای درمان کمردرد و دیسک کمر اثرگذار است. پروتئوگلیکان‌ها نوعی پروتئین در بدن هستند که در بخش ژل‌مانند دیسک کمر قرار دارند. زمانی که حجم دیسک کاهش پیدا کند، فشار وارد به عصب نیز کاهش پیدا خواهد کرد. درنتیجه درد ناشی از دیسک کمر از بین می‌رود یا کاهش پیدا می‌کند.
تزریق استروئید اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال، یکی از روش‌های کم تهاجمی برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر است و این روش، به نوعی جراحی بسته دیسک کمر نام دارد. تزریق استروئید اپیدورال در قسمت‌های نزدیک به بیرون‌زدگی دیسک انجام می‌شود و می‌توانند تا چند ماه درد بیمار را کاهش دهد. این روش درمان قطعی برای دیسک کمر نیست. به همین دلیل پزشکان این روش را تنها در موارد خاص برای بیماران توصیه می‌کنند؛ چرا که تکرار مکرر تزریق سبب ضعیف شدن استخوان و عضلات ستون فقرات می‌شود. تزریق استروئید اپیدورال، در کنار عمل دیسک کمر، می‌تواند دوام و اثرگذاری عمل را افزایش دهد.
تزریق دیسکو ژل
تزریق دیسکو ژل، یکی از جدیدترین روش‌ها برای درمان دیسک کمر است. در این روش، ماده مخصوصی با الکل ترکیب می‌شود و به کمک لوله کوچکی بین دیسک‌ها تزریق می‌شود. مواد تزریق‌شده باعث از بین رفتن فضای ذخیره آب دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شوند. این عمل، سبب کاهش فشار بر روی اعصاب ستون فقرات می‌شود. این روش به صورت سرپایی صورت می‌گیرد و نیاز به بیهوشی ندارند؛ به‌علاوه عارضه‌ای هم در پی ندارد.
مطالعه بیشتر: کمر درد شدید و مزمن
جراحی دیسک کمر چه خطرات و عوارضی دارد؟
جراحی دیسک کمر نیز مانند سایر جراحی‌ها دارای عوارضی است. به همین دلیل افراد ترجیح می‌دهند از روش‌های غیر جراحی برای درمان دیسک کمر استفاده کنند. در ادامه عوارضی که ممکن است در اثر جراحی دیسک کمر در فرد ایجاد شود را بررسی خواهیم کرد. توجه داشته باشید که این عوارض در همه افراد رخ نمی‌دهند و بروز آن‌ها وابسته به واکنش بدن بیمار به جراحی و توان بدنی بیمار است.
خطرات و عوارض عمل دیسک کمر عبارت‌اند از:
- عفونت: اگر محل زخم و برش عمل جراحی به درستی تمیز و ضدعفونی نشود، به دلیل وجود باکتری و میکروب ممکن است عفونت کند.
- عود بیماری: در حدود 5 تا 15 درصد، پس از جراحی دیسک کمر، ممکن است دیسک کمر پاره شود و بیماری دوباره عود کند .
- آمبولی ریه: آمبولی و لخته شدن خون در ریه ممکن است، پس از هر جراحی پیش بیاید و علت آن لخته شدن خون در داخل عروق ریه است.
- بی‌اثر بودن عمل: ممکن است در برخی از افراد عمل جراحی موفقیت‌آمیز نباشد و با وجود جراحی علائم و درد کاهش پیدا نکند.
- آسیب‌دیدگی عصب‌ها: در برخی از افراد اگر عمل دیسک کمر به درستی انجام نشود، ممکن است اعصاب کمر آسیب ببینند، در نتیجه نه تنها درد فرد کم نمی‌شود بلکه به علت آسیب اعصاب، درد چند برابری در ناحیه پاها و کمر احساس خواهند کرد.
- مشکل مجاری ادرار: پس از عمل دیسک کمر ممکن است فرد دچار یبوست، تکرر یا بی‌اختیاری ادرار شود که این مشکلات به مرور رفع خواهند شد.
جراحی دیسک کمر بسته بهتر است یا باز؟
هدف از جراحی دیسک کمر بسته این است که از طریق برش‌های کوچکتر و استفاده از ابزارهای لوله‌ای شکل، فلوروسکوپی اشعه ایکس و میکروسکوپ، آسیب کمتری در مقایسه با جراحی باز به عضلات و بافت‌های ستون فقرات وارد شود. ازآنجایی‌که جراحی بسته دارای مزایای زیر است، از جراحی باز بهتر است:
- بهبودی سریع‌تر؛ بنابراین، بیماران می‌توانند زودتر به محل کار بازگردند
- درد کمتر پس از جراحی و به‌تبع آن، استفاده کمتر از داروهای مسکن
- خونریزی کمتر
- برش کوچکتر
- بریده نشدن عضلات
- خطر عفونت کمتر
- جای زخم کمتر
چه زمانی انجام عمل جراحی دیسک کمر ضروری است؟
اگر دارای شرایط زیر هستید، عمل جراحی دیسک کمر ممکن است برای شما ضروری باشد:
- اگر نمی‌توانید به علت درد شدید خود حرکت کنید یا فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید
- اگر دیسک به اعصاب فشار می‌آورد و علائمی مانند بی‌حسی و ضعف را ایجاد می‌کند
- اگر دچار بی‌اختیاری روده یا مثانه هستید
- اگر نمی‌توانید به‌آسانی بایستید یا راه بروید
توصیه های مهم در رابطه با قبل از عمل دیسک کمر
پیش از این جراحی کمر، حتما نکات زیر را رعایت کنید:
- از کشیدن سیگار خودداری کنید: اگر سیگار، محصولات تنباکو بدون دود یا هر گونه محصولات حاوی نیکوتین را مصرف می‌کنید، باید آن‌ها را چند ماه پیش از جراحی ترک کنید. افرادی که از این محصولات استفاده می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای عوارض جراحی مانند عفونت زخم یا تأخیر در ترمیم استخوان قرار دارند. اگر سیگار می‌کشید، حتما پزشک را از این موضوع مطلع کنید تا برنامه مناسبی برای ترک سیگار تدوین کند
- از مصرف برخی از داروها پیش از جراحی خودداری کنید: برخی از داروها مانند آسپرین و دیگر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند باعث خونریزی شوند یا با داروهای بیهوشی تداخل داشته باشند؛ بنابراین، حتما فهرستی از داروها، مکمل‌های غذایی و داروهای گیاهی خود تهیه کنید و به پزشک نشان دهید
- فردی را پیدا کنید تا پس از جراحی به شما کمک کند: پس از جراحی می‌توانید راه بروید؛ ولی، فردی باید در شست‌وشو، پوشیدن، تمیزکردن و خرید به شما کمک کند؛ بنابراین، از آشنایان خود کمک بگیرید یا پرستاری را استخدام کنید تا این فعالیت‌ها را به مدت چند هفته پس از جراحی انجام دهد
جراح دیسک کمر با چه راه‌هایی می‌تواند شما را جراحی کند؟
- لامینوتومی/ لامینکتومی
در این روش در قسمت قوس مهره‌ای کمر برش ایجاد می‌شود تا فشار بر روی عصب کاهش پیدا کند. این روش برش کوچکی دارد و گاهی اوقات با میکروسکوپ انجام می‌شود. در برخی از افراد نیاز است که قوس تیغه مهره‌ای برداشته شود که در اصطلاح به آن لامینکتومی می‌گویند. - دیسکتومی/ میکرودیسکتومی
دیسکتومی یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر است. در این روش قسمتی از دیسک که سبب وارد شدن فشار به اعصاب کمر می‌شود، برداشته می‌شود. جراح با ایجاد برش کوچکی در پشت کمر به دیسک دسترسی می‌یابد. برش ایجاد شده در این روش نیز کوچک است. روش میکرودیسکتومی روش جدید و کم تهاجمی است.
عمل دیسک مصنوعی کمر
عمل دیسک مصنوعی کمر تنها زمانی کاربرد دارد که بیرون‌زدگی دیسک در بخش انتهایی کمر باشد؛ برای این جراحی به بیهوشی عمومی نیاز است. عمل دیسک مصنوعی کمر برای افرادی که مبتلا به آرتریت یا پوکی استخوان روش مناسبی نیست.
جراح دیسک کمر به چه صورتی عمل دیسک کمر را انجام می‌دهد؟
روش جراحی دیسک کمر با توجه به نوع عمل متفاوت است. پزشک پس از بررسی و معاینه دقیق بهترین روش را برای درمان بیمار استفاده می‌کند. ممکن است در برخی از موارد نیاز به بیهوشی، برش، قرار دادن دیسک مصنوعی و موارد خاص دیگری باشد که با توجه به شرایط بیمار تصمیم‌گیری خواهد شد.
در دوران نقاهت دیسک کمر چه کارهایی باید انجام داد؟
» برای جلوگیری از لخته شدن خون در داخل عروق در حالت خوابیده، پاها را دائماً حرکت دهید. این کار سبب می‌شود تا پس از عمل دیسک کمر دچار آمبولی ریه نشوید.
» در دوران نقاهت عمل دیسک کمر، بهتر است تا پنج روز بعد از عمل حمام نکنید تا زخم به خوبی جوش بخورد و احتمال بروز عفونت به حداقل برسد. بهترین زمان برای حمام 5 روز پس از عمل دیسک کمر است.
» نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی نیست. فقط باید مواد غذایی مصرف کنید که شکم نرم کار کند. اگر از قبل مبتلا به بیماری خاصی هستید و رژیم غذایی دارید، پس از عمل نیز همان رژیم را پیگیری کنید.
مدت زمان استراحت بعد از عمل دیسک کمر
اگر به پزشکی معتبر مراجعه کنید، او به شما خواهد گفت که چه زمانی پس از عمل دیسک کمر می‌توانید رانندگی کنید، به سر کار بگردید و فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید. اگر در محل کار در پشت میز می‌نشینید، باید 2 تا 4 هفته استراحت کنید؛ ولی، اگر وسایل سنگینی را بلند می‌کنید یا با دستگاه‌های بزرگ کار می‌کنید، باید 6 تا 8 هفته استراحت کنید.
مدت زمان پیاده روی بعد از عمل دیسک کمر
پس از اینکه از بیمارستان مرخص شدید، هر روز 10 الی 20 دقیقه پیاده‌روی کنید. اگر مدت‌زمان ذکرشده برای شما قابل‌تحمل است، 20 الی 30 دقیقه پیاده‌روی کنید. اگر دچار مشکلات ارتوپدی هستید و نمی‌توانید 1 الی 3 کیلومتر راه بروید، حتما با پزشک خود درباره مدت‌زمان پیاده‌روی پس از جراحی صحبت کنید.
کمربند دیسک کمر چیست و استفاده از آن چه مزایایی دارد؟
کمربند دیسک کمر، کمربندی است که در اطراف بخش پایینی کمر بسته می‌شود تا از ستون فقرات حمایت کند، فشار روی ستون فقرات را کاهش دهد و به کاهش درد ناشی از مشکلات ستون فقرات کمک کند. مزایای استفاده از کمربند دیسک کمر عبارت‌اند از:
- بهبود وضعیت بدنی: این کمربند با کشیدن شانه‌ها به سمت عقب و نگه‌داشتن ستون فقرات در وضعیت طبیعی خود می‌تواند به بهبود وضعیت بدنی و به‌تبع آن، به کاهش فشار روی دیسک‌ها کمک کند
- افزایش ثبات: این کمربند می‌تواند ثبات کمر را افزایش دهد و به کاهش خطر آسیب و درد بیشتر کمک کند
- افزایش سرعت بهبودی: این کمربند می‌تواند به افزایش سرعت فرایند بهبودی و کاهش مدت‌زمان بهبودی پس از جراحی کمک کند
هزینه جراحی دیسک کمر چقدر است؟
هزینه عمل دیسک کمر به عوامل بسیاری مانند شرکت بیمه شما و مهارت و تجربه جراح بستگی دارد. خوشبختانه، اگر این عمل ضروری باشد، بسیاری از شرکت‌های بیمه هزینه آن را می‌پردازند. هزینه‌های مرتبط با جراحی مانند هزینه روزهایی که باید در بیمارستان بستری شوید و هزینه فیزیوتراپی و داروهای پس از جراحی را نیز در نظر بگیرید.
مطالعه بیشتر: درمان دیسک کمر بدون جراحی
برای انتخاب یک جراح دیسک کمر مناسب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
جراح ستون فقرات، جراح ارتوپدی و جراح مغز و اعصاب افرادی هستند که شما می‌توانید برای درمان دیسک کمر به آن‌ها مراجعه کنید. هر کدام از این افراد در زمینه و نوع خاصی جراحی تخصص دارند؛ به همین دلیل باید پس از مشخص شدن نوع جراحی به دنبال متخصص و افراد ماهر در آن زمینه باشید.
مطالعه بیشتر: دکتر ستون فقرات کیست و چه تخصص هایی دارد؟
جراحی دیسک کمر توسط متخصصان نیاوران کلینیک
در کلینیک نیاوران زبده‌ترین و ماهرترین متخصصان در زمینه جراحی دیسک کمر در حوزه‌های مختلف آماده خدمت‌رسانی به شما هستند. شما می‌توانید در کلینیک نیاوران، با توجه به نوع جراحی تعیین شده برای ادامه درمان خود به هر کدام از متخصصان مغز و اعصاب، ارتوپدی و نیز متخصص ستون فقرات مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
جراحی دیسک کمر در سال‌های اخیر به دلیل سبک زندگی افزایش پیداکرده است. روش‌های مختلفی برای درمان دیسک کمر وجود دارند که در این مقاله به آن‌ها اشاره کردیم.
سوالات متداول درباره عمل دیسک کمر
جدیدترین روش جراحی دیسک کمر چیست؟
تزریق دیسکو ژل، یکی از جدیدترین روش‌ها برای درمان دیسک کمر است.
عمل دیسک مصنوعی کمر چیست؟
عمل دیسک مصنوعی کمر تنها زمانی کاربرد دارد که بیرون‌زدگی دیسک در بخش انتهایی کمر باشد؛ برای این جراحی به بیهوشی عمومی نیاز است.
خطرات جراحی تعویض دیسک کمر چیست؟
عفونت دیسک مصنوعی یا ناحیه اطراف آن
دررفتگی یا جابجایی دیسک مصنوعی
شکست ایمپلنت (شکستگی)
شل شدن یا سایش ایمپلنت
باریک شدن ستون فقرات (تنگی) به دلیل تجزیه استخوان های ستون فقرات
