پای پرانتزی در کودکان و بزرگسالان به دلایل مختلفی دیده می‌شود؛ بنابراین، نمی‌توان سن خاصی را به عنوان سن ابتلا به پای پرانتزی مشخص کرد. البته احتمال ابتلای نوزادان به این بیماری به دلیل نحوه قرارگیری پاهای آن‌ها در رحم مادر بیشتر است. علت ابتلای افراد به این بیماری می‌تواند مادرزادی، رشد (مانند رشد غیر طبیعی استخوان) یا ضربه باشد که در بخش‌های بعدی درباره علل آن بیشتر توضیح خواهیم داد. همچنین ما در این مطلب، به شما خواهیم گفت برای درمان خمیدگی پاهایتان به کدام پزشک مراجعه کنید و در صورت درمان نشدن این مشکل، چه بیماری‌هایی سلامت بیمار را تهدید می‌کند. اگر این مطلب را تا انتها مطالعه کردید و سؤال شما در بخش سؤالات متداول نبود، می‌توانید در نظرات به آن اشاره کنید.
پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی یک بیماری ارتوپدی است که پاها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. حتی وقتی مچ پاها در کنار یکدیگر هستند، پاها به‌صورت قابل توجهی باز می‌مانند و شکلی همانند پرانتز یا کمان به خود می‌گیرند. در بیشتر موارد، این بیماری به علت رشد غیرطبیعی استخوان و بیماری‌های دیگری مانند بلانت، پاژه و آرتروز دیده می‌شود.
بد نیست بدانید که اگر خمیدگی پاها درمان نشود، فرد بیمار دچار درد، آرتریت، آرتروز و تحلیل زانو خواهد شد. با درمان پای پرانتزی، می‌توانید بهتر راه بروید و درد کمتری را احساس کنید. همچنین آسیب‌های کمتری به زانو وارد خواهد شد. در ادامه از روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری هم خواهیم گفت.
علائم پای پرانتزی
مهم‌ترین علامت این بیماری این است که پاها به سمت بیرون خمیده می‌شود. زمانی که فرد بیمار راه می‌رود یا مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر می‌گذارد، این علامت دیده می‌شود. همچنین برخی از افراد مبتلا به این بیماری، با انگشتانی به سمت داخل راه می‌روند. به چنین حالتی، انگشت کبوتر گفته می‌شود. سایر علائم این بیماری عبارت‌اند از:
- عدم تماس زانوها زمانی که فرد مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار داده است.
- پاها دارای شکلی شبیه پرانتز یا کمان هستند و هنوز پس از 3 سالگی فرم درست نگرفته‌اند.
- درد زانو یا لگن
- احساس خستگی
- کاهش دامنه حرکتی در لگن
- دشواری در راه رفتن یا دویدن
- عدم تعادل در پیاده‌روی
- ناپایداری یا بی‌ثباتی زانو
- آرتریت پیش‌رونده در بزرگسالی
علل به وجود آمدن پای پرانتزی
افراد ممکن است به دلایل زیر به این بیماری مبتلا شوند:
- رشد غیرطبیعی استخوان
بیماری پاژه (یک بیماری متابولیک است که بر نحوه شکستن و بازسازی استخوان‌ها تاثیر می‌گذارد؛ در نتیجه، بازسازی به‌درستی انجام نمی‌گیرد. با گذشت زمان، فرد مبتلا به این بیماری صاحب پاهایی به شکل پرانتز خواهد شد و ممکن است به مشکلات مفصلی دیگری نیز دچار می‌شود. این بیماری در افراد مسن‌تر بیشتر دیده می‌شود که با تشخیص و درمان به‌موقع می‌توان از خمیده شدن پاها جلوگیری کرد).
- شکستگی‌هایی که به‌درستی بهبود نیافته‌اند.
- ضربه به زانو و پارگی رباط‌های زانو
- عفونت در زانو
- مسمومیت با سرب
- مسمومیت با فلورید
- آکندروپلازی که شایع‌ترین نوع کوتاه‌قدی مادرزادی است که با گذشت زمان منجر به پای پرانتزی می‌شود.
- آسیب به صفحه رشد
- راشیتیسم بزرگسالان که با نام استئومالاسی نیز شناخته می‌شود. این اختلال، استخوان‌ها را به علت کمبود ویتامین D ضعیف می‌کند.
- اختلال استخوان‌زایی
- استئوآرتریت که با نام آرتروز شناخته می‌شود.
- فشار زیادی به استخوان‌های ساق پا و ران در افراد چاق وارد می‌شود. این فشار ممکن است منجر به پرانتزی شدن پاهای افراد چاق شود.
- بیماری بلانت یک اختلال رشد استخوان است که در ساق پا دیده می‌شود. احتمال ابتلای نوجوانان یا بزرگسالان به این بیماری پایین است. نوجوانان و بزرگسالانی که دارای اضافه وزن هستند ممکن است به بیماری بلانت دچار شوند.
- اگر عضلات پشت ران فرد ضعیف باشد، ممکن است به این بیماری دچار شود.
- اگر فرد از کودکی با چنین مشکلی روبرو باشد و به درمان اقدام نکند، خمیدگی پاها با افزایش سن شدیدتر خواهد شد و فرد درد بیشتری را احساس خواهد کرد؛ زیرا احتمال ابتلای افراد مسن به برخی بیماری‌ها مانند آرتروز، روماتیسم، ضعف عضلات و پوکی استخوان بیشتر است و این بیماری‌ها خمیدگی زانوها را افزایش خواهند داد.
- آخرین و نادرترین علت پای پرانتزی، سندروم Weismann Netter Stuhl است. این سندرم اسکلتی منجر به رشد غیرطبیعی استخوان‌ها می‌شود.
درجات پای پرانتزی
درجات پای پرانتزی عبارت‌اند از: پای پرانتزی شدید، متوسط و خفیف. گاهی نمی‌توان پای پرانتزی خفیف را در خانه تشخیص داد و تنها پزشک متخصص ارتوپدی قادر به تشخیص آن است. درجه شدید این بیماری در اولین نگاه حتی در فاصله چند متری قابل تشخیص است. بهتر است بدانید، پاهای سالم نیز به سمت بیرون انحنا دارند؛ ولی این انحنا تنها سه الی 6 درجه است. اگر انحنا بیش از این باشد، پاهای فرد به شکل کمان دیده می‌شود.
تشخیص پای پرانتزی
برای تشخیص پای پرانتزی در خانه، بایستید و مچ پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار دهید. اگر زانوها به یکدیگر برخورد نکردند و شکلی شبیه کمان بین دو پا دیده می‌شود، دچار بیماری پای پرانتزی هستید. به احتمال زیاد، پاهای پرانتزی متقارن هستند. گاهی تشخیص در خانه غیرممکن است؛ بنابراین، بهتر است به مطب پزشک ارتوپد مراجعه کنید و تشخیص این بیماری را به او بسپارید.
پزشک درجه این بیماری را با بررسی محل پاها، زانوها و مچ‌ها و اندازه‌گیری فاصله بین زانوها با متر یا خط‌کش تشخیص می‌دهد. همچنین زانوی بیمار را به سوی جهت‌های مختلف می‌چرخاند و ستون فقرات و لگن را نیز بررسی می‌کند. برای اینکه پزشک بتواند نتایجی دقیق با استفاده از روش اندازه گیری پای پرانتزی به دست آورد، بیمار نباید عضلات ران خود را منقبض کند. همچنین بهتر است کفش و جوراب خود را دربیاورد.
عکسبرداری با اشعه ایکس نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیص این بیماری در بزرگسالان به شمار می‌روند. در تصویر اشعه ایکس یا EOS می‌توان از لگن تا مچ پا را مشاهده کرد. این تصویر به پزشک ارتوپد کمک می‌کند تا محل و بزرگی تغییر شکل را تشخیص دهد. همچنین، آزمایش ژنتیک، آزمایش ادرار و آزمایش خون می‌توانند در تشخیص این بیماری به پزشک کمک کنند. آزمایش تراکم‌سنجی استخوان نیز روش تشخیصی دیگری است.
کلینیک فوق تخصصی بیماری های پا در تهران
عوارض و مشکلات پای پرانتزی
اگر پای پرانتزی درمان نشود، افراد بیمار ممکن است درد، افزایش تغییر شکل، افزایش ناپایداری زانو و تحلیل زانو (آرتروز زانو) را تجربه کنند. با گذشت زمان، فرد با عوارض زیر روبرو خواهد شد:
- شکستگی و بدشکلی: احتمال شکستن استخوان‌های افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، بیشتر از سایرین است. همچنین پاهای پرانتزی بر توانایی راه رفتن بیمار نیز تأثیر می‌گذارد.
- آرتروز: فرد ممکن است به دلیل افزایش فشار بر مفاصل، به این بیماری مبتلا شود. بیشتر افراد پس از سن 40 یا 50 سالگی به آرتروز مبتلا می‌شوند؛ ولی افرادی که پاهای پرانتزی دارند، پیش از 40 سالگی دچار آرتروز خواهند شد.
- نارسایی قلبی: بیماری پای پرانتزی، ممکن است باعث شود، قلب خون را بیشتر به بخش‌های آسیب‌دیده بدن پمپاژ کند؛ بنابراین، اگر پیش‌تر به بیماری قلبی دچار بودید، عدم درمان پای پرانتزی، منجر به نارسایی قلبی خواهد شد.
- سرطان استخوان: احتمال ابتلا به این نوع سرطان، بسیار پایین است. 1% از افراد مبتلا به بیماری پاژه، به سرطان استخوان مبتلا هستند.
- بیمار ممکن است در تعظیم با مشکلاتی مواجه شود.
- مفاصل آسیب‌پذیرتر خواهند شد.
- پاهای پرانتزی باعث می‌شوند، قد فرد کوتاه‌تر شود.
- ممکن است ستون فقرات فرد دچار انحراف شود.
- کمردرد مزمن نیز یکی دیگر از عوارض پای پرانتزی در بزرگسالی است.
- اگر تنها یک پا خمیده شود، ممکن است اندازه پا نیز تغییر پیدا کند.
- فرد به دلیل پاهای خمیده و بدشکل خود، مسخره خواهد شد و اعتماد‌به‌نفس او کاهش خواهد یافت.
روش پیشگیری از پای پرانتزی
روشی قطعی برای پیشگیری از بیماری وجود ندارد. در برخی موارد، ممکن است بتوانید از شرایطی که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، جلوگیری کنید. برای مثال، مطمئن شوید ویتامین D کافی دریافت می‌کنید و رژیم غذایی سالمی دارید. بهتر است بدانید، اگر دچار کمبود ویتامین D باشید، احتمال ابتلای شما به پوکی استخوان بیشتر از سایر افراد است. پوکی استخوان منجر به خمیدگی پاها خواهد شد؛ بنابراین، با پیشگیری از پوکی استخوان، می‌توانید از خمیده شدن پاها نیز پیشگیری کنید.
با انجام برخی کارهای ساده، می‌توان از ابتلا به درجات شدید این بیماری جلوگیری کرد. برای مثال، درست نشستن را تمرین کنید. سبزیجات و میوه بخورید و ورزش کنید. از پد‌های طبی استفاده کنید و مطمئن شوید کفش استانداردی برای دویدن و راه رفتن خریداری کرده‌اید. اگر اضافه وزن دارید، حتماً سعی کنید به وزن ایدهآل خود نزدیک‌تر شوید.
برای پای پرانتزی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
پزشک متخصص ارتوپد، می‌تواند انحراف زانوها را اندازه‌گیری کند و دلیل خمیده شدن پاهای شما را بیابد. همچنین می‌تواند، پاهای پرانتزی شما را با تجویز ویتامین D، زانوبند، کف‌های طبی یا جراحی استئوتومی درمان کند. پزشک در ابتدا سه روش اول ذکرشده یا روش‌های دیگری را به شما توصیه می‌کند. اگر این روش‌ها نتوانند حالت پرانتزی پاهایتان را درمان کنند، جراحی استئوتومی را توصیه خواهد کرد. به خاطر داشته باشید، هر چه سریع‌تر این بیماری را تشخیص دهید، درمان به زمان کمتری نیاز خواهد داشت.
گاهی نمی‌توان پاهای پرانتزی را بدون جراحی اصلاح کرد. انحراف به بیرون پاها، انحرافی ساختاری است. ورزش، فیزیوتراپی و ویتامین‌ها تنها عضلات و استخوان شما را قوی‌تر می‌کنند و تأثیری روی شکل استخوان‌ها ندارند. تنها روش برای تغییر شکل پاها، بریدن استخوان و صاف کردن آن است. این روش همان جراحی استئوتومی است. اگر خمیدگی پاهای شما شدید است، جراحی استئوتومی تنها روش درمانی برای شماست.
البته جراحی‌های دیگری برای درمان خمیدگی پاها وجود دارند که می‌توان به جای استئوتومی از آن‌ها کمک گرفت. خمیدگی پاهای هر بیمار با خمیدگی پاهای بیمار دیگر، متفاوت است و فقط پزشک می‌تواند بهترین روش درمانی را با توجه به این ویژگی‌های متفاوت، انتخاب کند. ما به شما توصیه می‌کنیم به مطب پزشکان ارتوپد معتبر مانند کلینیک ارتوپدی نیاوران تهران، مراجعه کنید تا درمان را هر چه سریع‌تر با بهترین روش درمانی شروع کنید.
مطالعه بیشتر: حرکات اصلاحی پای پرانتزی؛ درمان پا پرانتزی بزرگسالان با ورزش
سئوالات متداول درباره پا و زانوی پرانتزی
در این بخش به سؤالات متداولی که ممکن است برای شما در مورد پا و زانوی پرانتزی ایجاد شود، پاسخ می‌دهیم.
آیا چاقی باعث به وجود آمدن پای پرانتزی می‌شود؟
چاقی یکی از دلایل خمیده شدن پاها در بزرگسالان به شمار می‌رود. هر چه اضافه وزن بیشتری داشته باشید، فشار بیشتری به مفاصل زانو وارد خواهد شد. این فشار منجر به تحلیل زانو و خمیده شدن پاها خواهد شد. افراد چاق 50 یا 60 ساله بیشتر از سایر سنین با مشکل پرانتزی شدن پاها روبرو می‌شوند.
آیا پای پرانتزی محدودیتی در فعالیت‌های روزانه ایجاد می‌کند؟
زمانی که به درجه خفیف یا متوسط این بیماری مبتلا هستید، ممکن است با هیچ‌گونه محدودیتی در انجام فعالیت‌های روزانه روبرو نباشید. بهتر است به فکر درمان آن باشید؛ زیرا در غیر این صورت، دچار درجه شدید پای پرانتزی خواهید شد. بهتر است بدانید، درد و ناتوانی از عوارض این بیماری در درجات شدید هستند که شما را با محدودیت‌های مختلفی در انجام فعالیت‌های روزانه روبرو خواهند کرد.
آیا ارتباطی بین رماتیسم و پای پرانتزی وجود دارد؟
افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، ممکن است صاحب پاهایی به شکل پرانتز شوند؛ زیرا، داروی کورتونی که این افراد مصرف می‌کنند، می‌تواند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را به‌صورت قابل توجهی افزایش دهد. پوکی استخوان می‌تواند یکی از علل پرانتزی شدن پاها باشد.
آیا چهارزانو نشستن باعث پای پرانتزی می‌شود؟
متخصصان توصیه می‌کنند، چهار زانو نشستن را ترک کنید تا از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنید. اگر افرادی که هنوز در حال رشد یا دچار نرمی استخوان هستند چهارزانو بنشینند، احتمال ابتلای آن‌ها به این بیماری افزایش خواهد یافت.
سخن آخر
مهم نیست چند سال از این بیماری رنج می‌برید، هیچ وقت برای درمان دیر نیست. با کمک پزشکانی باتجربه و ماهر می‌توانید پاهای خمیده خود رو اصلاح کنید و همانند سایر افراد، بدون هیچ مشکل و دردی راه بروید. البته در کنار درمان، سبک زندگی سالم را که شامل رژیم غذایی سالم و ورزش مناسب است، فراموش نکنید. اگر علائم ذکرشده در این مطلب را مطالعه کردید و هنوز درباره وضعیت پاهای خود مطمئن نیستید، تست تشخیص پای پرانتزی را انجام دهید یا به مطب پزشک مراجعه کنید.
پزشکان متخصص ارتوپد در کلینیک ارتوپدی نیاوران تجربه زیادی در تشخیص پای پرانتزی در بزرگسالان و کودکان و همچنین درمان آن دارند. پزشکان ارتوپد این کلینیک، شما را در مراحل مختلف درمان راهنمایی خواهند کرد تا هر چه سریع‌تر به‌صورت عادی راه بروید و بدوید. اطلاعات تماس کلینیک ارتوپدی نیاوران در بخش پایین صفحه درج شده است. اگر سؤالی دارید، می‌توانید با کلینیک تماس بگیرید یا در بخش نظرات این مطلب به آن اشاره کنید. همچین می‌توانید تجربیات ارزشمند خود را درباره این بیماری با کاربران سایت، در میان بگذارید.
