شاید شما هم تجربه کرده‌اید که وقتی وزن خود را روی یک پا می‌اندازید یا این که زانوی خود را ناگهانی می‌چرخانید، احساس درد و گرفتگی شدید در زانو پیدا می‌کنید. این درد ممکن است که در موارد خفیف، پس از چند روز برطرف شود؛ اما در برخی از مواقع هم منجر به پارگی مینیسک می‌شود.
آمارها نشان می‌دهند که حدود 61 نفر در بین صد هزار نفر، پارگی حاد مینیسک را تجربه می‌کنند که این آمار برای افراد بالای 60 سال بیشتر است. مینیسک زانو، نقش مهم و اساسی در سلامت زانوها دارد؛ چرا که باعث ثابت ماندن مفصل‌ها و انتقال نیرو در آن می‌شوند؛ اما اگر بیمار در قسمت مینیسک زانوی خود دچار پارگی شود، باید تحت نظر فوق متخصص ارتوپد قرار بگیرد. البته اگر شما هم به دنبال اطلاعات جامع درباره آسیب دیدگی این قسمت از زانو و نحوه درمان آن هستید، تحقیقات کلینیک ارتوپدی نیاوران را در ادامه این مطلب مطالعه کنید.
انواع پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک زانو ممکن است که به شکل‌های مختلفی اتفاق بیفتد. پزشکان متخصص، صدمات وارده به این بخش از زانو را در 6 نوع مختلف معرفی می‌کنند که در ادامه، هر کدام را توضیح می‌دهیم:
پارگی شعاعی مینیسک زانو
شاید شما هم بدانید که این مدل از پارگی مینیسک زانو چیست؛ چون اکثر افرادی که آن را تجربه می‌کنند، جزو این مدل هستند. این نوع پارگی، بیشتر در ناحیه سفید زانو و در جایی که خون وجود ندارد، اتفاق می‌افتد. به همین دلیل اغلب به صورت خود به خود ترمیم نمی‌شود. بنابراین دکتر فوق تخصص زانو با جراحی، بخش آسیب‌دیده زانو را حذف می‌کند.
پارگی ناکامل مینیسک
نام دیگر این نوع بیماری، پارگی درون مینیسک است و بیشتر بر اثر ساییدگی زانو اتفاق می‌افتد؛ به همین دلیل با گذشت زمان، میزان درد زانو برای چنین افرادی بیشتر می‌شود. همچنین اغلب این پارگی‌ها، نشانه‌ای برای بیماری های دژنراتیو اولیه مینیسک است.
برای درمان این مدل از پارگی، در بیشتر مواقع نیازی به جراحی وجود ندارد. از طرفی با توجه به نتایج ام آر آی افراد، پارگی مینیسک ناکامل بیشتر برای افرادی بین 20 تا 30 سال اتفاق می‌افتد.
پارگی افقی مینیسک زانو
پارگی افقی مینیسک زانو، در امتداد منحنی مینیسک قرار دارد. به این صورت که در قسمت‌های عروق خونی یا در مرکز مینیسک، پارگی ایجاد می‌شود که هر کدام روش درمان خاصی دارند. اگر پارگی افقی در قسمت عروقی و خونی باشد، نیازی برداشتن قسمت آسیب‌دیده مینیسک وجود ندارد و امکان ترمیم آن به آسانی وجود دارد. اما اگر پارگی افقی در مرکز مینیسک ایجاد شود، امکان بهبود آن حتی با جراحی هم غیر ممکن است.
پارگی فلپ مینیسک زانو
پارگی فلپ، یکی از غیر معمولی‌ترین و خاص‌ترین انواع پارگی‌ها است که بر اساس آن، بخشی از غضروف پوست کنده می‌شود. این اتفاق هم باعث قفل شدن زانو یا گرفتگی آن می‌شود. برای درمان این آسیب، جراح مقدار بسیار کوچکی از مینیسک را خارج می‌کند.
پارگی پیچیده مینیسک زانو
پارگی پیچیده مینیسک، در واقع ترکیبی از چند مدل پارگی مانند پارگی شعاعی و افقی است. بنابراین با وجود پارگی‌های مختلف، امکان ترمیم آن با جراحی وجود ندارد. بنابراین پزشک برای برطرف کردن آسیب مینیسک زانو، باید بخشی از مینیسک را از زانو جدا کند. البته در برخی از مواقع هم امکان ترمیم جزئی برخی از قسمت‌های آن هم وجود دارد.
پارگی باکت هندل مینیسک زانو
پارگی‌های از نوع باکت هندل، نوع گسترده‌ای از پارگی‌های عرضی هستند که به علت گسترش زیاد، منجر به گیرکردن زانو می‌شوند. این مدل از آسیب‌دیدگی مینیسک زانو، نسبت به انواع دیگر شدیدتر است و در بیشتر مواقع نیاز به جراحی دارد؛ در غیر این صورت، زانوی شخص بیمار به خوبی خم نمی‌شود.
نشانه های پارگی مینیسک کدامند؟
شاید با خود فکر کنید که پارگی مینیسک حتما باید در شرایط خیلی حادی اتفاق بیفتد؛ در حالی که حتی ممکن است شما روی زانوی آسیب‌دیده خود راه بروید و اصلا متوجه پاره شدن مینیسک نشوید. بنابراین حتما به دنبال علائم خیلی عجیب و غریب نباشید. عمده‌ترین علائم پاره شدن مینیسک، احساس درد بیشتر پا در روزها آینده و سفت شدن آن است؛ اما علائم دیگر آسیب مینیسک زانو، شامل موارد زیر است:
- درد زانو: جزو مهمترین نشانه‌های این آسیب است. توجه کنید که این درد ممکن است خفیف یا شدید باشد یا حتی به صورت مقطعی اتفاق بیفتد.
- تورم پا: اگر پارگی مینیسک زانو اتفاق بیفتد، زانوی فرد در چند ساعت بعد از آسیب، خود به خود متورم می‌شود.
- قفل شدن زانو: یکی دیگر از نشانه‌های آسیب مینیسک زانو، گیر کردن یا قفل شدن زانو است. به این صورت که شما همواره احساس کلیک شدن در زانو پیدا می‌کنید.
- در هنگام چرخش یا پیچش زانو، درد شدیدی احساس می‌کنید.
- نمی‌توانید به راحتی خم شوید یا این که پای خود را کامل کشش دهید.
- فرد در هنگام پارگی مینیسک، احساس می‌کند که از زانوی خود صدایی می‌شوند.
چه عواملی موجب پارگی مینیسک زانو می شوند؟
در حالت کلی، فشار زیاد و پیچاندن زانو، باعث پارگی مینیسک می‌شود؛ اما ورزشکاران، بیشترین افرادی هستند که در معرض آسیب مینیسک زانو قرار می‌گیرند. خصوصا برای افرادی که در رشته‌های ورزشی فوتبال، بسکتبال و تنیس فعالیت می‌کنند، امکان آسیب دیدگی مینیسک زانو بیشتر است. البته لازم به ذکر است که این اتفاق، در بین کودکان هم اتفاق می‌افتد.
همچنین با توجه به این که مینیسک زانو با بالاتر رفتن سن، ضعیف‌تر می‌شود، بنابراین پارگی آن در زانو برای افراد بالای 30 سال، زودتر از دیگر افراد است؛ به طوری که افراد حتی با حرکات ساده هم این صدمه را تجربه می‌کنند. از طرفی اگر درگیر بیماری آرتروز هستید، بیشتر در معرض آسیب مینیسک زانو قرار می‌گیرید.
عوارض پارگی مینیسک زانو
زمانی که آسیب دیدگی مینیسک زانو اتفاق می‌افتد، تمامی نقاط پا و زانو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همین موضوع هم سبب مشکلات مختلفی برای فرد می‌شود. مثلا ممکن است که شما در نشستن و بلند شدن، احساس درد شدیدی پیدا کنید. همچنین کارهای مختلفی از جمله رانندگی و پیاده‌روی برای شما خیلی سخت و حتی غیر ممکن می‌شود. از طرفی با وجود پارگی مینیسک در نوع شدید، امکان سخت‌تر شدن کوچک‌ترین کارهای روزمره هم وجود دارد.
پارگی مینیسک زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
شاید با خود بگویید که راه تشخیص پارگی مینیسک زانو چیست؟ باید بگوییم که تنها در کلینیک فیزیوتراپی و ارتوپد، امکان تشخیص این بیماری وجود دارد. پزشک متخصص برای مشخص شدن این بیماری، در ابتدا علائم و نشانه‌های آسیب دیدگی مینیسک زانو را بررسی می‌کند.
سپس معاینات لازم از نظر تورم و حساسیت هم به صورت تخصصی انجام می‌شود. همچنین پزشک ممکن است که برای اطمینان بیشتر، از تصویربرداری با اشعه ایکس هم کمک بگیرد؛ چرا که این اشعه، امکان مشاهده هر گونه شکستگی را در زانو نشان می‌دهد. همچنین اگر هنوز هم با این موارد پارگی در قسمت مینیسک تشخیص داده نشود، تصویربرداری شدید مغناطیسی برای مشاهده آسیب‌های رباط‌ها انجام می‌شود.
روش های درمان پارگی مینیسک زانو
پس از تشخیص پارگی مینیسک زانو با وجود معاینات و عکس‌برداری‌ها، دکتر فوق تخصص زانو بر اساس محل پارگی، بزرگی پارگی، شدت آسیب و سن فرد، روش درمانی خاصی را در نظر می‌گیرد. اگر آسیب مینیسک زانو خیلی خفیف باشد، با استفاده از حرکات مراقبتی، امکان درمان آن وجود دارد. اما در موارد شدیدتر، سه نوع راه درمانی زیر برای بیمار وجود دارد:
- داروهای پارگی مینیسک: برای تسکین درد شدید زانو، داروهای مسکن تجویز می‌شود. میزان قوی بودن داروهای مسکن هم بر اساس درد شما است.
- فیزیوتراپی: یکی دیگر از مراحل درمانی پارگی مینیسک، فیزیوتراپی است. روند درمان به این صورت است که فیزیوتراپیست، زانوی بیماری را به دقت بررسی می‌کند و بر اساس میزان آسیب‌دیدگی آن، برنامه‌های شخصی ارائه می‌دهد. فرد با کمک فیزیوتراپی، می‌تواند کمک بزرگی به بهبود وضعیت پارگی مینیسک کند.
- جراحی: در صورتی که پارگی مینیسک خیلی بزرگ باشد، دیگر فیزیوتراپی راه درمانی مناسبی نیست و باید بیمار عمل شود.
راه های پیشگیری از آسیب مینیسک زانو
با وجود این که پارگی مینیسک زانو به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود، اما باز هم می‌توانید با انجام کارهای خاصی، از آسیب به آن جلوگیری کنید. برخی از مهمترین موارد برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی مینیسک زانو به شرح زیر است:
- ورزش‌های مربوط به تقویت عضلات پا را فراموش نکنید؛ چرا که تقویت پا، باعث مقاوم شدن در برابر آسیب‌ها می‌شود.
- حتما در هنگام انجام دادن فعالیت‌های سنگین مانند ورزش کردن، از زانوبند یا بریس برای جلوگیری از آسیب مینیسک زانو استفاده کنید.
- قبل از ورزش، حتما بدن خود را گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید.
- کفش‌های استاندارد برای ورزش بپوشید.
- راه انجام صحیح تکنیک‌های ورزشی را بدانید و زیر نظر مربی متخصص ورزش کنید.
جمع‌بندی
امروزه پارگی مینیسک زانو یکی از موارد شایع در بین افراد است؛ اما با توجه به انواع مختلف پارگی مینیسک زانو، راه‌های درمانی گوناگونی برای بیماران وجود دارد. بنابراین اگر شما هم علائم این آسیب را در بدن خود یا اطرافیان مشاهده کردید، حتما به جراحان معتبر و متخصص در کلینیک فوق تخصص فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه کنید.
دقت کنید که اگر پزشک خود را به درستی انتخاب نکنید، امکان آسیب‌های غیر قابل جبران هم برای زانوی شما وجود دارد. کلینیک ارتوپدی نیاوران، یکی از بهترین مکان‌ها برای درمان بیماری‌های مخصوص به ارتوپدی مانند مینیسک زانو در تهران است. بنابراین شما می‌توانید برای درمان بیماری‌های مرتبط با ارتوپدی، به این کلینیک مراجعه کنید. همچنین اگر تجربه ویزیت در کلینیک ارتوپدی نیاوران را دارید، حتما در قسمت نظرات، تجربه خود را با ما، به اشتراک بگذارید.
