آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی است که باعث تخریب و آسیب به بافت‌های مفصلی می‌شود. این بیماری می‌تواند عوارض جدی برای فرد را به‌همراه داشته‌باشد. بسیاری از افراد به‌دنبال درمان‌های مختلفی هستند تا این بیماری را کنترل کنند و بهبود آن را تجربه کنند. این مقاله توضیح می‌دهیم که آرتروز چیست و به بررسی علل بروز، علائم و نشانه‌های آن، روش‌های تشخیص و درمان این بیماری نیز می‌پردازد. با توجه به اهمیت این بیماری و تأثیراتی که بر کیفیت زندگی افراد دارد، شناخت دقیق‌تر آرتروز و درمان آن، بسیار مهم است. پس در این مطلب از نیاوران کلینیک با ما همراه باشید.
تفاوت آرتروز و آرتریت چیست؟
بررسی تفاوت آرتروز و آرتریت یکی از مهم‌ترین مراحل در تحقیق بیماری آرتروز است. در واقع، این دو، بیماری‌های مفصلی هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. بااین‌حال، تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد. آرتریت تمامی انواع التهابات مفصلی را دربر می‌گیرد؛ اما آرتروز تنها به تخریب غضروف مفصلی اشاره دارد. همچنین، آرتروز می‌تواند هر مفصلی در بدن را تحت‌تأثیر قرار دهد، درحالی‌که معمولاً آرتریت در بخش‌های خاصی از بدن مانند مچ، زانو و مچ پا رخ می‌دهد. با افزایش سن، تخریب غضروف در مفاصل بیشتر اتفاق می‌افتد و بیماری آرتروز پیشرفت می‌کند.
انواع بیماری آرتروز کدامند؟
آرتروز انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است:
آرتروز اولیه
در آرتروز اولیه، بافت‌های مفصلی تخریب شده و فرد مبتلا درد، سختی حرکت و تورم مفاصل را تجربه می‌کند. درمان آرتروز اولیه معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی، فیزیوتراپی، تغییر در سبک‌زندگی و در برخی موارد جراحی است.
آرتروز ثانویه
آرتروز ثانویه در اثر ضربه، تروما یا سابقه شکستگی و دررفتگی و موارد مشابه به وجود می‌آید. در این نوع آرتروز، مفصل، قدرت بیومکانیک خود را از دست می‌دهد و به‌دلیل فشارهای مکرر ناخواسته، دچار آرتروز می‌شود. رعایت اصول پیشگیری در برابر ضربه و خطرات مرتبط با ورزش‌های سنگین، می‌تواند به جلوگیری از بروز آرتروز ثانویه کمک کند.
آرتروز دژنراتیو
OA ، شایع‌ترین شکل آرتریت است که برخی افراد آن را به‌عنوان بیماری دژنراتیو مفصل یا آرتریت ساییدگی می‌نامند. این بیماری معمولاً در مفاصل دست، باسن و زانو رخ می‌دهد. در OA، غضروف داخل مفصل شروع به تخریب می‌کند و استخوان زیرین تغییر می‌کند. برای توصیف این بیماری، می‌توان به‌جای کلمه آرتریت، آرتروز را به کاربرد. درمان OA شامل تغییرات در سبک‌زندگی، فیزیوتراپی، داروها، تزریقات موضعی و در موارد شدیدتر، جراحی است. برای کاهش خطر ابتلا به OA، بهتر است وزن خود را کنترل کنید، فعالیت‌های شدید را محدود کنید و از ضربه به مفاصل پرهیز کنید. همچنین، تمرینات ورزشی منظم و تغذیه سالم می‌توانند به حفظ سلامتی مفاصل کمک کنند.
آرتروز پسوریاتیک
آرتروز پسوریاتیک نوعی آرتروز است که برخی از افراد مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. به‌طور معمول باعث می‌شود مفاصل آسیب‌دیده متورم، سفت و دردناک شوند. آرتروز پسوریاتیک مانند پسوریازیس یک بیماری طولانی‌مدت است که احتمال دارد به‌تدریج بدتر شود.
آرتروز عفونی
آرتروز عفونی یک عفونت در مفصل است. عفونت از یک عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی ناشی می‌شود که از قسمت دیگری از بدن پخش می‌شود. درد شدید در مفصل، قرمزی و تورم مفاصل از نشانه‌های این نوع بیماری هستند.
آرتروز متابولیک
آرتروز متابولیک که معمولاً به‌عنوان نقرس شناخته می‌شود، ناشی از تجمع کریستال‌های دردناک اسید اوریک در مفاصل است که به دلیل تجزیه پورین‌ها رخ می‌دهد. موادی که به‌طور معمول در سلول‌های انسان و بسیاری از غذاها، به‌ویژه گوشت قرمز و برخی از غذاهای دریایی و الکل یافت می‌شوند.
علائم آرتروز؛ نشانه های آرتروز کدامند؟
برای تشخیص و رسیدن به جواب آرتروز چیست نیز شناخت علائم این بیماری بسیار مهم است. در ادامه به علائم آرتروز در اعضای مختلف بدن می‌پردازیم.
علائم آرتروز گردن
آرتروز گردن یکی از عوارض پیری است که با افزایش سن، استخوان‌های گردن تغییر می‌کنند و دیسک‌هایی که استخوان‌های ستون فقرات را محافظت می‌کنند، خشک و رباط‌هایی که استخوان‌ها را در جای خود نگه می‌دارند، سفت‌تر می‌شوند. علائم آرتروز گردن شامل درد و سفتی مزمن در گردن، صدا یا احساس ترکیدن در گردن هنگام حرکت، انقباضات غیرارادی عضلات، بی‌حسی و ضعف در بازوها، دست‌ها و انگشتان، ضعف در پاها و مشکل در راه‌رفتن، تحریک‌پذیری، خستگی و اختلال در خواب و مشکلات کار است.
مطالعه بیشتر: آشنایی با علائم دیسک کمر
علائم آرتروز شانه
علائم اصلی آرتروز شانه درد و سفتی در اطراف مفصل شانه و بالای بازو است. درد ممکن است زمانی که مفصل را حرکت می‌دهید یا در پایان روز بدتر شود. اگر به این بیماری مبتلا باشید، پس از آنکه برای مدتی طولانی نشسته‌اید یا حتی صبح‌ها بعد از خواب، ممکن است متوجه سفتی مفاصل خود شوید.
علائم آرتروز دست
آرتروز دست علائمی مانند درد، سفتی و تورم مفاصل دست ایجاد می‌کند. علائم اولیه شامل درد مبهم یا سوزش مفاصل، درد و سفتی صبحگاهی و مفاصل متورم در دست‌ها هستند. در صورت بیشترشدن مدت‌زمان بیماری، علائم شدیدتر شده و ممکن است با درد تیز همراه باشد؛ همچنین ممکن است در اطراف مفصل نیز درد و حساسیت ایجاد شود. نهایتاً، مفاصل انگشتان تغییر شکل می‌دهند و نمی‌توانید کارهای روزمره را انجام دهید. گره‌های بوچارد یا هبردن نیز ممکن است در مفاصل دست شکل بگیرند.
علائم آرتروز پا
آرتروز پا می‌تواند با علائمی مانند درد، کاهش توانایی حرکت و راه‌رفتن، سفتی و تورم در مفصل همراه باشد. این حالت می‌تواند در فرد مبتلا حساسیت و درد را ایجاد کند. آرتروز پا ممکن است بر اثر عواملی مانند عفونت‌ها، بیماری‌های ایمنی یا تغییرات در ساختار مفاصل ایجاد شود.
علائم آرتروز لگن
آرتروز لگن شامل درد، سفتی و مشکل در راه‌رفتن است. درد معمولاً در صبح بدتر می‌شود و با فعالیت کاهش می‌یابد. هر نوع آرتروزی می‌تواند بیش از یک مفصل را درگیر کند و آرتریت روماتوئید و لوپوس هر دو لگن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. برای درمان، از داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی و تغییرات در رژیم غذایی استفاده می‌شود. استفاده از کمربند پشتیبانی و کفش مناسب نیز بهبود وضعیت مفاصل را تسریع می‌کند. برای پیشگیری از بروز آرتریت لگن، ورزش‌های منظم که باعث می‌شود فشارهای واردشده روی مفاصل کاهش یابد، مفید است. محدود کردن فعالیت‌هایی که ممکن است به مفصل لگن آسیب برسانند، مثل ورزش‌های شدید، نیز به پیشگیری کمک می‌کند.
علائم آرتروز زانو
آرتروز زانو با علائمی مانند درد، سفتی، کمانش، قفل‌شدن، کرپیتوس، تورم، قرمزی پوست و مشکل در راه‌رفتن همراه است. درمان‌های مختلفی برای بروز این بیماری وجود دارد که ممکن است شدت علائم را کاهش دهند یا پیشرفت آن را متوقف کنند. درد و تورم علائم شایعی هستند که در آرتروز زانو دیده می‌شوند. در صورت داشتن هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
علت آرتروز چیست؟
آرتروز یک بیماری مفصلی است که معمولاً با پوسیدگی و خرابی بافت‌های مفصلی رخ می‌دهد. این بیماری می‌تواند هر قسمتی از بدن را درگیر کند، اما معمولاً در مفاصلی که بار زیادی را تحمل می‌کنند؛ مانند مفاصل زانو، بازو و شانه رخ می‌دهد. در ادامه، علل مختلف آرتروز را بررسی خواهیم کرد:
- سن: با گذر زمان، بافت‌های مفصلی بدن فرسوده و ضعیف می‌شوند که می‌تواند باعث بروز آرتروز شود.
- ژنتیک: برخی افراد به‌دلیل وراثت، ژن‌هایی دارند که باعث بروز آرتروز می‌شوند.
- چاقی: وجود وزن بیش از حد روی مفاصل، فشار زیادی روی بافت‌های مفصلی وارد می‌کند و می‌تواند باعث بروز آرتروز شود.
- ضربه‌های مکرر: فعالیت‌های ورزشی یا شغلی که نیاز به حرکت و فشار روی مفاصل دارد، می‌تواند باعث پوسیدگی و خرابی بافت‌های مفصلی شود.
- عوامل شیمیایی: برخی عوامل شیمیایی مانند سطح بالای اوره در خون، می‌تواند باعث خرابی بافت‌های مفصلی شود.
- مشکلات روماتولوژیکی: برخی بیماری‌های روماتیسمی مانند روماتوئید آرتریت، لوپوس و سندرم سرخابی، می‌تواند باعث بروز آرتروز شود.
با توجه به این علل، ممکن است برخی افراد بیشتر در معرض خطر بروز آرتروز باشند، اما هر فردی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود.
آیا بیماری آرتروز خطرناک است؟
بیماری آرتروز یا اُستئوآرتریت، یک بیماری مفصلی است که با عوارضی مانند درد و سختی در حرکت همراه است. این بیماری معمولاً به‌دلیل پوسیدگی و خرابی بافت‌های مفصلی رخ می‌دهد. بااین‌حال، برخلاف بسیاری از بیماری‌ها، آرتروز خطرناک نیست و معمولا نیاز به درمان فوری ندارد؛ اما در صورتی که بیماری به مراحل پیشرفته‌تری برسد، ممکن است باعث کاهش کیفیت زندگی و محدودیت در فعالیت‌های روزمره شود.
درمان آرتروز چیست؟
یکی از سؤالات مهم برای افراد مبتلا به این بیماری این است که درمان بیماری آرتروز چیست؟ و در جواب باید گفت فیزیوتراپی و ورزش منظم می‌تواند به تقویت عضلات اطراف مفصل، افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش درد در آرتروز کمک کند. همچنین، کاردرمانی با کمک درمانگر، می‌تواند شما را در انجام کارهای روزمره، بدون واردکردن فشار اضافی به مفصل دردناک، یاری کند.
درمان با تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست TENS)) نیز می‌تواند برای تسکین درد کوتاه‌مدت، در برخی از افراد مبتلا به آرتروز زانو و لگن مفید باشد. استفاده از این روش همراه با جریان الکتریکی کم ولت است. به‌طورکلی، ترکیب درمان‌های مختلف از جمله داروهای ضدالتهابی، تغییرات در رژیم غذایی و استفاده از وسایل کمکی مانند کمربند پشتیبانی و روکش مفصلی، می‌تواند به بهبود علائم آرتروز کمک کند. درهرصورت، مشاوره با پزشک و تخصصی‌های مرتبط با درمان آرتروز بسیار مهم است.
برای درمان آرتروز چه بخوریم؟
رعایت تغذیه درست می‌تواند به بهبود وضعیت آرتروز کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم، مانند شیر، ماهی، تخم‌مرغ و سبزیجات تاریک رنگ، مفید است. مصرف ماهی چرب مانند ماهی سالمون و تن‌ماهی نیز به‌عنوان منبع اسیدهای چرب امگا-۳ که خواص ضدالتهابی دارند، مفید است. همچنین، مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مانند میوه‌ها و سبزیجات نیز می‌تواند به کاهش التهاب مفاصل کمک کند.
در عوض، مصرف مواد غذایی شیرین، غذاهای آماده، غذاهای چرب و پر از شکر، مصرف الکل و دخانیات باید به حداقل ممکن محدود شود، زیرا این مواد می‌توانند التهاب مفاصل را تشدید کنند. همچنین، مصرف مکمل‌های مختلف مانند گلوکوزامین، کندروئیتین و منیزیم نیز ممکن است در کاهش درد و التهاب مفاصل مفید باشند. بااین‌حال، بهتر است قبل از مصرف هر نوع مکمل یا تغییر در رژیم غذایی، با پزشک خود مشورت کنید.
قرص گیاهی برای درمان آرتروز
گیاهانِ دارای خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده، می‌توانند در درمان آرتروز مفید باشند. برخی از گیاهان مفید شامل زنجبیل، کره بومادران، کرفس، نعناع، زعفران، چای‌سبز، جوانه گندم و… که خواص ضدالتهابی دارند، مفید هستند. علاوه بر این، برخی از مکمل‌های گیاهی مانند گلوکوزامین و کندروئیتین نیز می‌توانند به‌عنوان تکمیلی در درمان آرتروز استفاده شوند. بااین‌حال، برای استفاده از هر نوع مکمل یا گیاهان باید با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه مصرف شوند. همچنین، باید به این نکته توجه داشت که مصرف گیاهان و مکمل‌های گیاهی نباید به‌عنوان جایگزین درمان‌های متعارف مورداستفاده قرار گیرد و بهتر است به‌همراه درمان‌های دیگر باشند.
درمان سنتی آرتروز
درمان سنتی آرتروز شامل استفاده از روش‌هایی مانند ماساژ، درمان گیاهی و تغییرات در سبک‌زندگی است. بعضی از گیاهان مانند زنجبیل، گل کاهو، کرفس و زعفران، اثرات ضدالتهابی و تسکین‌دهنده‌ای دارند که می‌تواند به بهبود وضعیت مفاصل کمک کند. درمان سنتی آرتروز همچنین شامل استفاده از داروهای گیاهی مانند مومی، ویتامین D و کلسیم است. همچنین، تغییرات در سبک‌زندگی مانند کاهش وزن، ورزش مناسب، استفاده از ابزارهای کمکی مانند روکش‌های ضدآرتروز نیز کمک کننده هستند. درمان‌های سنتی شامل روش‌های مختلفی است که از گیاهان و تغییرات در سبک‌زندگی برای بهبود وضعیت مفاصل استفاده می‌کنند؛ اما برای درمان آرتروز، همیشه بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید و از روش‌های درمانی سنتی در کنار درمان‌های پزشکی مدرن استفاده‌کنید.
جمع‌بندی
در این مطلب توضیح دادیم که آرتروز چیست و طبق تحقیقات گسترده‌ای که انجام شده است، آن را یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مفصلی معرفی کردیم. بیماری که در اثر تخریب و آسیب به بافت‌های مفصلی ایجاد می‌شود. ضمن اینکه توضحی دادیم علل بروز این بیماری مواردی همچون پیری، ژنتیک، آسیب به مفصل یا بیماری‌های مرتبط با مفاصل است. در مورد درمان آرتروز نیز گفتیم که می‌توان از داروهای ضدالتهابی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست TENS)) و استفاده از وسایل کمکی مانند کمربند پشتیبانی و روکش مفصلی استفاده کرد. همچنین، رعایت تغذیه درست نیز می‌تواند در بهبود وضعیت آرتروز مفید باشد، به‌ویژه مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم و ماهی چرب. استفاده از درمان‌های سنتی مانند گیاهان دارای خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده، ماساژ، درمان با خاک‌سنگ‌های گرم و درمان با اسیدهای چرب امگا-۳ نیز می‌تواند به‌عنوان تکمیلی در درمان آرتروز استفاده شود، بااین‌حال همواره باید با پزشک خود مشورت کرد و به‌هیچ‌عنوان از درمان‌های متعارف و مشاوره پزشکی صرف‌نظر نشود.
