ما از دست‌های خود برای انجام هر کاری مانند کارهای سنگین و ظریف استفاده می‌کنیم. با گذشت زمان، بافت دست‌هایمان ممکن است فرسوده شود و ما را دچار شرایطی مانند آرتروز و به‌تبع آن، گره بوچارد کند؛ ولی، خوشبختانه، روش‌های بسیاری برای پیشگیری و درمان این بیماری وجود دارند. در این مقاله از کلینیک نیاوران، به هر آنچه که باید درباره این بیماری بدانید مانند علائم، روش‌های تشخیص، نحوه درمان و روش‌های پیشگیری از آن می‌پردازیم.
گره بوچارد چیست؟
اگر گره‌ای در مفصل میانی انگشت ایجاد شود، به آن گره بوچارد گفته می‌شود. منظور ما از گره، برجستگی‌های متورم و استخوانی کوچک است که روی مفصل میانی انگشت رشد می‌کنند. این گره‌ها که معمولا نشان‌دهنده آرتروز هستند، می‌توانند باعث سفتی انگشت شوند و دامنه حرکتی آن را محدود کنند. همچنین با گذشت زمان، ممکن است با علائمی مانند درد نیز همراه شوند و منجر به بدشکلی طولانی‌مدت شوند.
اگر درباره نام این بیماری کنجکاو هستید، خوب است بدانید که آسیب‌شناسی فرانسوی به نام چارلز ژوزف بوچارد روی افراد مبتلا به آرتریت در قرن نوزدهم مطالعه کرده است؛ به همین دلیل، این بیماری با این نام شناخته می‌شود.
علائم گره بوچارد کدامند؟
بزرگ‌شدن مفصل میانی انگشت از مهمترین علائم این گره محسوب می‌شود. در این بیماری، اغلب بخش‌های پشتی و جانبی این مفصل بزرگ می‌شوند. این علامت ممکن است در یکی از مفاصل یا چندین مفصل در یکی از دست‌ها یا هر دو آن‌ها مشاهده شود. این برجستگی‌های استخوانی ممکن است با درد، حساسیت به لمس، تورم و قرمزی همراه باشند.
با گذشت زمان، این گره‌ها ممکن است بزرگتر شوند و باعث محدودشدن دامنه حرکتی انگشتان و ضعف آن‌ها شوند. همچنین افزایش التهاب و درد نیز می‌تواند دامنه حرکتی انگشتان شما را محدود کند. بی‌حسی و سفتی انگشتان به‌ویژه هنگام حرکت‌دادن یا گرفتن اجسام از دیگر علائم این گره محسوب می‌شوند؛ بنابراین، ممکن است انجام فعالیت‌های روزمره مانند تایپ‌کردن، نوشتن یا بازکردن بطری‌ها دشوار شود.
اگر هر کدام از علائم ذکرشده را در انگشتان خود مشاهده می‌کنید، حتما به پزشک معتبری مانند پزشکان کلینیک نیاوران مراجعه کنید تا بفهمید انگشتانتان دچار چه مشکلی شده‌اند.
علت به وجود آمدن گره بوچارد چیست؟
این گره معمولا ناشی از آرتروز در مفصل میانی انگشت است. آرتروز می‌تواند هر مفصلی را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ ولی، معمولا روی مفاصل دست‌ها، باسن، زانوها و ستون فقرات تأثیر می‌گذارد. این بیماری یکی از متداول‌ترین بیماری‌ها در میان سالمندان محسوب می‌شود. خوب است بدانید که هنوز علت دقیق آرتروز مشخص نیست؛ ولی، محققان توانسته‌اند اطلاعات خوبی را درباره علت به‌وجودآمدن این گره به دست بیاورند.
آرتروز ناشی از فرسودگی طبیعی (به علت افزایش سن) است که آسیب قابل توجهی به غضروف می‌رساند. غضروف به بافتی محکم و انعطاف‌پذیر در انتهای استخوان‌ها و مفاصل انگشتان گفته می‌شود که از استخوان‌ها محافظت می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند به‌آسانی روی هم حرکت کنند. با گذشت زمان، غضروف فرسوده می‌شود؛ در نتیجه، بدون این غضروف، انتهای استخوان‌ها شروع به ساییدن استخوان‌های مجاور می‌کنند و باعث ایجاد خار استخوانی (رشد بیش از اندازه استخوان) و به‌تبع آن، گره بوچارد می‌شوند.
محققان چندین عامل خطر را برای این بیماری شناسایی کرده‌اند که عبارت‌اند از:
- واردکردن فشار زیاد و مکرر به مفاصل
- افزایش سن به‌ویژه 65 سالگی و سنین بالاتر
- جنسیت: این گره‌ها روی مفاصل انگشتان زنان بیشتر از مردان ایجاد می‌شوند
تفاوت میان گره بوچارد و گره هبردن
هر دو این گره‌ها ظاهری شبیه به یکدیگر دارند و به علت آرتروز ایجاد می‌شوند؛ ولی، مهمترین تفاوت این دو، محل گره است. گره هبردن روی دورترین مفصل انگشت و گره دیگر روی مفصل میانی انگشت ایجاد می‌شود. همچنین گره هبردن از نوع دیگر متداول‌تر است و ممکن است نشان‌دهنده درجات شدید آرتروز باشد. این نوع گره همانند گره بوچارد ممکن است روی یکی از مفاصل یا چندین مفصل در یکی از دست‌ها یا هر دو آن‌ها مشاهده شود.
گره بوچارد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ممکن است بتواند این گره را پس از انجام معاینه فیزیکی تشخیص دهد. همچنین او ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند آزمایش اشعه ایکس را برای تشخیص خار استخوانی، فضای باریک در مفاصل و ضخیم‌شدن بافت استخوانی عمیق تجویز کند.
پزشک با کمک آزمایش‌های دیگری مانند تجزیه‌وتحلیل مایع سینوویال (مایع بین مفاصل) نیز می‌تواند مطمئن شود که علائم انگشتان فرد ناشی از نقرس (رسوبات سخت اسید اوریک) یا روماتیسم مفصلی (یک اختلال خودایمنی) نیستند. در تجزیه‌وتحلیل مایع سینوویال، متخصص سوزنی را به داخل فضای مفصل وارد می‌کند و مایع درون آن را به درون سرنگی می‌کشد. سپس میزان گلبول‌های سفید خون، کریستال‌های اسید اوریک، کریستال‌های کلسیم یا وجود خون را در این مایع بررسی می‌کند.
همچنین پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای بررسی خون و پیداکردن نشانگرهای خودایمنی (مانند فاکتور روماتوئید، آنتی‌بادی پپتیدهای سیترولین‌دار ضدحلقوی و آنتی‌بادی ضدهسته‌ای) یا نشانگرهای التهابی (مانند پروتئین واکنشی C و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز) تجویز کند.
نحوه درمان گره بوچارد
هدف روش‌های درمانی موجود برای گره بوچارد، مدیریت علائم آن مانند کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی انگشتان است؛ بنابراین، در حال حاضر، روشی قطعی برای درمان آن وجود ندارد. روش‌های خانگی درمان این گره عبارت‌اند از:
- یکی از بهترین روش‌ها برای ترمیم دست‌ها، استراحت دادن به آن‌هاست
- اگر به‌تازگی فشار زیادی را به دست‌های خود وارد می‌کنید، سعی کنید شدت فعالیت‌های روزمره خود را کاهش دهید
- همچنین از دستگاه ارتز یا آتل پزشکی هنگام انجام فعالیت‌ها و استراحت استفاده کنید
- کمپرس گرم یا موم پارافین را روی دست خود بگذارید تا مفاصل گرم شوند و درد کاهش یابد
- پس از انجام فعالیت‌ها، می‌توانید از بسته‌های یخ نیز برای کاهش تورم استفاده کنید
فیزیوتراپی نیز می‌تواند به کشش دست‌ها، کاهش درد و افزایش توانایی در حرکت‌دادن و خم‌کردن انگشتان کمک کند. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند تمرینات ورزشی و ماساژهای خاصی را به شما آموزش دهد. به خاطر داشته باشید که اگر این تمرینات و ماساژها را به‌صورت منظم انجام ندهید، نخواهید توانست به ترمیم مفاصل انگشتان خود کمک کنید.
همچنین این متخصصان می‌توانند نحوه صحیح حرکت‌دادن انگشتان را در هنگام انجام فعالیت‌ها به شما آموزش دهند تا بتوانید از مفاصل خود محافظت کنید. همچنین آن‌ها ممکن است به شما توصیه کنند از ابزارهای مختلفی مانند دستکش یا ماساژور انگشت برای کاهش فشار روی دست‌ها استفاده کنید.
داروهای بدون نسخه نیز می‌توانند به کاهش درد و تورم ناشی از گره‌ها کمک کنند؛ برای مثال، پزشک ممکن است داروهایی مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی را تجویز کند. برخی از این داروها خوراکی و برخی دیگر، پماد هستند. همچنین پزشک ممکن است تزریق استروئید یا دیگر داروها را برای کاهش درد تجویز کند.
در بیشتر موارد، استراحت و روش‌های ذکرشده بهترین روش برای درمان این بیماری محسوب می‌شوند؛ ولی، اگر فرد دچار درجات شدید این بیماری شده باشد، جراحی ضروری است؛ برای مثال، اگر درد ناشی از گره‌ها بسیار شدید است و روش‌های دیگر نمی‌توانند کمکی به تسکین درد شما کنند، پزشک ممکن است جراحی را به شما توصیه کند. در این جراحی، ممکن است مفاصل به یکدیگر جوش داده شوند، غضروف برداشته شود یا استخوان‌های انگشتان به یکدیگر جوش داده شوند.
چگونه از گره بوچارد پیشگیری کنیم؟
روش‌های مختلفی برای پیشگیری از این بیماری یا کاهش اثرات آن بر بدن وجود دارند که عبارت‌اند از:
- غذاهای مغذی بخورید: با خوردن مواد غذایی سرشار از فیبر، پروتئین و مواد مغذی و نوشیدن آب زیاد می‌توانید التهاب را کاهش دهید، وزن سالمی داشته باشید و فشار روی انگشتان را نیز کاهش دهید
- ورزش: با انجام ورزش‌هایی سبک مانند پیاده‌روی، شنا و یوگا می‌توانید اندام خوبی داشته باشید و فشار روی مفاصل را به حداقل برسانید
- کاردرمانی: با شرکت در جلسات کاردرمانی و استفاده صحیح از دستان خود می‌توانید از واردشدن فشار غیرضروری به انگشتان و ابتلا به این بیماری و روماتیسم مفصلی پیشگیری کنید
جمع‌بندی
گره بوچارد به برجستگی‌های استخوانی ناشی از آرتروز گفته می‌شود. آرتروز باعث تخریب غضروف و ایجاد خار استخوانی می‌شود؛ در نتیجه، این خارهای استخوانی باعث ایجاد برجستگی‌های استخوانی روی مفاصل انگشتان می‌شوند. این گره که روی مفصل میانی انگشت ایجاد می‌شود، ممکن است علائمی مانند درد داشته باشد و دامنه حرکتی انگشتان را محدود کند.
پزشکان کلینیک‌های معتبری مانند کلینیک نیاوران با معاینه فیزیکی، بررسی سابقه پزشکی و تجویز آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس می‌توانند گره‌ها را شناسایی کنند. همچنین آن‌ها با روش‌های درمانی مختلفی مانند فیزیوتراپی و داروها می‌توانند علائم و سرعت پیشرفت این بیماری را کاهش دهند. اگر روش‌های درمانی غیرتهاجمی نتوانند به کاهش علائم کمک کنند یا درد غیرقابل‌تحمل باشد، پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد.
اگر تصور می‌کنید گره‌ای روی مفصل یکی از انگشتانتان ایجاد شده است و می‌خواهید فعالیت‌های روزمره خود را آسان‌تر از همیشه انجام دهید، نوبتی برای ملاقات با پزشکان باتجربه و ماهر کلینیک نیاوران بگیرید. همچنین اگر سؤالاتی در این باره دارید، می‌توانید آن‌ها را در بخش نظرات این مطلب بپرسید یا به کلینیک نیاوران مراجعه کنید تا پاسخ‌های دقیق‌تری را با توجه به وضعیت دست‌ها و سوابق پزشکی خود به دست آورید.
