سندروم تونل تارسال یکی از مشکلات رایج پا است که معمولا باعث بی‌حسی، سوزن‌سوزن یا درد کف پا می‌شود. این سندروم، معمولا گریبانگیر افرادی می‌شود که زمان زیادی را ایستاده‌اند و نمی‌نشینند. به این بیماری، سندروم TTS یا درد عصبی در درشت نی خلفی نیز می‌گویند که پزشکان معمولا راهکارهای مختلفی مثل استراحت، تزریق استروئید یا تمرین بانداژ را برای درمان آن به کار می‌برند.
اگر عصب درشت نی در زمانی که از تونل تارسال می‌گذرد در قسمت پا دچار گرفتگی شود، این سندروم به وجود می‌آید. اگر دردهای ناشی از سندرم تونل تارسال دارید، این بیماری‌ها معمولا قابل درمان هستند که در این مقاله قصد داریم به صورت کامل در مورد علل ایجاد ، نحوه تشخیص و روش های درمان صحبت کنیم.
سندروم تونل تارسال چیست؟
در داخل قوزک پا، فضای باریکی وجود دارد که به آن تونل تارسال می‌گویند که یک نوار است و بین استخوان قوزک و نگهدار خم‌کننده و زیر مالئول داخلی یا برآمدگی استخوانی قرار گرفته است و باعث اتصال قوزک داخلی با پاشنه پا می‌شود. از این نوار قدرتمند، برخی عصب‌ها یا عروق داخلی می‌گذرند. سندروم تونل تارس زمانی به وجود می‌آید که علائم و نشانه‌های مختلفی در قسمت پا به وجود می‌آید که ناشی از فشار بر عصبی به نام تیبیال در پشت قوزک داخلی مچ پا هستند. این سندروم در قوزک پا شباهت زیادی به سندروم تونل کارپال در قسمت مچ دست دارد.
علل سندروم تونل تارسال
اگر عصب تیبیال پای شما فشرده یا کشیده شود، شما دچار سندروم تونل تارسال مچ پا می‌شوید و این مشکل برای هر کسی و در هر سن‌و‌سالی ممکن است رخ دهد. علل مختلفی می‌توانند باعث بروز سندروم TTS شوند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- کف پای صاف یا قوس زیاد کف پا؛
- خار پاشنه؛
- برجستگی‌های استخوانی که خوش‌خیم هستند و در تونل تارسال ایجاد می‌شوند.
- التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید؛
- آرتروز حاد یا استئوآرتریت؛
- آرتروز مفصل مچ پا؛
- ضایعات و توده‌هایی مثل تومور که در نزدیک عصب تیبیال یا حتی در داخل آن هم به وجود می‌آیند.
- ضرباتی که به پا وارد شده و منجر به آسیب می‌شوند نیز عاملی برای بروز این سندروم هستند. از جمله این آسیب‌ها می‌توان به پیچ خوردگی مچ پا یا التهاب اشاره کرد.
- واریس ورید‌های غشای احاطه‌کننده عصب تیبیال روی عصب فشار می‌آورند و باعث بروز سندروم TTS می‌شوند.
- یکی از علل به وجود آمدن سندروم TTS می‌تواند دیابت باشد.
- آرتروز روماتیسمی؛
- اگر شغلی دارید که دائما به واسطه آن می‌ایستید مثل فروشندگی و … شما در معرض این بیماری هستید.
- کفش‌های نامناسب می‌توانند باعث ایجاد آسیب در پا و بروز این سندروم شوند.
- بیماری‌ها و مشکلات عصبی؛
- التهاب زیاد غشاء سینوویال؛
- عروق بزرگ‌شده؛
- مشکلات نوروپاتی محیطی؛
- ایجاد ورم ناحیه پا بر اثر بارداری یا موارد دیگر؛
- افزایش وزن؛
علائم سندروم تونل تارسال
نشانه‌هایی که خبر از این سندروم می‌دهند، معمولا در ناحیه قوزک، کف، یا انگشتان دیده می‌شوند. در ادامه برخی از بارزترین نشانه‌های بروز این بیماری را لیست کرده و توضیح می‌دهیم:
- به طور معمول در سمت کف پا دردی شبیه به سوزش یا تیر کشیدن احساس می‌کنید که اگر بتوانید زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید و فعالیت‌هایی را که مربوط به ایستادن هستند کم کنید، این درد کاهش پیدا خواهد کرد.
- احساسی شبیه به بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در قسمت کف و چهار انگشت اول‌تان به وجود می‌آید.
- در بخش‌های بالا یا پایینی پا احساس سردی یا گرمی می‌کنید.
- در قسمت پایینی مچ پا و اطراف قوزک تورم به وجود می‌آید.
- در قسمت مچ پا احساس خارش می‌کنید.
نحوه تشخیص سندروم تونل تارسال
رای اینکه پزشکان بتوانند این سندروم را تشخیص دهند، آزمایش‌های جسمی مختلفی را روی بخش کف پا یا بخش‌هایی پایینی پایتان انجام می‌دهد. همچنین سوالاتی درباره نشانه‌هایی که در قبل گفتیم از شما می‌پرسند تا در مورد بروز این سندروم مطمئن‌تر شوند. آزمایش‌هایی هم برای تشخیص بیماری وجود دارند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- برق نگاری ماهیچه‌ای؛
- MRI یا عکس‌برداری تشدید مغناطیسی؛
- آزمایشات الکتریکی (نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی یا تست هدایت عصبی)؛
- عکس‌برداری اشعه‌ایکس؛
روش های درمان سندروم تونل تارسال
در درمان سندروم تونل تارسال مچ پا از روشی به نام RICE استفاده می‌کنند که در انگلیسی حرف ابتدای کلمات استراحت، گذاشتن یخ، کمپرس و بالا قرار دادن پا است. برخی داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نیز در داروخانه‌ها وجود دارند که بدون نسخه عرضه می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به استامینوفن یا ایبوپروفن اشاره کرد. این داروها هم در تسکین درد این سندروم کمک‌کننده هستند. اگر سندروم TTS به صورت جدی در بدن‌تان به وجود آمد از روش‌های درمانی خاصی مثل ابزار اصلاحی، جراحی یا درمان‌های خاص‌تر استفاده می‌کنند. در ادامه به برخی از بارزترین روش‌های درمان این سندروم پرداخته و توضیحاتی در موردشان می‌دهیم.
استراحت
ساده‌ترین کاری که می‌توانید برای درمان این سندروم انجام دهید، استراحت کردن است. شما با این کار باعث کاهش تورم و التهاب در ناحیه پا شده و خیلی زود می‌توانید سلامت‌تان را به دست آورید. اگر استراحت نکنید، فشارها و آسیب‌های وارده به قسمت پا روز‌به‌روز بیشتر شده و سندروم تارسال هم تشدید می‌شود.
یخ
اگر یک بسته یخ را داخل یک حوله یا لباس بپیچید و هر بار به مدت 20 دقیقه آن را در قسمتی که احساس درد می‌کنید یعنی بخش داخلی قوزک پا بگذارید، می‌توانید به درمان این درد، کمک کنید. یخ باعث کاهش التهاب می‌شود و در نهایت دردهای ناشی از سندروم را نیز کمتر می‌کند. در حین یخ گذاشتن گر پاهایتان را در ناحیه بالاتر بگیرید، درمان موثرتر بوده و زودتر به نتیجه می‌رسید.
گچ گرفتن
در برخی مواقع آسیب‌های ناشی از سندروم تونل تارس به قدری زیاد هستند که پزشک تشخیص به ثابت کردن کامل پا به وسیله گچ‌کردن آن می‌دهد. در این زمان به منظور کم و محدود کردن حرکات پا، آن را گچ می‌گیرند تا عصب، مفصل و بافت‌های اطراف نیز به مرور زمان بهبود پیدا کنند.
تزریق داروهای ضد التهابی
اگر درد ناشی از این سندروم به قدری زیاد است که نمی‌توانید آن را تحمل کنید، امکان استفاده از داروهای تزریقی ضدالتهابی مثل کورتیکواستروئید یا بی‌حسی‌های موضعی وجود دارد. با تزریق مستقیم این داروها به داخل عصب می‌تواند درد ناشی از سندروم TTS را کمتر کرد.
کفش اصلاح و ابزار ارتوپدی
ممکن است متخصص تشخیص دهد که شما بهتر است از کفش‌های مخصوصی استفاده کنید که فشار کمی به عصب وارد شده می‌کند و باعث کاهش و التهاب آن نیز می‌شوند. در واقع متخصص‌ها با طراحی کفش‌های مخصوص حرکت‌های پا شما را محدود کرده و تکیه گاهی برای قوس ایجاد می‌کنند که این کفش‌ها برای درمان این عارضه، مناسب هستند. کفش‌هایی نیز توسط متخصص‌ها تولید و طراحی می‌شوند که قادر هستند از پیچ خوردگی یا برگشت به داخل پا جلوگیری می‌کنند که این کفش‌ها را هم می‌توانید در صورت ابتلا به سندروم TTS استفاده کنید.
کاهش فشار پا
اگر از کفش‌های اصلاحی و ابزار ارتوپدی استفاده نمی‌کنید، بهتر است جوراب‌ها و کفش‌های گشاد و بزرگتر بپوشید چون تنگی جوراب و کفش می‌تواند باعث تشدید درد سندروم تونل تارسال شوند.
فیزیوتراپی
تمرین‌های فیزیوتراپی هم می‌توانند باعث کاهش درد و نشانه‌های ناشی از سندروم TTS شوند. این تمرین‌ها با تقویت بافت‌های ارتباطی، به وجود آوردن تحرک‌هایی در قسمت عصب تیبیال و از بین بردن فضای بسته و ایجاد فضای باز در ناحیه مفصل، می‌توانند این نوع سندروم را بهبود ببخشند. اگر درمان با تمرین‌ها حاصل نشد، معمولا از روش‌هایی مثل الکتروتراپی، اولتراسوندتراپی، مگنت تراپی یا … استفاده می‌شود. در ادامه به برخی از روش‌های دیگر فیزیوتراپی برای درمان این سندروم اشاره می‌کنیم:
- موج‌درمانی: در این روش با انتخاب یک ناحیه کوچک توسط پزشک در ناحیه پا، موج درمانی به مدت 10 تا 15 دقیقه انجام می‌شود.
- طب سوزنی: در این روش، ابتدا پزشک سوابق پزشکی را بررسی کرده و سپس به بررسی رنگ، شکل و پوشش زبان می‌پردازد و در آخر آزمایش‌های مخصوص دیگری را هم انجام می‌دهد تا مطمئن شود این روش درمانی مناسب است.
- بانداژ یا پوشیدن بریس: اگر بریسی را که مخصوص قوزک پا است و توسط متخصص فیزیوتراپی برایتان تجویز می‌شود بپوشید، حرکات پا و همچنین ناحیه قوزک پایتان محدود شده و برای همین فشار کمتری هم به تونل تارسال وارد خواهد شد.
ورزش درمانی
یکی دیگر از روش‌های درمان سندروم تونل تارسال ورزش درمانی است که طی آن تمریناتی انجام می‌دهید که از پیچ خوردگی پا یا مشکلات این چنینی جلوگیری می‌کنند. طی این مراحل ورزشی شما باید محرکات مختلفی را در قوزک پا به وجود آورید یا انگشت‌ها و پاشنه پایتان را بالا و پایین کنید.
لیزردرمانی
به وسیله لیزر تراپی سلول‌های عصبی بهبود یافته و بازسازی می‌شوند. همچنین لیزر تراپی با فعال کردن سیستم لنفاوی بدن و مسدود کردن مسیر پیام‌های درد به طرف مغز باعث کمک به درمان سندروم تارسال می‌شود.
پی آر پی
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی روش دیگر درمانی برای تونل تارسال است که می‌تواند باعث بازسازی بافت‌هایی شوند که التهاب دارند یا در حال تخریب هستند.
اوزون تراپی
یکی دیگر از روش‌های درمانی سندروم تونل تارسال، اوزون تراپی است که با فعال کردن سیستم آنتی‌اکسیدانی می‌تواند تاثیرات مثبتی روی بدن بگذارد.
جراحی تونل تارسال
اگر درد ناشی از سندروم تونل تارسال به قدری زیاد بود که دیگر نمی‌توانستید آن را تحمل کنید یا درمان‌های مراقبتی که در قبل گفتیم هم پاسخگو نبودند، چاره‌ای جز جراحی وجود ندارد. شما می‌توانید با جراحی، قطع یا کاهش فشار تونل تارسال درد ناشی از این سندروم را کمتر کنید. برای قطع تونل تارسال یک سوراخ به صورت ارتروسکوپ یا یک برش در اطراف مالئون میانی به وجود می‌آورند.
جراحی تونل تارسال حدود 60 دقیقه زمان می‌برد و نیاز به مراقبت‌های پزشکی بعد از جراحی نیست و در همان روز جراحی مرخص می‌شوید. برای این جراحی هم علاوه بر بیهوشی که موجب خوابیدن‌تان در طول جراحی می‌شود، می‌توان از بی‌حسی موضعی هم استفاده کرد، یعنی شما هوشیار هستید اما حسی در ناحیه جراحی ندارید.
در این جراحی در مرحله اول نگهدار خم‌کننده قطع شده و پزشک بعد از این کار ناحیه جراحی را به خوبی بررسی می‌کند. بخش‌های دیگری که در طول جراحی امکان دارد بریده شوند، شامل کانال‌های بالایی، پایینی و میانی هستند. اگر در ناحیه جراحی، پزشک متوجه کیست یا بافت‌های زخمی شد، آن‌ها نیز برداشته شده و نوارهای فیبری که باعث فشار به عصب تیبیال می‌شوند هم، قطع می‌شوند.
کلام آخر
در طول این مطلب به طور کامل درباره سندروم تونل تارسال، علل، علائم و درمان آن صحبت کردیم و حال شما با این سندروم آشنا هستید. ما در نیاوران کلینیک با کمک پزشکان و متخصص این امر، کمک‌تان می‌کنیم تا با روش‌های نوین مثل پی آر پی، اوزون تراپی یا روش‌هایی مثل فیزیوتراپی و تمرینات مختلف از این سندروم جلوگیری کرده یا آن را درمان کنید.
