علت درد کمر و لگن چیست و چگونه درمان می‌شود؟

درد کمر، یکی از شایع‌ترین دردهایی است که اغلب افراد با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در واقع یکی از دلایل اصلی و مهم ناتوانی برخی از افراد برای فعالیت‌های روزمره و شغلی، عفونت لگن و کمر درد است. تشخیص علت درد کمر و لگن اغلب اوقات دشوار است و نمی‌توان دلیل قطعی آن را به‌سادگی یافت. از طرفی بعضی از دردها را باید به موقع و از راه اصولی درمان کرد. به عنوان مثال، تشخیص و درمان به‌موقع دیسک کمر، از به‌وجود آمدن مشکلات و عوارض بعدی و همچنین وخیم شدن اوضاع کمر و لگن، جلوگیری می‌کند. به‌همین دلیل در مواقعی که احساس درد و ناراحتی در قسمت کمر و لگن خود دارید، بهتر است فوراً به پزشک ارتوپد مراجعه کنید.

در این مقاله علل بروز درد در کمر و لگن و همچنین تشخیص و درمان آن را بررسی می‌کنیم. همچنین راهکارهایی را نیز برای جلوگیری از دچار شدن به کمردرد و عفونت لگن ارائه خواهیم کرد.

تفاوت درد کمر با لگن چیست؟

اغلب افراد درد کمر و لگن را از هم تشخیص نمی‌دهند. در چنین شرایطی، اعلام دقیق ناحیه درد نیز غیرممکن است. گاهی اوقات، درد لگن می‌تواند ناشی از درد مفصل ران یا کمر درد باشد. در چنین شرایطی، برای تشخیص دقیق و درمان صحیح، باید به پزشکی حاذق و فوق تخصص لگن رجوع کنید. ارتوپد با انجام معاینات و نیز آزمایشات لازم، محل درد و علت آن را تشخیص می‌دهد.

البته این ناآگاهی افراد به‌دلیل آشنا نبودن با آناتومی بدن است. بهتر است بدانید که ستون فقرات کمر انسان، پنج مهره دارد که در بین این مهره‌ها، غضروف‌هایی قرار گرفته است که به آن دیسک می‌گویند. دیسک‌ها امکان حرکت به طرفین یعنی چپ، راست، جلو و عقب را مهیا می‌کنند. همچنین از فضای بین مهره‌های کمر، دو ریشه عصبی خارج می‌شود. این ریشه‌ها با پیوستن به هم، عصب‌های بزرگی را تشکیل می‌دهند. عصب سیاتیک به همین روش به‌وجود آمده است.

لگن در قسمت پائین تنه و در زیر ناف قرار دارد. رحم، تخمدان، مثانه و روده در لگن قرار دارند و ممکن است، دردهای لگنی از این اندام‌ها شروع ‌شود. از طرفی ممکن است، درد لگن، ناشی از بروز درد در استخوان‌های لگن، ماهیچه‌ها، رگ‌های خونی یا مفصل‌های مجاور لگن باشد. از طرفی استخوان‌های ران نیز با مفصلی به لگن متصل هستند و چنانچه به این مفصل‌ها آسیبی وارد شود، می‌تواند منجر به درد در ناحیه لگن یا حتی کمر شود.

درد کمر و لگن نشانه چیست؟

ایجاد درد کمر و لگن، می‌تواند نشانه‌‌ای از هرگونه آسیب و فشاری به این ناحیه‌ها باشد. تشخیص صحیح و به‌موقع این نشانه‌ها، از عوارض جدی و جبران‌ناپذیر بعدی جلوگیری خواهد کرد. در ادامه با هم این آسیب‌ها را بررسی می‌کنیم.

از مهمترین علت‌های کمر درد و درد لگن می‌توان به عادات اشتباه و زندگی ناسالم اشاره کرد. نشستن و برخاستن‌هایی به شیوه‌های ناصحیح، پشت میز نشستن‌های مداوم و غیراصولی، نداشتن فعالیت‌های ورزشی و تحرک بدن و… از جمله عادات آسیب‌رسان به استخوان لگن و کمر است. برخی دیگر از آسیب‌های احتمالی که باعث بروز درد کمر و لگن می‌شوند عبارت‌اند از:

• کشیدگی و رگ‌به‌رگ شدن؛
• فتق دیسک؛
• مشکلات ستون فقرات؛
• شکستگی مهره‌های ستون فقرات یا استخوان‌های لگن؛
• تومور و عفونت.

کشیدگی و رگ‌به‌رگ شدن

به‌عنوان یکی از شایع‌ترین آسیب‌هایی که به کمر و لگن وارد می‌شود، می‌‌توان به رگ‌به‌رگ شدن و کشیدگی اشاره کرد. کشیدگی، ممکن است بر اثر سقوط از ارتفاع یا وارد شدن ضربه رخ دهد. همچنین انجام فعالیت‌های ورزشی بدون نرمش و آماده کردن بدن نیز به کمر و لگن آسیب وارد می‌کند و باعث ایجاد درد می‌شود.

بلند کردن اجسام سنگین و فشار بیش از حد به کمر، چرخاندن بدن به شیوه‌ای نامناسب از دیگر دلایل رگ‌به‌رگ شدن و کشیدگی تاندون و رباط به شمار می‌رود.

فتق دیسک

همانطور که گفتیم، ستون فقرات از مهره‌ها و دیسک‌هایی تشکیل شده است. چرخش کمر به طرفین و حرکت آن به دلیل وجود این دیسک‌ها صورت می‌گیرد. با وجودی ‌که دیسک‌ها در برابر فشار مقاوم هستند؛ اما در صورتی که در طولانی مدت به آن‌ها فشار وارد شود، آسیب می‌بینند. برداشتن وسایل سنگین، نشستن طولانی مدت و… باعث تورم یا بیرون‌زدگی دیسک‌ها می‌شود که به آن فتق دیسک می‌گویند. پارگی یا فتق دیسک، اغلب در سنین بالای 35 سال اتفاق افتاده و به این صورت است که لایه خارجی دیسک پاره شده و ماده نرمی که داخل آن است، خارج می‌شود.

مشکلات ستون فقرات

گاهی اوقات، ممکن است ستون فقرات از بدو تولد، مشکلاتی داشته باشد؛ یا در سنین کودکی آسیب دیده باشد و به‌دلیل بی‌توجهی به آن، تا سن بزرگسالی ادامه داشته باشد. همچنین گوژپشتی دیگر مشکلات مربوط به ستون فقرات است. این مشکل، فشار زیادی به عضلات و مهره‌های ستون فقرات وارد می‌کند. همچنین به رباط و تاندون نیز صدمه وارد می‌کند.

شکستگی مهره‌های ستون فقرات یا استخوان‌های لگن

وقوع تصادف و وارد شدن فشار زیاد و ناگهانی به مهره‌های کمر و استخوان لگن، همچنین افتادن از ارتفاع می‌تواند آسیب‌های جدی به آن‌ها بزند و باعث شکستی در این ناحیه‌ها شود. به‌ویژه افرادی که پوکی استخوان دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. چنین افرادی ممکن است با کوچکترین فشار یا ضربه‌ای به استخوان‌های کمر و لگن، به مشکلات جدی و در بعضی مواقع، جبران‌ناپذیری دچار شوند.

تومور و عفونت

درد شدید و جدی در استخوان‌های کمر، می‌تواند نشانه وجود تومور یا عفونت در این قسمت‌ها باشد. تومور، به نخاع فشار وارد می‌کند و درد شدیدی را در پی دارد. همچنین، عفونت‌های لگنی نیز می‌تواند عواقب بدی را به دنبال داشته باشد. تشخیص به موقع و درمان اصولی بهترین راهکار در این شرایط است.

احساس درد در کمر و لگن چگونه است؟

همانطور که به آن اشاره کردیم، تشخیص درد کمر و لگن فقط از عهده پزشک متخصص و باتجریه برمی‌آید. درد، در این قسمت‌ها پیچیدگی‌هایی دارد که لازم است، برای درک بهتر آن، آناتومی بدن را به‌خوبی شناخت. در حالت کلی، احساس درد خفیف و جزئی در ناحیه کمر، فقط در همان قسمت حس می‌شود؛ اما گاهی ممکن است که درد انتهای کمر و لگن عمومی‌تر باشد. درد ممکن است شدید، تیز یا حتی مبهم باشد و نتوان محل دقیق آن را تشخیص داد.

در برخی شرایط، حرکت دادن لگن و همچنین صاف کردن کمر، سخت است و با درد شدیدی همراه است. ممکن است نشستن و برخاستن با حرکات آهسته و طولانی انجام شود. برخی افرادی که دچار درد کمر و لگن هستند، نمی‌توانند صاف و بدون خمیدگی بایستند. از طرفی اسپاسم عضلانی نیز، کمرددرد را تشدید کرده و حتی راه‌رفتن و نشستن را مشکل می‌کند.

بی‌حسی و ضعف در عضلات و همچنین سوزن‌سوزن شدن اندام‌ها در این نواحی، از دیگر علائم کمر درد یا لگن درد است. گاهی اوقات، این علائم خفیف‌تر بوده و فقط هنگام برداشتن اجسام سنگین و حمل آن‌ها، دردی در کمر احساس می‌شود و با استراحت نیز به‌طور کامل از بین می‌رود.

احساس درد در لگن و کمر بانوان در دروان قاعدگی طبیعی است؛ اما اگر درد در طول دوره تکرار شود یا حتی بیشتر شود، لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین درد در نواحی شکم نیز باید جدی گرفته شود و ممکن است بر اثر عفونت‌های لگنی یا عفونت در اندام‌های تناسلی زنان باشد. اگر این عفونت به خون یا سایر اندام‌ها و قسمت‌های بدن برسد، ممکن است، خطری جدی سلامتی کلی بدن را تهدید کند.

در حالت کلی، اغلب افراد درد لگن را نیز به اشتباه کمر درد تلقی می‌کنند. احساس درد در لگن، شامل درد در استخوان لگن و باسن هنگام نشستن و برخاستن، راه رفتن و ایستادن روی یک پا است. همچنین درد در کشاله ران نیز می‌تواند به دلیل آسیب‌دیدن لگن باشد. لازم به ذکر است که درد اطراف کلیه و کبد نیز، بسیار حائز اهمیت است و نباید به آن بی‌توجهی کرد.

علت درد کمر و لگن

احساس درد در ناحیه کمر و لگن، به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود و این قسمت‌های بدن، ممکن است به هر دلیلی آسیب ببینند. بهترین راه تشخیص علت درد و درمان آن، مراجعه به پزشک ارتوپد و انجام مراحل درمانی و آزمایشات تخصصی است. در ادامه برخی از این علل احتمالی را نام می‌بریم.

سیاتیک

سیاتیک، ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد؛ اما عمده دلیل آن بیرون‌زدگی دیسک (دیسکی که درگیر فتق شود)، است. بیرون‌زدگی دیسک، بر عصب سیاتیک فشار وارد می‌کند و در نهایت، درد این ناحیه کمر و لگن، احساس می‌شود.

تنگی کانال نخاعی

بین هر دو مهره ستون فقرات، سوراخ یا فضایی ایجاد شده است که به آن، سوراخ یا فضای بین مهره‌ای می‌گویند. زمانی که به دلایلی این فضا باریک شود، به نخاع و رشته‌های عصبی فشار وارد می‌کنند. به این عارضه، تنگی کانال نخاعی گفته می‌شود.

آرتروز

یکی از علل مهم درد در کمر و لگن آرتروز است. آرتروز ممکن است بر اثر بالا رفتن سن و بالتبع آن تحلیل رفتن استخوان و بافت‌ها رخ دهد. در اغلب مواقع آرتروز به‌طور کامل از بین نمی‌رود و همیشگی می‌شود؛ اما اگر به موقع تشخیص داده شود، می‌توان آن را کنترل کرد و از پیشرفت آن جلوگیری کرد. همچنین در شرایطی ممکن است با دارو یا برخی حرکت‌های درمانی درد آن تا حد زیادی از بین برود.

نشانگان دم اسب

ریشه‌های عصبی که از قسمت انتهایی نخاع خارج می‌شود، دم اسب نام دارند. زمانی که درد سنگینی در بخش انتهای کمر و بالای باسن ایجاد شود، ممکن است بیماری نشانگان دم اسب باشد. از نتایج این بیماری می‌توان به بی‌حسی در ناحیه باسن، ران، اندام‌های تناسلی، اختلال در عملکرد مثانه و روده‌ها اشاره کرد.

پوکی استخوان

اگر فردی دچار پوکی استخوان باشد، در برابر فشار و ضربه آسیب‌پذیرتر است. پوکی استخوان به‌ویژه در قسمت ستون فقرات، حساس‌تر است و مهره‌های نخاع در برابر فشار شکننده‌تر می‌شوند.

مشکلات کلیوی

همانطور که گفتیم، در رابطه با دردهای کلیوی نباید بی‌توجه بود. سنگ کلیه یا عفونت آن، می‌تواند باعث ایجاد کمردرد شود.

انحنای غیرطبیعی ستون فقرات

خم شدن غیر طبیعی ستون فقرات، باعث کمر درد می‌شود. به‌عنوان مثال، وقتی ستون فقرات دچار انحنا شود، به آن اسکولیز می‌گویند و باعث درد در کمر می‌شود.

دیسک کمر

درد کمر و لگن ممکن است بر اثر فتق یا بیرون‌زدگی دیسک باشد. در این حالت، درد در کمر و لگن یا حتی پاها تا انگشتان را نیز درگیر می‌کند. درد دیسک کمر، بسیار جدی است و لازم است در اسرع وقت با روش‌‌های درمانی کنترل و مدیریت شده و به یک فوق تخصص دیسک کمر مراجعه کنید.

تاندونیت و بورسیت

ماهیچه‌ها از طریق تاندون به مفاصل متصل هستند. مواقعی که به تاندون‌ها فشاور وارد شود باعث ایجاد درد کمر و لگن می‌شوند. این فشار ممکن است بر اثر انجام فعالیت‌های شدید و سنگین ورزشی یا کاری باشد.

بیماری‌های زنان و مردان

همانطور که گفتیم مثانه و رحم و… در لگن قرار دارند. به‌همین دلیل در صورت آسیب دیدن این اندام‌ها، درد به لگن یا کمر نیز کشیده می‌شود.

اختلال در ساکروایلیاک

نقص عملکرد مفصل ساکروایلیاک می‌تواند باعث ایجاد درد در کمر، لگن یا باسن شود. اختلال عملکرد این مفصل ممکن است بر اثر ضربه‌خوردن، تحلیل رفتن، پارگی و ساییدگی باشد.

تشخیص علت درد کمر و لگن

از آنجایی که درد در کمر و لگن، بر اثر عوامل و شرایط گوناگونی به‌وجود می‌آید، نیاز به آزمایشات دقیق و تخصصی است. برای تشخیص دقیق و بهتر علل درد و درمان آن، مراجعه به پزشک ارتوپد ضروری است. در ابتدا، پزشک سؤالاتی در زمینۀ علائم درد کمر و لگن از بیمار می‌پرسد. همچنین درباره فعالیت‌های روزانه، شغل و سابقه بیماری نیز سؤالاتی پرسیده می‌شود.

سپس معایناتی برای ارزیابی امکان حرکت کمر و لگن و واکنش بیمار انجام می‌دهد. این معاینات برای اطلاع از دامنه حرکتی کمر و بررسی سلامت عصب نخاعی فرد است.

در ادامه، پزشک برای بررسی دقیق‌تر، آزمایشات تصویربرداری را تجویز می‌کند. این آزمایشات شامل سی‌تی اسکن، MRI، رادیولوژی، سونوگرافی و پرتوایکس است.

با این آزمایشات، می‌توان مشکلات استخوانی، عصب‌ها، بافت‌ها، رگ‌های خونی، آرتروز، دیسک‌ها، ماهیچه‌ها، رباط و تاندون را بررسی کرد.

در نهایت، پزشک باتوجه به نتایج به‌دست آمده از معاینات و آزمایش‌ها، درمان را شروع می‌کند.

چه کسانی بیشتر در معرض دردهای کمر و لگن هستند؟

درد کمر و استخوان لگن دردی رایج در بین همه افراد در هر سنی است. نمی‌توان با قاطعیت برای آن سن و شرایط خاصی را در نظر گرفت؛ اما افرادی که بیشتر از 35 سال سن دارند بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. در حالت کلی، کسانی که بیشتر در خطر ابتلا به این درد هستند، شامل افراد زیر هستند:

• فعالیت‌های شدید بدنی انجام می‌دهند.
• افرادی که ورزش سنگین انجام می‌دهند.
• به واسطه کارشان، اجسام سنگین را طولانی مدت بلند می‌کنند.
• در طول روز، ساعات زیاد و متوالی را پشت میز سپری می کنند.
• مجبور به ایستادن‌های طولانی مدت و فشار به پا هستند.
• چاق هستند و اضافه وزن دارند.

همچنین بعضی از خطرات و آسیب‌ها نیز امکان وقوع در هر سنی را دارند. به‌عنوان مثال تصادف، سقوط از ارتفاع، شکستگی استخوان، پیچ‌خوردن نامناسب بدن و کشیدگی عضلات از جمله این حوادث هستند.
از طرفی خانم‌ها به‌دلیل ضعیف‌تر بودن استخوان و مسائلی مانند باداری و قاعدگی، بیشتر به درد کمر و درد لگن دچار می‌شوند.

جلوگیری از درد کمر و لگن

دردی که در کمر و لگن احساس می‌شود، در اغلب شرایط نتیجه عادات اشتباه فردی است. با تغییر شیوه زندگی و یک سبک زندگی صحیح، می‌توان از بروز کمر درد و لگن درد جلوگیری کرد. در حالت کلی برای جلوگیری از این عارضه، به نکات زیر توجه داشته باشید:

• ورزش کردن به‌طور روزانه و انجام فعالیت‌هایی برای تقویت ماهیچه و عضلات کمر و لگن و شکم؛
• حفظ تناسب اندام و جلوگیری از اضافه وزن؛
• حمل و جابه‌جایی اجسام سنگین با روشی صحیح و مناسب؛
• ایستادن و نشستن صحیح و قوز نکردن؛
• خوابیدن در بستر و تشک مناسب؛
• پوشیدن کفش استاندارد و با پاشنه مناسب؛
• صندلی مناسب با ارتفاع، نشیمنگاه و پشتی مناسب؛

درمان درد کمر و لگن

همانطور که گفتیم کمر درد و لگن درد، علل مختلفی دارد. با تشخیص درست و به‌موقع، می‌توان از پیشروی آن جلوگیری کرد. در ادامه قصد داریم راهکارهایی را برای درمان خانگی درد کمر و لگن بیان کنیم.

• استراحت کردن وخوابیدن به پشت و قراردادن بالشت زیر زانوها یا بین آن‌ها؛
• استفاده از کمپرس سرد یا گرم برای کاهش درد، به دفعات مناسب؛
• استفاده از داروهای ضد درد و مسکن با مشورت پزشک؛
• ورزش کردن؛
• کاهش وزن.

جمع‌بندی

در این مقاله درمورد درد کمر و لگن و دلایل ایجاد آن، صحبت کردیم. کمر و ستون فقرات از اندام‌های حساس بدن هستند و بهتر است در صورت بروز مشکل، حتماً به پزشک ارتوپد و متخصص مراجعه کنید. بی‌توجهی به آن می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. اگر سؤال یا تجربه‌ای در مورد این بیماری دارید، لطفاً آن را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید تا متخصصان ما به آن‌ها پاسخ دهند.