پس کاووس وضعیتی است که در آن، پا قوس بسیار زیادی دارد .پایی که قوس بلندی دارد، هنگام راه‌رفتن یا ایستادن، وزن زیادی را روی توپ و پاشنه پا تحمل می‌کند. گودی و قوس زیاد کف پا ممکن است در هر سنی ایجاد شود و در یک یا هر دو پا به علائم و نشانه‌های مختلفی مانند درد قوس کف پا و بی‌ثباتی منجر شود. هرچند که این اتفاق ممکن است ژنتیکی باشد؛ اما به طور کل، افراد پایشان بیش از حد گود است و دارای قوس زیاد کف پا هستند، ممکن و در برخی موارد، آسیب دائمی به ساختار پای خود را تجربه کنند. درمان‌های مختلفی از جمله ارتز، شین اسپلینت، فیزیوتراپی و جراحی به کنترل و بهبود این بیماری کمک می‌کند. باتوجه‌به توضیحات ارائه شده، می‌خواهیم در این مطلب از نیاوران کلینیک در مورد علل؛ علائم و روش‌های درمان این عارضه صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.
گودی و قوس زیاد کف پا (پس کاووس) چیست؟
قوس پای شما ناحیه‌ای است که بین پاشنه و گوی پا، قرار دارد. برخی از افراد دارای قوس‌های بلندتر از حد معمول هستند. افرادی که قوس پای بلندی دارند، ممکن است مشکلاتی را تجربه کنند که می‌تواند از ناراحتی‌های گاه‌به‌گاه تا مشکلات اسکلتی دائمی، متغیر باشد. این وضعیت از نظر پزشکی به نام ناهنجاری قوس و گودی زیاد کف پا یا پس کاووس شناخته می‌شود.
انواع قوس کف پا
اساساً سه نوع مختلف قوس پا وجود دارد. کم، متوسط و بلند که اطلاع از هرکدام و تأثیر آنها بر نحوه حرکت پاها، برای درک شرایط از لحاظ پزشکی و انتخاب کفش مناسب، مهم است.
- قوس متوسط : این نوع قوس از نظر بیومکانیکی کارآمدترین است؛ اما افرادی که قوس متوسط دارندف همچنان می‌توانند به طور بالقوه دچار بیماری‌های رایج پا مانند درد پاشنه یا مشکلات توپی پا شوند.
- قوس کم: این قوس‌های پا، معمولا یا انعطاف‌پذیر هستند یا ماهیتی سفت دارند و اغلب، باعث پرون شدن بیش از حد می‌شوند. این ناهنجاری بیومکانیکی، پاها را در معرض خطر بیشتری برای بونیون‌ها، فاشیای کف پا و سایر مواردی که باعث درد پاشنه می‌شود، قرار می‌دهد.
- قوس‌های بلند: به نام پای پس کاووس نیز شناخته می‌شود، این نوع قوس، معمولاً سفت‌تر از انواع دیگر است. با این ساختار خاص، تقریباً تمام نیروهای ناشی از راه‌رفتن، دویدن و پریدن، به‌جای اینکه به طور عادلانه در سراسر پا توزیع شود، به قسمت جلو و پاشنه پا منتقل می‌شود.
مطالعه بیشتر: علت داغ شدن پاها هنگام خواب چیست؟
علل به وجود آمدن گودی و قوس زیاد کف پا
پس کاووس اغلب به دلیل یک اختلال عصبی یا سایر بیماری‌های پزشکی ایجاد می‌شود که عبارت‌اند از:
- فلج مغزی؛
- بیماری شارکو ماری توث؛
- اسپینا بیفیدا؛
- فلج اطفال؛
- تومورهای ستون فقرات؛
- آسیب‌های نخاعی؛
- آتروفی عضلانی؛
- سکته مغزی؛
در موارد دیگر، پس کاووس پا و قوس زیاد پا، ممکن است نشان‌دهنده یک ناهنجاری ساختاری ارثی باشد. تشخیص دقیق بسیار مهم است؛ زیرا علت اصلی این عارضه، تا حد زیادی مسیر پیشرفت عارضه را تعیین می‌کند. اگر قوس بالا به دلیل یک اختلال عصبی یا سایر شرایط پزشکی باشد، احتمالاً به‌تدریج بدتر می‌شود. از سوی دیگر، مواردی از گودی و قوس زیاد کف پا که ناشی از اختلالات عصبی نیستند، معمولاً از نظر ظاهری تغییر نمی‌کنند.
مطالعه بیشتر: کلینیک فوق تخصصی پا و مچ پا
علائم گودی و قوس زیاد کف پا
پس کاووس حتی در حالت ایستاده نیز بلند به نظر می‌رسد. علاوه بر این، یک یا چند مورد از علائم زیر، ممکن است علائم این بیماری در پا باشد:
- انگشت چکشی (انگشت پا خمیده) یا پنجه پا (انگشت پا؛ مانند مشت گره شده)؛
- پینه روی توپ، پهلو یا پاشنه پا؛
- درد هنگام ایستادن یا راه‌رفتن، ایستادن یا ورزش‌کردن؛
- پای ناپایدار به دلیل کج‌شدن پاشنه به داخل که می‌تواند منجر به پیچ‌خوردگی مچ پا شود.
- یک پاشنه کج به داخل؛
- چالش پیداکردن کفش مناسب؛
برخی از افراد مبتلا به پس کاووس پا نیز ممکن است افتادگی مچ پا، ضعف عضلات پا و شکستگی مچ پا را تجربه کنند که منجر به کشیدن پا در هنگام قدم‌زدن می‌شود. افتادگی پا معمولاً نشانه یک بیماری عصبی زمینه‌ای است.
عوارض گودی زیاد کف پا
شرایط مختلفی وجود دارد که می‌تواند در نتیجه قوس بالای پا ایجاد شود. برخی از رایج‌ترین عوارض گودی و قوس زیاد کف پا عبارت‌اند از:
- متاتارسالژی : این وضعیت با التهاب در ناحیه کف قسمت زیر پنجه یا انگشتان پا مشخص می‌شود. افراد مبتلا به متاتارسالژی معمولاً هنگام ایستادن یا راه‌رفتن برای مدت طولانی، درد را تجربه می‌کنند.
- فاشیای کف پا : فاسیای کف پا رباطی است که انگشتان پا را به پاشنه پا متصل می‌کند. فاسیت پلانتار به التهاب آن رباط اشاره دارد. افراد مبتلا به این بیماری اغلب درد پاشنه یا خار پاشنه نیز دارند . درد معمولاً پس از بیدارشدن از خواب بدتر می‌شود، اما هر چه بیشتر راه بروید، درد، بهبود می‌یابد.
- انگشت چکشی : این حالت زمانی رخ می‌دهد که انگشت دوم، سوم یا چهارم در مفصل میانی خم می‌شود و در نتیجه ظاهری چکشی شکل پیدا می‌کند. انگشت چکشی می‌تواند دردناک شود و ممکن است در نهایت نیاز به جراحی داشته باشد.
- پنجه پا: افراد مبتلا به این عارضه، دارای انگشتانی هستند که به سمت پایین خم می‌شوند و در کف کفش‌هایشان فرومی‌روند. پنجه پا می‌تواند تأثیر منفی بر راه‌رفتن شما داشته باشد.
- بی‌ثباتی مچ پا: قوس بالای پا می‌تواند باعث بی‌ثباتی مچ پا شود و خطر پیچ‌خوردگی مچ پا را افزایش دهد .
- شکستگی استخوان کف پا (متاتارس): ازآنجایی‌که قوس‌های بلند می‌توانند باعث استرس مکرر شوند، افراد مبتلا به این بیماری، ممکن است دچار شکستگی‌های مویی در استخوان‌های پا شوند.
مطالعه بیشتر: علت درد کف پا هنگام راه رفتن
نحوه تشخیص قوس زیاد کف پا
تشخیص قوس زیاد کف پا شامل بررسی سابقه خانوادگی بیمار است. جراح متخصص، پا را معاینه می‌کند و به دنبال قوس بلند و پینه‌های احتمالی، انگشت چکشی و پنجه پا می‌گردد. پا از نظر قدرت عضلانی آزمایش می‌شود و الگوی راه‌رفتن و هماهنگی بیمار رعایت می‌شود. اگر به نظر می‌رسد، یک بیماری عصبی وجود داشته باشد، ممکن است کل اندام مورد بررسی قرار گیرد. جراح همچنین ممکن است، شیوه پوشیدن کفش‌های بیمار را بررسی کند. علاوه بر این گاهی اوقات برای ارزیابی بیشتر وضعیت گودی و قوس زیاد کف پا، اشعه ایکس تجویز می‌شود. علاوه بر این، جراح ممکن است بیمار را برای ارزیابی کامل عصبی به متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.
روش های درمان گودی زیاد کف پا
این بیماری به دو صورت جراحی و غیرجراحی درمان می‌شود که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم.
- جراحی بافت نرم: پس کاووس تا حدی به دلیل کشش بیش از حد یکی از عضلات جانبی مچ پا ایجاد می‌شود. آزادسازی این تاندون را می‌توان در قسمت خارجی مچ پا انجام داد. علاوه بر این، انتقال این تاندون می‌تواند برای کمک به اصلاح بدشکلی مفصل مچ پا انجام شود. اغلب بیماران دچار سفتی ماهیچه ساق پا می‌شوند.
- استئوتومی پاشنه: این روش برای بازگرداندن استخوان پاشنه به زیر پا انجام می‌شود. تا زمانی‌که اصلاح ناهنجاری جلو، پشت یا مچ پا را نیز اصلاح نکند، انجام آن لازم خواهد بود. استئوتومی استخوان پاشنه را می‌توان به روش‌های مختلفی انجام داد و اغلب با یک یا چندپیچ در جای خود نگه داشته می‌شود.
- جراحی انتقال تاندون : کشش بیش از حد برخی از ماهیچه‌ها و تاندون‌ها، اغلب علت تغییر شکل همراه با کاووس پا است. حرکت‌دادن یکی از این عضلات یا تاندون‌ها، ممکن است به عملکرد بهتر پا کمک کند. علاوه بر این، بیماران مبتلا به گودی و قوس زیاد کف پا ممکن است ضعف در حرکت پا به سمت بالا داشته باشند که گاهی اوقات به آن افتادگی پا می‌گویند.
- جراحی استخوان: اصلاح بدشکلی پا ممکن است تنها با روش‌های بافت نرم امکان‌پذیر نباشد. در این موارد، ممکن است یک یا چندبرش استخوان (استئوتومی) موردنیاز باشد. به‌جای برش استخوان، جراح شما ممکن است یک روش فیوژن (آرترودز) را انجام دهد. فیوژن مفصل بین دو استخوان را از بین می‌برد تا در طول زمان با هم رشد کنند. در حین همجوشی، ممکن است استخوان‌ها با صفحات یا پیچ، در جای خود ثابت شوند.
- فیوژن مفصل: گاهی اوقات بیماران دچار تغییر شکلی می‌شوند که باعث آسیب به مفاصل شده است. در این موارد، عمل‌های بافت نرم یا بریدگی استخوان ممکن است کافی نباشد و ممکن است لازم باشد، حرکت مفصل از بین برود.
- جراحی انگشتان پا: انگشت چنگالی پا یک مشکل شایع در بیماران مبتلا به ناهنجاری کف پا است. این می‌تواند با جراحی تاندون، فیوژن یا برداشتن بخشی از استخوان‌های انگشت پا درمان شود. پس از جراحی ممکن است انگشتان پا به طور موقت با سنجاق در جای خود ثابت شوند.
در ادامه به روش‌های غیرجراحی برای درمان گودی و قوس زیاد کف پا اشاره می‌کنیم.
- دستگاه‌های ارتز: دستگاه‌های ارتوتیک سفارشی که در کفش قرار می‌گیرند، می‌توانند مفید باشند؛ زیرا ثبات و بالشتک پا را فراهم می‌کنند.
- اصلاحات کفش: کفش‌های روکش بلند از مچ پا حمایت می‌کنند و کفش‌هایی که پاشنه آنها کمی پهن‌تر در قسمت پایینی پاشنه است، مناسب خواهد بود.
- مهاربندی: جراح ممکن است یک بریس را برای کمک به ثابت نگه‌داشتن پا و مچ پا توصیه کند. بریس در مدیریت افتادگی پا نیز مفید است.
جمع‌بندی
گودی و قوس زیاد کف پا می‌تواند باعث درد خفیف یا شدید شود که ممکن است کوتاه‌مدت یا مزمن باشد. اگر فکر می‌کنید قوس‌های بلندی دارید که کیفیت زندگی شما را مختل می‌کند، با مراجعه به یک مرکز پزشکی و با گرفتن نوار عصب و عضله (الکترومیوگرافی) با مرجعه به مرکز نوار عصب عضله این ناهنجاری را بررسی کنید. گزینه‌های درمانی محافظه‌کارانه زیادی وجود دارد که می‌تواند درد شما را کاهش دهد و به شما کمک کند به عملکرد طبیعی خود بازگردید.
