مچ پا از جمله مفاصل مهم بدن است که به ما در راه رفتن، دویدن و انجام فعالیت‌های مختلف کمک می‌کند؛ اما این مفصل ظریف ممکن است در معرض آسیب‌ها و مشکلات متعددی قرار بگیرد که منجر به درد مچ پا می‌شود. در این مطلب به بررسی علل مختلف درد مچ پا، علائم و روش‌های درمان آن می‌پردازیم. با شناخت علل و علائم این نوع درد می‌توانید، در صورت بروز این مشکل، به موقع برای درمان اقدام کرده و از عوارض جدی‌تر جلوگیری کنید.
شرح آناتومی مچ پا
مچ پا یک مفصل پیچیده است که ساق پا را به پا متصل می‌کند. این مفصل به شما امکان حرکت، راه رفتن و دویدن را می‌دهد. استخوان‌های مچ پا عبارت‌اند از:
- تالوس: این استخوان بزرگترین استخوان مچ پاست و در بالای پاشنه قرار دارد
- کالکانئوس: این استخوان، پاشنه پا را تشکیل می‌دهد
- استخوان‌های ناوی، قایق، مکعب و سه‌گانه: این استخوان‌ها در قسمت داخلی مچ پا قرار دارند
- استخوان‌های متاتارس: این استخوان‌ها پنجه پا را تشکیل می‌دهند
مفاصل مچ پا عبارت‌اند از:
- مفصل مچ پا: این مفصل بین ساق پا و تالوس قرار دارد
- مفاصل زیر تالوس: این مفاصل بین تالوس و سایر استخوان‌های مچ پا قرار دارند
- مفاصل متاتارسوفالانژیال: این مفاصل بین استخوان‌های متاتارس و انگشتان پا قرار دارند
رباط‌های مچ پا عبارت‌اند از:
- رباط‌های جانبی: این رباط‌ها در دو طرف مچ پا قرار دارند و از مفصل مچ پا در برابر پیچ‌خوردگی محافظت می‌کنند
- رباط‌های پشتی: این رباط‌ها در پشت مچ پا قرار دارند و از مفصل مچ پا در برابر خم شدن بیش از حد محافظت می‌کنند
- رباط‌های دلتوئید: این رباط‌ها در قسمت داخلی مچ پا قرار دارند و از مفصل مچ پا در برابر جابه‌جایی محافظت می‌کنند
تاندون‌های مچ پا عبارت‌اند از:
- تاندون آشیل: این تاندون، عضلات پشت ساق پا را به پاشنه متصل می‌کند
- تاندون‌های فلکسور: این تاندون‌ها عضلات ساق پا را به انگشتان پا متصل می‌کنند
- تاندون‌های اکستنسور: این تاندون‌ها عضلات ساق پا را به انگشتان پا متصل می‌کنند
عروق و اعصاب مچ پا عبارت‌اند از:
- شریان‌های تیبیال خلفی و شریان‌های فیبولار: این شریان‌ها خون را به مچ پا می‌رسانند
- وریدهای تیبیال خلفی و وریدهای فیبولار: این وریدها خون را از مچ پا خارج می‌کنند
- عصب تیبیال: این عصب، حس و حرکت مچ پا را کنترل می‌کند
- عصب سورال: این عصب، عضلات پشت ساق پا را کنترل می‌کند
درک آناتومی مچ پا به شما در درک بهتر نحوه عملکرد این مفصل پیچیده و همچنین در پیشگیری از آسیب‌دیدگی و درمان مشکلات مچ پا کمک کند.
دلیل درد مچ پا چیست؟
دلایل متعددی برای درد مچ پا هنگام راه رفتن وجود دارد، که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- آسیب‌دیدگی
- التهاب
- مشکلات ساختاری
- فعالیت‌های ورزشی شدید
- استفاده بیش از حد از مچ پا
- بیماری‌های زمینه‌ای
برای تشخیص این دلایل حتما به دکتر ارتوپد یا کلینیک مچ پا مراجعه کنید.
علت درد مچ پا هنگام راه رفتن
اگر هنگام راه رفتن دچار درد مچ پا می‌شوید، ممکن است به دلیل پیچ‌خوردگی مچ پا، رگ‌به‌رگ شدن مچ پا، آرتروز، تاندونیت، شکستگی مچ پا، عفونت مچ پا، نقرس، مشکلات عصبی، کفش نامناسب و چاقی و وزن اضافی باشد. در صورت بروز درد هنگام راه رفتن در قسمت مچ پاهایتان، به خصوص اگر درد شدید باشد یا با علائم دیگری مانند تورم، قرمزی یا مشکل در راه رفتن همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
علت درد مچ پا هنگام خواب
برخی افراد هنگام خواب با درد مچ پا مواجه می‌شوند. از جمله دلایل احتمالی بروز چنین دردی می‌توان به فعالیت بیش از حد، وضعیت نامناسب خواب، مشکلات پزشکی، آسیب‌دیدگی، مشکلات گردش خون، کمبود مواد مغذی، بارداری، پوشیدن کفش نامناسب در طول روز، استرس و چاقی اشاره کرد.
علت درد مچ پا در صبح
درد مچ پا در هنگام صبح و بیدار شدن از خواب ممکن است به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
- سفتی عضلات
- التهاب
- آرتروز
- آسیب‌دیدگی
- مشکلات گردش خون
- کمبود مواد مغذی
- بارداری
- پوشیدن کفش نامناسب در طول روز
- چاقی
برای تشخیص صحیح و دقیق چنین دردی باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
نشانه های همراه با درد مچ پا
علائم و نشانه‌های همراه با درد مچ پا به علت درد و شدت آن بستگی دارد. برخی از علائم و نشانه‌های رایج عبارت‌اند از:
- تورم
- کبودی
- سفتی
- مشکل در راه رفتن
- قرمزی
- گرمی
- صدای تق‌تق یا ساییدگی
- بی‌حسی یا گزگز
- ضعف مچ پا
اختلالات مچ پا چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص اختلالات مچ پا شامل مراحل مختلفی است که توسط پزشک انجام می شود. این مراحل به شرح زیر هستند:
- معاینه فیزیکی؛ بدین صورت که پزشک، مچ پا را معاینه می‌کند تا تورم، کبودی، درد، سفتی و ناهنجاری را بررسی کند. در ضمن پزشک ممکن است دامنه حرکتی مچ پا و قدرت عضلات را نیز مورد بررسی قرار دهد
- آزمایشات تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن
- در برخی موارد ممکن است آزمایشات دیگری مانند آزمایش خون یا الکترومیوگرافی (EMG) نیز برای تشخیص علت درد مچ پا تجویز شود
روش های درمان درد مچ پا
برای درمان درد مچ پا روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
درمان خانگی درد مچ پا
درمان‌های خانگی مختلف می‌تواند به تسکین درد و تورم کمک کند. برخی از این درمان‌ها عبارت‌اند از:
- استراحت
- استفاده از یخ به منظور کاهش درد و تورم
- فشرده‌سازی مچ پا با استفاده از یک بانداژ الاستیک
- قرار دادن مچ پا بالاتر از سطح قلب
- مصرف برخی داروهای گیاهی، مثل زردچوبه و زنجبیل
- ماساژ
البته توصیه می‌کنیم که حتما قبل از استفاده از هر گونه درمان خانگی با پزشک خود مشورت کنید.
بهترین قرص مسکن برای درد مچ پا
برای مصرف هرگونه قرص و دارو باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید. بنابراین ما نمی‌توانیم دارویی را به عنوان درمان قطعی درد مچ پا تجویز کنیم؛ اما برخی از رایج‌ترین قرص‌های مسکن را که برای درمان درد در این قسمت از پا استفاده می‌شوند، به شما معرفی می‌کنیم. این قرص‌ها عبارت‌اند از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، مثل ایبوپروفن، ناپروکسن، دیکلوفناک، استامینوفن، کدئین، هیدروکودون و اکسی‌کدون.
یادتان باشد که:
- قبل از مصرف هر گونه قرص مسکن، حتما با پزشک خود مشورت کنید
- به دستورالعمل‌های مصرف دارو توجه کرده و از مصرف بیش از حد آن خودداری کنید
- اگر باردار هستید، به فرزندتان شیر می‌دهید یا بیماری زمینه‌ای دارید، قبل از مصرف هرگونه قرص مسکن با پزشک خود مشورت کنید
- در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی، مصرف دارو را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید
درمان پزشکی درد مچ پا
درمان پزشکی درد مچ پا به علت و شدت آن بستگی دارد. هرچند برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
- تزریق استروئید یا اسید هیالورونیک برای کاهش درد و التهاب
- فیزیوتراپی
- جراحی
حرکات ورزشی برای درد مچ پا
حرکات ورزشی متعددی برای درد مچ پا وجود دارد که به تقویت عضلات، بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد کمک می‌کند؛ البته قبل از انجام هرگونه حرکات ورزشی بهتر است حتما با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی خود مشورت کنید. برخی از حرکات ورزشی مفید برای درد مچ پا عبارت‌اند از:
- حرکات کششی
- حرکات تقویتی؛ مثل بالا بردن مچ پا، چرخاندن مچ پا و تمرین با نوار کشی
- حرکات تعادلی؛ مثل ایستادن روی یک پا، راه رفتن روی پاشنه پا و راه رفتن روی پنجه پا
چگونه از آسیب مچ پا جلوگیری کنیم؟
برای اینکه با درد مچ پا مواجه نشوید، باید نکاتی را رعایت کنید؛ مثلا:
- قبل از ورزش، گرم و بعد از ورزش نیز سرد کنید
- انعطاف پذیری خود را افزایش دهید
- از کفش مناسب و طبی استفاده کنید
- وزن خود را در حد سالم نگه دارید
- در صورت ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا پوکی استخوان، تحت نظر پزشک باشید
- از انجام آن دسته از حرکات ورزشی که خطر آسیب به مچ پا را افزایش می‌دهند، خودداری کنید
- از مصرف الکل و مواد مخدر بپرهیزید
چه زمانی برای درد مچ پا به پزشک مراجعه کنیم؟
از آن‌جایی که مچ پا یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است، بنابراین در صورت بروز هر یک از موارد زیر هرچه زودتر باید به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید مچ پا
- تورم مچ پا
- کبودی مچ پا
- ناتوانی در راه رفتن
- بی‌حسی یا گزگز مچ پا
- مشکل در حرکت مچ پا
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت نیاوران کلینیک، در مورد درد مچ پا، علت بروز آن و روش‌های درمانی صحبت کردیم. توجه کنید که اگر بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا پوکی استخوان دارید و دچار درد در این قسمت از پا شده‌اید، حتما با پزشک متخصص در تماس باشید و از او مشورت بگیرید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم که یک کلینیک مچ پا معتبر مانند نیاوران مراجعه کنید. نیاوران کلینیک یک مرکز پزشکی چند تخصصی است که طیف وسیعی از خدمات پزشکی، از جمله درمان درد مچ پا را ارائه می‌دهد.
درواقع کلینیک نیاوران دارای تیمی از پزشکان مجرب و متخصص در زمینه درمان انواع بیماری‌های مرتبط با ستون فقرات و ارتوپدی است. این پزشکان از جدیدترین روش‌ها و تکنیک‌ها برای درمان درد مچ پا استفاده می‌کنند. در ضمن کلینیک نیاوران، تجهیزات مدرن و پیشرفته‌ای برای تشخیص و درمان درد مچ پا دارد. این تجهیزات به پزشکان کمک می‌کنند تا علت درد مچ پا را به طور دقیق تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کنند.
