شکستگی زانو یک مصدومیت جدی است که می‌تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد زندگی روزمره و حرکتی فرد، تأثیر بگذارد. زانو، یکی از مهمترین مفاصل بدن است که تحمل وزن بدن، حرکت و استقامت را تأمین می‌کند. بنابراین، در صورت بروز شکستگی در این منطقه، نیاز به توجه و مراقبت خاصی دارد. در این مقاله، به بررسی انواع شکستگی‌های زانو و علائم آنها خواهیم پرداخت. همچنین انواع درمان و مراقبت‌های لازم در فرآیند بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره را بررسی خواهیم کرد. با مطالعه این مقاله، اطلاعات کاملی در مورد این نوع از شکستگی و نحوه مراقبت از آن کسب خواهید کرد.
انواع شکستگی زانو بر اساس ناحیه شکستگی
شکستگی در زانو بر اساس ناحیه آسیب دیده، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود که در ادامه معرفی می‌کنیم.
شکستگی کشکک زانو
شکستگی کشکک زانو (شکستگی پاتلا) یک نوع آسیب است که معمولا در نتیجه ضربه یا فشار شدید به پاتلا (نیم‌کره‌ای بالایی کشکک زانو) رخ می‌دهد. این موضوع به طور خاص در ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های فیزیکی یا ورزشی شدیدی انجام می‌دهند شایع است.
شکستگی انتهای ران
شکستگی انتهای ران در زانو به معنای شکستگی استخوانی در ناحیه زانو و قسمت انتهایی ران است. این نوع شکستگی می‌تواند شامل شکستگی استخوان ران، استخوان پاتلا (کشکک زانو)، استخوان‌های کندله زانو (تیبیا و فیبولا) یا ترک‌ها و شکستگی‌های دیگر در منطقه زانو باشد.
شکستگی ابتدای ساق پا
شکستگی ابتدای ساق پا ممکن است به معنای شکستگی استخوان تیبیا باشد. استخوان تیبیا یکی از دو استخوان بزرگ ساق پاست و در انتهای بالایی آن، نزدیک به زانو قرار دارد. علائم شکستگی ابتدای ساق پا شامل درد شدید، ورم، کبودی، ناتوانی در حمل و جابجایی، عدم استقامت و تغییر در شکل ساق پاست.
مطالعه بیشتر: علل دررفتگی زانو کدامند و چگونه درمان می شود؟
انواع شکستگی زانو بر اساس درجه آسیب دیدگی
درجه آسیب دیدگی زانو نیز در دسته‌بندی شکستگی این ناحیه موثر است. انواع شکستگی بر این اساس در زانو را در ادامه توضیح می‌دهیم.
شکستگی زانو از نوع ثابت
در شکستگی ناحیه زانو از نوع ثابت (Non-displaced Fracture)، قطعه‌های استخوان شکسته در هم قفل نشده و همچنان در محل خود قرار دارند. در این حالت، استخوان ممکن است در مرحله اولیه توسط اصطکاک‌ها و بافت‌های اطراف در موقعیت خود نگه داشته شود. برای درمان شکستگی ثابت زانو یا همان شکستگی پایدار زانو، معمولا استفاده از چسب، بانداژ، و ابزارهایی مانند Splint (تخته شکستهبندی، آتل و…) به منظور حفظ استقامت قطعه‌های شکسته و کمک به بهبود آنها صورت می‌گیرد.
شکستگی زانو از نوع غیر ثابت
شکستگی از نوع غیر ثابت (Displaced Fracture) در ناحیه زانو، قطعه‌های استخوان شکسته از هم جدا شده و در محل خود قفل نمی‌شوند. این شکستگی ممکن است باعث تغییر شکل و افت استقامت زانو شود. برای درمان شکستگی غیرثابت زانو یا همان شکستگی ناپایدار، ممکن است جهت تثبیت قطعه‌های شکسته و بازیابی استقامت زانو نیاز به جراحی باشد.
شکستگی خرد شده زانو
در این نوع شکستگی، استخوان زانو به شکل قطعات کوچک‌تر شکسته می‌شود و قطعات استخوان ممکن است منحرف، تراکم یا به هم ریخته باشند. شکستگی خرد شده زانو معمولا به دلیل ضربه شدید، فشار بالا، تصادف یا برخوردهای خطرناک در ورزش رخ می‌دهد. این نوع شکستگی می‌تواند باعث عدم استقامت زانو، درد شدید، ورم، کبودی و محدودیت حرکت شود.
شکستگی حاد زانو
شکستگی حاد زانو به معنای شکستگی استخوان زانو با عمق و شدت بالاست. این نوع شکستگی ممکن است ناشی از ضربه شدید، تصادف، فشار یا تغییرات زیاد و ناگهانی در زاویه حرکت زانو باشد. شکستگی حاد زانو معمولا با آسیب به بافت‌های اطراف زانو مانند رباط‌ها و کپسول مفصلی همراه است و در صورتی که بلوک‌های استخوانی متصل به زانو نیز شکسته شوند، می‌تواند به صورت شکستگی چندگانه ظاهر شود.
نشانه ها و علائم عارضه شکستگی زانو کدامند؟
شکستگی در زانو ممکن است با علائم و نشانه‌های زیر همراه باشد:
- درد شدید: درد شدید در منطقه زانو که ممکن است هنگام حرکت زانو یا فشار آوردن به پا شدیدتر شود.
- ورم: ورم زانو ممکن است شدید باشد و باعث محدودیت حرکتی شود.
- کبودی: معمولا ناشی از خونریزی داخلی در اطراف شکستگی است.
- ناتوانی در حمل و جابجایی: ممکن است نتوانید درست روی پایتان بایستید یا به خوبی حرکت کنید. در برخی موارد، ناتوانی حرکتی کامل در ناحیه زانو اتفاق می‌افتد.
- تغییر در شکل زانو: در برخی شکستگی‌ها، قطعات استخوان ممکن است منحرف، متراکم یا به هم ریخته شوند، که باعث تغییر در شکل ظاهری زانو می‌شود.
- صدای سایش استخوان‌ها: ممکن است صدای سایش استخوان‌ها در زانو حین حرکت یا فشار آوردن به آن شنیده شود که نشانه شکستگی زانو است.
در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است به سرعت به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
روش های مراقبت و درمان شکستگی زانو
روشهای مختلفی برای درمان زانو یا مراقبت از آن در زمان شکستگی، وجود دارد که رایج‌ترین‌شان را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
مراقبت از زانوی شکسته با نرمش
نرمش‌هایی که برای مراقبت از عارضه شکستگی زانو مناسب هستند، بسته به وضعیت و توصیه‌های پزشک و فیزیوتراپیست شما ممکن است متفاوت باشند. اما در زیر تعدادی از نرمش‌ها و تمریناتی را ذکر می‌کنیم که معمولاً برای بهبودی زانوی شکسته مورد استفاده قرار می‌گیرند:
- تمرینات انقباضی و تقویتی: این تمرینات برای تقویت عضلات اطراف زانو و افزایش استقامت آنها استفاده می‌شوند. مثل انقباض عضله کوادریسپ (عضلات جلوی ران) با خم کردن زانو
- تمرینات انعطاف‌پذیری: تمریناتی که به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و بافت‌های اطراف زانو کمک می‌کنند. مثل انعطاف‌پذیری عضلات پشت ران با کشش نیمه فشرده
- تمرینات تعادل و کنترل حرکتی: این تمرینات به بهبود تعادل و کنترل حرکت زانو کمک می‌کنند. مثل پیاده‌روی یا استفاده از ترامپولین
مطالعه بیشتر: حرکات اصلاحی و ورزش های مناسب زانو
جراحی زانوی شکسته
جراحی زانو در صورتی که زانوی ناپایدار، همراهی آسیب بافت‌های نرم یا تغییر شکل آشکار زانو مشاهده شود، مورد استفاده قرار بگیرد. هدف اصلی جراحی زانو در این شرایط، ترمیم استخوان و بازگرداندن استحکام به زانو است. جراحی معمولاً شامل استفاده از روشهای تثبیت مانند پیچ‌ها، پلاک‌ها و سیم‌های فلزی است. بعد از عمل جراحی، فیزیوتراپی معمولاً برای استحکام‌بخشی و بازگرداندن عملکرد زانو به کار گرفته می‌شود. در هر صورت، مهم است که با پزشک متخصص ارتوپدی مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شکستگی در ناحیه زانو خود را تعیین کنید.
فیزیوتراپی برای بهبود روند درمان زانوی شکسته
فیزیوتراپی برای بهبود شکستگی در زانو شامل موارد زیر خواهد بود:
- تمرینات تقویت عضلات اطراف زانو (مانند کوادریسپ و عضلات پشت ران)
- تمرینات افزایش انعطاف‌پذیری، تمرینات تعادل و کنترل حرکتی
- کاهش درد و استفاده از تکنیک‌های درمانی مانند ماساژ و الکتروتراپی
فیزیوتراپیست برنامه‌های مناسبی را براساس وضعیت و نیاز شما تعیین خواهد کرد. همچنین، شرکت منظم در جلسات فیزیوتراپی و انجام تمرینات در خانه می‌تواند به سرعت بهبودی شما کمک کند.
اوزون تراپی زانو نیز یک روش درمانی است که با استفاده از اوزون، روی زانو و ناحیه اطراف آن انجام می‌شود. اوزون‌تراپی یک روش تکمیلی است که درمان‌های متداولی مانند فیزیوتراپی یا درمان‌های دارویی را تکمیل می‌کند. البته این روش هنوز به طور گسترده مورد مطالعه و تحقیق قرار نگرفته است و اثرات دقیق و علمی آن برای درمان شکستگی در ناحیه زانو به طور کامل تعیین نشده است.
استفاد از کیسه آب گرم برای مراقبت از زانوی شکسته
استفاده از کیسه آب گرم برای مراقبت از شکستگی زانو ممکن است مفید باشد. آب گرم باعث گشاد شدن عروق خونی می‌شود و جریان خون را افزایش می‌دهد که می‌تواند در کاهش درد و تسکین التهاب کمک کند. همچنین، استفاده از آب گرم می‌تواند استراحت و ریلکساسیون عضلات را تسهیل کند. شما می‌توانید کیسه آب گرم را با آب داغ پر کنید و آن را روی زانوی شکسته قرار دهید. مطمئن شوید که دمای آب مناسب و سطح پوست زانو سالم است. به مدت ۱۵-۲۰ دقیقه از آن استفاده کنید. همچنین، قبل از استفاده از کیسه آب گرم با پزشک خود مشورت کنید.
برای شکستگی زانو چی بخوریم؟
تغذیه سالم و مناسب در دوره بهبودی از شکستگی زانو بسیار مهم است. مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی می‌تواند به روند بهبودی کمک کرده و استحکام استخوان‌ها و بافت‌ها را تقویت کند. در زیر چند نکته برای تغذیه مناسب در هنگام مواجه با این آسیب، ارائه کرده ایم:
- مصرف پروتئین: منابع پروتئینی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ، لبنیات، حبوبات و مغزها
- مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D و کلسیم: مواد غذایی مانند شیر و فرآورده‌های لبنی، سبزیجات سبز تاریک، ماهیان چرب مانند سالمون و سردری، تخم‌مرغ و سویا به عنوان منابع غنی ویتامین D و کلسیم می‌توانند به استحکام‌بخشی استخوان‌ها و بازسازی آنها کمک کنند.
- مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین C: مصرف میوه‌ها مانند پرتقال، توت فرنگی، توت سیاه، توت خشک، نارنج، کیوی و سبزیجاتی مانند فلفل قرمز، بروکلی و گیاهان دارویی
- مصرف مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا-3: مصرف ماهی‌های چرب مانند ساردین، ماکرل، ماهی قزل‌آلا و بادام، کره کریل و روغن زرده تخم مرغ
- مصرف مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها: مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی مانند توت، تمشک، انگور، سبزیجات تیره و گیاهان دارویی مانند زردچوبه و زنجبیل
جمع‌بندی
از آنجایی که این روزها آسیب و شکستگی زانو مربوط به سن و سال خاصی نمی‌شود و ممکن است برای هرکسی رخ دهد، پس لازم است اطلاعات کافی و صحیح در این رابطه داشته باشید. در همین راستا، در این مطلب سعی کردیم اطلاعات کامل و مفیدی درباره انواع شکستگی، علائم و روشهای درمان و مراقبت از زانو به شما عزیزان ارائه کنیم. در آخر مجدد تاکید می‌کنیم هرگونه علائمی را جدی بگیرید و درصورت لزوم برای تشخیص و درمان دقیق‌تر به کلینیک فوق تخصصی زانو مراجعه کنید. متخصصین مجرب ما در نیاوران کلینیک، مشاوره رایگان در این زمینه را ارائه می‌کند.
