تاندونیت آشیل پا یکی از بیماری‌های رایجی است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ورزش‌های سنگین و طولانی مدت در تاندون آشیل پا به وجود آید. از آن جایی که عملکرد صحیح این تاندون به ایستادن صحیح، راه رفتن و دویدن کمک می‌کند، بسیار مهم است که هر چه سریع‌تر اقدام به درمان این مشکل کنید. در ادامه سعی کردیم شما را با تاندونیت آشیل ، روش‌های درمان و همچنین روش‌های پیشگیری از آن آشنا کنیم.
آشیل پا کجاست؟
تاندون آشیل یکی از تاندون‌های مهم در پا است که سبب متصل شدن عضلات پشت پا به استخوان پاشنه می‌شود و جنس آن نیز همانند اغلب تاندون‌های موجود در بدن از فیبر قوی است. در برخی مواقع به سبب کشش بسیار زیاد، در این تاندون پارگی به وجود می‌آید. جالب است بدانید که در هنگام پارگی تاندون آشیل، صدایی همچون پاپ به گوش شما رسیده و سپس درد شدیدی در قسمت پشت پای خود احساس خواهید کرد. پس از پاره شدن این تاندون، راه رفتن شما مختل شده و در صورت راه رفتن درد بسیار شدیدی را در محل تاندون پای خود احساس خواهید کرد.
به طور معمول پارگی این تاندون در افرادی که فشار بسیار زیادی به پا‌های خود می‌آورند، همچون دونده‌ها و دوچرخه‌سواران اتفاق می‌افتد. اغلب پس از این اتفاق، لازم است برای ترمیم تاندون پاره شده، جراحی صورت بگیرد. البته لازم به ذکر است که برخی افراد با روش‌هایی غیر از جراحی این تاندون را ترمیم خواهند کرد.
تاندونیت آشیل چیست؟
مشکلات و بیماری‌هایی متعددی وجود دارند که امکان دارد در تاندون آشیل به وجود آیند. یکی از مشکلات متداول در تاندون آشیل، تاندونیت آشیل است که به صورت موقت یا طولانی مدت بروز می‌کند. همان طور که پیش از این نیز ذکر کردیم، تاندون آشیل عملکرد بسیار مهمی در راه رفتن دارد. به این صورت که در زمان دویدن، راه رفتن و به طور کلی زمانی که پا‌ها با زمین برخورد می‌کنند، این تاندون سبب انتقال نیروی عضلات پشت پا به پاشنه پا می‌شود و به دلیل عملکرد این تاندون، قادر هستید تا موقعیت خود را به صورت متعادل در زمان ایستادن حفظ کنید.
این بیماری در صورتی به وجود می‌آید که فشار وارد شده به تاندون آشیل از حد معمول بیشتر باشد. این فشار‌های بیش از حد می‌تواند به سبب عواملی چون آسیب‌های تکراری و مداوم و همچنین آسیب ناگهانی شدید به وجود آیند. این فشار‌های وارد شده، سبب آسیب به تاندون آشیل می‌شود که در نتیجه آن‌ها، در این تاندون التهاب به وجود می‌آید و اگر فشار‌ها بیشتر ادامه پیدا کنند، سبب پارگی تاندون خواهند شد. شما می‌توانید با مراجعه به متخصص فیزیوتراپی، این مشکل را بر طرف کنید. عواملی وجود دارند که سبب بروز این بیماری خواهند شد، این عوامل به شرح زیر هستند:
- سفت بودن بیش از حد عضلات ساق پا؛
- ضعیفی بیش از حد عضلات ساق پا؛
- ساختار غیر معمول پا؛
- مکانیک غیر معمول پا؛
- چاقی بیش از حد و طولانی مدت؛
- پوشیدن کفش نامناسب و آسیب زننده؛
- تغییر در تمرینات ورزشی؛
- تمرینات ورزشی شدید؛
به طور معمول درد این بیماری در هر نقطه از تاندون ممکن است احساس شود، اما به طور معمول این درد در بالای پاشنه که تاندینوپاتی ( tendinopathy) نام دارد و همچنین در محل اتصال تاندون آشیل به پاشنه پا ( insertional achil tendon) احساس می‌شود.
انواع تاندونیت آشیل پا
تاندونیت آشیل یک نوع بیماری در تاندون آشیل افراد است که سبب دردناک شدن و همچنین التهاب و در نهایت پارگی این تاندون خواهد شد. به طور کلی این بیماری دو نوع مختلف دارد. در نوع اول، مشکل در محل اتصال و در نوع دوم مشکل در محلی غیر اتصال است.
تاندونیت آشیل در محل اتصال
تاندون آشیل به عضلات ساق پا و همچنین استخوان پاشنه پا متصل می‌شود. اگر این بیماری در محل اتصال به وجود آمده باشد، قسمت‌های پایینی تاندون یعنی آن قسمت‌هایی که به پاشنه پا متصل هستند، دچار عارضه و التهاب شده‌اند.
تاندونیت آشیل در غیر از محل اتصال
این مورد بیشتر در جوانان دیده شده و رایج است. در این بیماری علاوه بر این که قسمت پایینی تاندون یعنی محل اتصال آن با پاشنه پا دچار آسیب و التهاب می‌شود، فیبر‌های میانی نیز دچار آسیب خواهد شد. این نوع از تاندونیت آشیل در افرادی شایع است که تحرک بسیار بالایی دارند.
درمان‌های بسیاری برای درمان التهاب تاندون آشیل وجود دارد. بسیاری از افراد در خانه خود این مشکل را بر طرف می‌کنند. اما لازم است بدانید که از آن جایی که درمان نکردن این بیماری در نهایت سبب پاره شدن تاندون خواهد شد، لازم است از پزشک متخصصی در این راستا یاری بگیرید تا آسیب‌های غیر قابل جبرانی به وجود نیاید.
علل التهاب تاندون پا
به طور معمول التهاب تاندون پا به دلایلی مختلفی به وجود می‌آید. اما یکی از دلایل شایع آن، ورزش‌ها و راه رفتن افراطی و طولانی مدت است. البته در برخی مواقع نیز این بیماری به دلایل دیگری به وجود خواهد آمد. جالب است بدانید که آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و همچنین سایر بیماری‌های روماتیسمی نیز می‌توانند سبب التهاب تاندون آشیل پا و به وجود آمدن این بیماری شوند. در خصوص فعالیت‌های بدنی که سبب به وجود آمدن این عارضه می‌شوند، لازم است ذکر کنیم که به طور کلی فعالیت‌هایی که طولانی مدت و به صورت مکرر صورت بگیرند، تاندون آشیل را تحت تأثیر قرار داده و موجب بروز التهاب در آن خواهند شد. برخی از عوامل رایجی که سبب به وجود آمدن التهاب تاندون آشیل می‌شوند به شرح زیر هستند:
- پوشیدن طولانی مدت و روزانه کفش‌های پاشنه بلند؛
- استفاده از کفش‌های نامناسب و قدیمی؛
- شروع ورزش بدون گرم کردن بدن خود؛
- وارد شدن فشار خیلی زیاد به ساق پا در ورزش‌های شدید و طولانی مدت؛
- افزایش سریع و ناگهانی فعالیت بدنی؛
- ورزش تنیس، زیرا در این ورزش لازم است افراد به صورت ناگهانی بایستند یا ناگهان تغییر مسیر دهند.
علائم التهاب تاندون آشیل
به طور کلی هر بیماری و عارضه‌ای دارای علائم و نشانه‌های خاصی است. دانستن علائم و نشانه‌های مربوط به هر بیماری، به تشخیص سریع و مؤثر آن بیماری کمک کرده و سبب می‌شود هر چه سریع‌تر در راستای درمان آن، اقداماتی صورت گیرند. برخی از علائم تاندونیت آشیل به شرح زیر هستند:
- سفتی بیش از حد عضلات پشت ساق پا؛
- احساس عدم راحتی، ورم و التهاب در ناحیه پشت پاشنه پا؛
- احساس گرمای شدید در ناحیه پشت ساق پا؛
- محدوده کم حرکتی در پا در هنگام کشش؛
به طور معمول احساس درد، ناراحتی و ورم در تاندون آشیل پا در هنگام راه رفتن و دویدن از مهمترین علائم این بیماری است. اما برخی افراد مبتلا به این عارضه نیز از سفت بودن عضلات ساق پا و همچنین محدودیت حرکتی در هنگام کشش در این ناحیه شکایت دارند. همچنین اگر این بیماری از نوع تاندونیت به غیر از محل اتصال باشد، می‌توانید تورم آن را در قسمت انتهای پشت پا که به صورت یک برجستگی دوکی شکل است، مشاهده کنید.
نحوه تشخیص تاندونیت آشیل
اگر برای تشخیص این بیماری به پزشک متخصص مراجعه کنید، او به طور معمول پس از معاینه دقیق ساق پا شما در خصوص وجود درد، التهاب یا تورم در این ناحیه از شما سؤالاتی خواهد پرسید. همچنین یکی از رایج‌ترین تست‌هایی که برای معاینه وضعیت تاندون آشیل مورد استفاده قرار خواهد گرفت، ایستادن روی پاشنه پا برای بررسی میزان انعطاف‌پذیری و محدوده حرکتی پا است که با انجام آن پزشک می‌تواند مواردی را تشخیص دهد.
لمس کردن و فشار دادن برخی از نواحی تاندون آشیل نیز کمک بسیار زیادی به پزشک در جهت تشخیص این که کدام ناحیه درد و ورم شدیدتری دارد، خواهد کرد. البته لازم به ذکر است که در برخی مواقع، برای انجام تشخیص قطعی و دقیق، از تصویر‌برداری‌های مختلفی استفاده می‌شود. از جمله تصویر‌برداری‌های مورد استفاده برای تشخیص تاندونیت آشیل به شرح زیر است:
- رادیوگرافی ساده: این روش تصویر‌برداری، تصویری را از ناحیه پا و پشت پا تهیه می‌کند که پزشک متخصص می‌تواند با مشاهده آن تشخیصاتی را ارائه دهد. برای مثال اگر برجستگی خار مانند استخوانی در پاشنه وجود داشته باشد، می‌تواند مبنی بر وجود التهاب تاندون پا نیز باشد. همچنین با انجام رادیوگرافی ساده پزشکان قادر خواهند بود، رسوب کلسیم داخل تاندون را در صورت وجود تشخیص دهند.
- اسکن‌ام آر آی: این روش نشان دهنده پارگی کامل تاندون یا التهاب آن است.
- سونوگرافی (اولتراسوند): این روش یک روش بی‌ضرر تصویر‌برداری است که در تشخیص بیماری تاندونیت بسیار مؤثر است؛ زیرا حرکت تاندون، ضخیم شدن آن و وجود التهاب را مشخص خواهد کرد.
روش های درمان تاندونیت آشیل
راه‌های بسیار متفاوتی برای درمان بیماری تاندونیت آشیل وجود دارد. برخی افراد با استفاده از درمان‌های خانگی، همچون استراحت کردن طولانی مدت یا استفاده از دارو‌های ضد التهاب، سعی در درمان این بیماری می‌کنند. البته روش‌های درمان تهاجمی‌تری نیز برای بر طرف شدن این مشکل وجود دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به تزریق استروئید همچون کورتون، تزریق های پلاسمای غنی از پلاکت ( PRP) ، شاک ویو تراپی و در نهایت عمل جراحی اشاره کرد. البته تزریق استروئید‌ها و کورتون روش خوبی نیست و خود، احتمال پارگی و آسیب تاندون آشیل را افزایش خواهد داد. بنابراین پیشنهاد می‌شود تا حد امکان از استفاده این روش خودداری شود. از جمله پیشنهاداتی که پزشک متخصص پس از تشخیص وجود این بیماری به بیماران می‌دهد، به شرح زیر است:
- کاهش فعالیت‌های شدید بدنی؛
- افزایش دادن قدرت عضلات پای خود با کشش آهسته و نرم آن؛
- جایگزین کردن ورزش‌های سنگین با ورزش‌های کم فشار‌تر؛
- استفاده از یخ پس از انجام فعالیت‌های سنگین در ناحیه ساق پا برای سرد کردن ناحیه؛
- استفاده از کفش‌هایی که پاشنه طبی داشته باشند تا فشاری که در حین راه رفتن به تاندون آشیل وارد می‌شود به حداقل برسد.
- جلوگیری و اجتناب از حرکت پاشنه پا با استفاده از بند‌های بستنی محکم یا air walker boot که بوت‌های خاصی در این راستا هستند.
- مصرف دارو‌هایی در جهت کاهش التهاب همچون ناپروکسن و ایبوپروفن در مدت زمان محدود؛
- جلسات فیزیوتراپی؛
استفاده از درمان خانگی برای درمان تاندون آشیل
یکی از روش‌هایی که برای درمان خانگی التهاب تاندون آشیل صورت می‌گیرد، روش RICE استکه حرف R مخفف Rest به معنای استراحت، حرف I مخفف ICE به معنای یخ، حرف C مخفف Compression به معنای بستن و حرف E به معنایElevation یعنی بالا نگه داشتن است. با این که این روش بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما جالب است بدانید که اغلب موارد کار ساز است و پس از انجام آن دیگر نیازی به عمل جراحی نخواهد بود. در ادامه به توضیح بیشتر از هر یک از اجزای این روش درمانی خواهیم پرداخت.
استراحت
استراحت به معنای استراحت دادن به تاندون آشیل پای شما است. به این صورت که از فشار آوردن روی پای خود تا چند روز خودداری کنید. در بهترین حالت تا زمانی که درد پای شما خوب شود، روی پا‌های خود راه نروید؛ اما اگر این امکان برای شما وجود ندارد و لازم است مسافتی را به پیاده روی بپردازید، پیشنهاد می‌شود تا حتماً از عصا استفاده کنید تا به تاندون شما فشار وارد نشود. در صورتی که فشاری به تاندون وارد نشود، هر چه سریع‌تر بهبود خواهد یافت.
بستن
یکی دیگر از راهکار‌هایی که در این روش استفاده می‌شود، بستن تاندون است. در این روش لازم است با استفاده از بانداژ‌ها و نوار‌های ورزشی مخصوصی، ساق پا را ببندید تا از التهاب بیشتر تاندون جلوگیری شود. در خصوص انجام این عمل، لازم است توجه کنید که از بستن محکم ساق پای خود خودداری کنید؛ زیرا سبب انسداد جریان خون خواهد شد.
بالا نگه داشتن
یکی دیگر از راهکار‌هایی که در این روش وجود دارد، بالا نگه داشتن پا‌ها است. برای انجام این روش می‌توانید دراز بکشید و چند بالش زیر پای خود قرار دهید. به صورتی که پا‌ها بالاتر از قفسه سینه قرار بگیرند. بالاتر قرار گرفتن پا‌ها از قلب و قفسه سینه سبب می‌شود که خون به سرعت و در مقدار بیشتری به سمت قلب حرکت کند که این امر التهاب در تاندون آشیل را کاهش می‌دهد.
استفاده از یخ
همان طور که می‌دانید، اغلب برای از بین بردن التهاب و ورم در نواحی مختلف بدن از یخ استفاده می‌شود و این روش بسیار مؤثر است. برای استفاده از یخ روی تاندون آشیل، ابتدا لازم است چند تکه یخ را داخل کیسه‌ای بگذارید.
سپس آن کیسه را داخل پارچه‌ای قرار دهید و پارچه را روی ساق پا و تاندون خود قرار دهید. پیشنهاد می‌شود به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه کیسه محتوای یخ را روی تاندون خود قرار دهید و سپس اجازه دهید تاندون دوباره گرم شود.
استفاده از جراحی برای درمان تاندون آشیل
اگر درمان‌های خانگی مؤثر واقع نشوند، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد. از آن جایی که درمان نشدن التهاب تاندون پا سبب درد و ناراحتی بسیار در این منطقه و در برخی مواقع در صورت عدم درمان، سبب پارگی در تاندون می‌شود، لازم است هر چه سریع‌تر افراد از پزشک متخصص کمک بگیرند. معمولاً پزشک، افراد را برای عمل جراحی به فوق تخصص ارتوپد و جراح متخصص ارجاع خواهد داد. لازم است بدانید با توجه به میزان آسیب و محل دقیق آن، عمل جراحی متفاوت خواهد بود.
روش های پیشگیری از تاندونیت آشیل پا
در خصوص پیشگیری از بروز تاندونیت آشیل لازم است ذکر شود که هیچ گاه نمی‌توان به طور کامل از بروز این عارضه جلوگیری کرد، اما شما قادر هستید با انجام کار‌هایی، احتمال بروز این بیماری را کاهش دهید. برخی از مهمترین اقدامات در جهت پیشگیری از این عارضه را در ادامه معرفی می‌کنیم.
افزایش تدریجی سطح فعالیت ها
همان طور که می‌دانید یکی از دلایل ایجاد التهاب در تاندون آشیل، ورزش‌های ناگهانیِ سنگین است. بنابراین اگر شما از دسته افرادی هستید که به تازگی ورزش کردن را شروع کرده‌اند، لازم است به جای افزایش ناگهانی، به آهستگی و به تدریج سطح فعالیت‌ها را افزایش دهید تا به تاندون آشیل پایتان فشار مضاعف وارد نشود.
ورزش‌های کم فشار‌تر انجام دهید
برای پیشگیری از آسیب به تاندون آشیل بهتر است از ورزش‌هایی که فشار زیادی به تاندون شما وارد می‌کند، همانند دویدن در سطح ناهموار، خودداری کنید. همچنین اگر قصد دارید ورزش سنگین انجام دهید، فراموش نکنید که در ابتدا بدن خود را گرم کنید.
پوشیدن کفش‌های مناسب
کفشی مناسب فعالیت‌های سنگین است که پاشنه آن دارای قوس کافی باشد تا بتواند در هنگام ورزش‌های شدید از پاشنه پای شما حفاظت کند تا آسیبی به تاندون آشیل وارد نشود. همچنین پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از آسیب به تاندون پای خود از کفش‌های طبی و مناسب استفاده نمایید.
انجام کشش ها و تمرینات روزانه
یکی از بهترین روش‌ها برای جلوگیری از التهاب تاندون آشیل، ایجاد کشش در تاندون برای حفظ انعطاف‌پذیری آن است. بنابراین پیشنهاد می‌شود روزانه ساعتی را برای انجام کشش در ساق پای خود اختصاص دهید.
تقویت عضلات ساق پا
در صورتی که عضلات پای شما تقویت شوند به صورت مناسبی از تاندون آشیل حمایت خواهند کرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود با انجام تمرینات مناسب این عضلات را تقویت کنید.
جایگزین کردن ورزش‌های سنگین با ورزش های سبک تر
پیشنهاد می‌شود ورزش‌های سبکی مانند شنا را به جای ورزش‌های سنگینی همچون دو و پرش کنید.
سخن پایانی
تاندون آشیل یکی از مهمترین تاندون‌های بدن است که سبب متصل شدن عضلات ساق پا به پاشنه پا می‌شود. تاندون آشیل سبب می‌شود تا افراد قادر باشند به صورت ثابتی روی زمین بایستند و راه بروند. یکی از مشکلاتی که ممکن است در این تاندون به وجود آید، التهاب در آن است که تاندونیت نام دارد. این بیماری سبب ایجاد درد و ناراحتی در تاندون خواهد شد و همچنین اگر اقدام به درمان آن نکنید، ممکن است منجر به پارگی کامل تاندون شود. به طور کلی راهکار‌هایی در جهت درمان و پیشگیری از این بیماری وجود دارد که در این متن به تفصیل به شرح آن‌ها پرداخته‌ایم.
