شاک ویو تراپی یک گزینه غیرتهاجمی برای درمان دردها و بیماریهای مختلف سیستم اسکلتی عضلانی است که از ابتدای دهه ۱۹۹۰ با موفقیت در درمان دردهای ارتوپدی مورداستفاده قرار گرفته است. به طور کلی تجربه چندینساله ثابت کرده است که برخی از تغییرات پاتولوژیک در تاندونها، رباطها، کپسولها، عضلات و استخوانها را میتوان به طور خاص با کمک این روش درمانی از بین برد. بیماریهایی که اغلب با استفاده از شاک ویوتراپی درمان میشوند شامل بیماری اسکلتی عضلانی، التهاب شانه، تنیس البو (آرنج تنیسبازان، التهاب فاشیای کف پا، خار پاشنه و… است. ما در این مطلب قرار است برای شما در مورد شاک ویو تراپی و کاربرد آن در درمان بیماریها صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.
شاک ویو تراپی یا شوک درمانی چیست؟
شاک ویو تراپی نوعی درمان است که از امواج صوتی برای کمک به بهبود بافت آسیبدیده استفاده میکند. امواج صوتی میتواند به بهبود جریان خون و کاهش التهاب کمک کند و میتواند روند بهبود را تسریع کند. به طور کل شاک ویو تراپی برای درمان طیف وسیعی از آسیبها استفاده میشود. به طور مثال هنگامی که فیزیوتراپی مراجعه میکنید و فیزیوتراپ تشخیص میدهید که منشأ درد شما کجاست و به این نتیجه میرسد که شاک ویو تراپی روش درمانی صحیحی است که باید استفاده شود، مقداری ژل روی ناحیه دردناک میمالد. سپس از دستگاه شوک ویو تراپی استفاده میکند. این دستگاه شامل یک هند پیس است، هند پیس حاوی یک پرتابه با حرکت سریع است که توسط یک کمپرسور کنترل میشود. این پرتابه انرژی را به اپلیکاتور منتقل میکند تا امواج ضربهای شعاعی ایجاد کند که سپس در بدن پخش شده و جذب بدن میشود. فرکانس و فشار امواج را میتوان تنظیم کرد.
این درمان بافت آسیبدیده شما را با امواج شوک کالیبره شده خاص هدف قرار میدهد که حبابهای کوچک حفرهای در بافت ایجاد میکند که سپس میترکد و جریان خون، فعالیت سلولهای بنیادی و آنزیمهای کاهشدهنده درد را در ناحیه تحت درمان تحریک میکند. استفاده از امواج شوک باعث تسکین درد پس از درمان و همچنین تحریک نرمالسازی و بازسازی طولانیمدت بافت میشود. امواج ضربهای درد را تا حدی از طریق ایجاد ماده P و تحریک بیش از حد حسگرهای درد کاهش میدهد. به طور کل در شاک ویو درمانی بدن خود بافتهای آسیبدیده را بازسازی میکند و در نتیجه اثرات زیر را به همراه دارد:
- کاهش درد احساس شده توسط رشتههای عصب.
- افزایش گردش خون در بافتهای نرم اطراف.
- تحریک فرایند بهبودی ناشی از فعالسازی سلولهای بنیادی.
- بهبود جریان خون و نئوواسکولاریزاسیون.
- افزایش فاکتورهای رشد.
- سلولهای بنیادی مزانشیمی بیشتر.
- تحریک متابولیسم.
- کاهش کلسیفیکاسیون و فیبروز.
موارد استفاده از شاک ویوتراپی چیست؟
شاک ویوتراپی که نوعی شوک درمانی است به درمان بیماریهای زیادی کمک میکند که در زیر به آنها اشاره میکنیم.
- درمان التهاب فشیای کف پا: فشیا التهاب بافت فیبری کف پا است و علامت اولیه آن درد در پاشنه و بالای کف پا است. این وضعیت ممکن است در اثر استفاده بیش از حد حرکاتی مثل دویدن زیاد و راهرفتن یا حتی ایستادن طولانیمدت ایجاد شود. حتی ممکن است پس از پوشیدن کفشهایی که قوس پای شما را نگه نمیدارند یا پاهای شما را بهدرستی محافظت نمیکنند، دچار التهاب کف پا شوید. شاک ویو تراپی یک درمان مؤثر و غیرتهاجمی برای این بیماری دردناک و دشوار است.
- تاندون پاتی کشکک – درمان زانودرد: تاندیوپاتی کشکک آسیبی است به تاندون متصلکننده کاسه زانو (کشکک) به استخوان ساق پا است. همچنین بهعنوان “زانوی جامپر” شناخته میشود که باعث ایجاد درد در جلوی زانو میشود و در ورزشکارانی که فعالیت ورزشی آنها شامل پریدنهای مکرر است، شایع است. بااینحال، تاندونوپاتی کشکک نیز میتواند افرادی را که در ورزشهای پرش شرکت نمیکنند، تحتتأثیر قرار دهد. فیزیوتراپیست در شاک ویو تراپی میتواند با تحریک فرایند بهبود طبیعی بدن همراه با تمرینات توانبخشی برای بهبود توانایی تاندون در تحمل بار، تاندون پاتی کشکک را با موفقیت درمان کند.
مطالعه بیشتر: ورزش برای زانو درد
- تاندون پاتی آشیل –درمان درد مچ پا: تاندینوپاتی آشیل اغلب نتیجه فعالیتهای مکرر و افزایش فعالیتهای بارگذاری مانند دویدن یا راهرفتن سریعتر و در زمینهای شیبدارتر است که باعث درد و اغلب تورم و ضخیمشدن بافت پشت پاشنه و ساق پا میشود. شاک ویو تراپی و تمرینات برای افزایش تحمل بارگذاری تاندون آشیل میتواند نتایج عالی در کاهش درد و بازگشت به فعالیت عادی داشته باشد.
مطالعه بیشتر: تاندونیت آشیل
- تاندونوپاتی گلوتئال –درمان درد لگن: تاندیوپاتی گلوتئال اغلب بهصورت درد شدید در کناره لگن ظاهر میشود. تاندونها فیبرهایی هستند که عضلات گلوتئال را به استخوان لگن متصل میکنند. درمان با موج شوک برای تاندونوپاتی گلوتئال همراه با تمریناتی برای کمک به تاندون برای تحمل بار با درد کمتر میتواند منجر به بازگشت به فعالیت عادی بدون درد شود.
- تاندونوپاتی شانه –درمان شانه درد: تاندیوپاتی شانه آسیب به تاندونهای شانه است که میتواند باعث درد شدید در گردن، بازو یا شانه شود، دامنه حرکت را محدود کند و بلندکردن یا درازکشیدن روی بازو را دردناک میکند. آسیب به تاندونها میتواند به دلیل بارگذاری بیش از حد، استفاده مکرر یا آسیب رخ دهد، یا ممکن است خودبهخود به وجود بیاید و یا به مشکلات وضعیتی یا الگوهای حرکتی ضعیف مرتبط باشد. یک درمان غیرجراحی و غیرتهاجمی مؤثر برای رسوب کلسیم در تاندون شانه (تاندونیت کلیسیفیک)، ورزش توانبخشی و شاک ویو تراپی است.
- تاندونوپاتی همسترینگ –درمان پادرد: تاندونوپاتی همسترینگ زمانی اتفاق میافتد که بافتهای نرمی که ماهیچههای پشت ران را به لگن یا ساق پا متصل میکنند، آسیب ببینند. تاندونوپاتی همسترینگ اغلب ممکن است دچار التهاب شوند که شناسایی محرکهای درد میتواند به مدیریت این بیماری کمک کند. شاک ویو تراپی معمولاً میتواند علائم را با یک دوره تجویز شده ۳ جلسهای همراه با برنامه شخصی تمرینات توانبخشی برطرف کند.
- گلفر البو آرنج تنیس یا گلف باز: گلفر البو آرنج تنیسبازان یک آسیب شایع است که گاهی به دلیل فشار مکرر گرفتن یا چرخاندن دست یا مچ ایجاد میشود. علائم آن حساسیت و درد در قسمت بیرونی آرنج است که با گرفتن یا بلندکردن اجسام افزایش مییابد. آرنج گلف بازان روی تاندونهای داخل آرنج تأثیر میگذارد. جراحی یک درمان معمول برای آرنج تنیسبازان نیست، اما درمان تزریقی برای موارد مزمن غیرمعمول نیست. ثابت شده است که تمرینات توانبخشی و شاک ویو تراپی در درمان علائم این بیماریها، تحریک جریان خون، بازسازی سلولی و التیام بافت تاندون، کاهش درد و بازگرداندن حرکت و عملکرد طبیعی مؤثر است. شاک ویو ایمن است، بهخوبی تحمل میشود و خطر عوارض جانبی ناچیزی دارد و به درمان تاندونیت کمک میکند.
- لومباگو (درد پایین کمر): درمان نقطه ماشهای لومباگو (درد پایین کمر) نقاط ماشهای که قبلاً میوژلوز نامیده میشد، نقاط حساس در یک بسته قابللمس از فیبرهای عضلانی هستند. نقاط ماشهای باعث ایجاد درد در حین حرکات، گاهی اوقات حتی در حالت استراحت میشوند. یک ویژگی معمول نقاط ماشهای این است که آنها درد را تشدید میکنند. شاک ویو تراپی درمانی برای لومباگو است.
- درمان با موج شوک تاندونیت کلسیفیک (شانه آهکی): در تاندونیت کلسیفیک رسوبات آهکی در تاندونها و درجهای تاندون پیدا میشود؛ بنابراین به این بیماری شانه آهکی نیز میگویند. بهاحتمال زیاد تاندون فوق خاری در این بیماری تحتتأثیر قرار میگیرد و اختلالات التهابی حاد رخ میدهد که ناشی از کاهش جریان خون است. این اختلالات التهاب در شانه را میتوان بیشتر در شب یا در هنگام استراحت احساس کرد. درمان بیماری شانه آهکی را میتوان در دستان شاک ویوتراپی پیدا کرد.
- آشیلودینیا (سندرم درد مزمن تاندون آشیل): سندرم درد تاندون آشیل از عضلات ساق پا شروع شده و استخوان پاشنه پا را تحتتأثیر قرار میدهد. علت آشیلودینیا استفاده بیش از حد موضعی و عمدتاً مزمن از تاندون آشیل است. برای درمان این سندرم انجام فیزیوتراپی شاک ویو توصیه میشود.
- پلانتار فاشیایت (خار پاشنه): خار پاشنه یک خار استخوانی روی استخوان پاشنه است که میتواند در کف پا یا پشتپا ایجاد شود. خار پاشنه پایین گاهی با التهاب تاندون پلانتار در کف پا همراه است که به آن فاشئیت پلانتار میگویند و باعث ورم کف پا میشود. با این اوصاف درمان خار پاشنه با شاک ویو امکانپذیر است.
مطالعه بیشتر: کلینیک فوق تخصصی درمان خار پاشنه
- سندرم استرس تیبیا داخلی (شین اسپلینت): سندرم استرس تیبیا که به آن شین اسپلینت نیز گفته میشود، یک احساس دردناک در ساق پا است. این بیماری معمولاً بعد از ورزش رخ میدهد. یکی از دلایل ممکن است استفاده بیش از حد از عضلات باشد. آتل ساق پا بهاحتمال زیاد در ورزشهایی با تغییر جهت سریع اتفاق میافتد، اما همچنین در ورزشکارانی که تمرین نکردهاند، بهعنوانمثال پس از افزایش وزن یا پس از تعویض کفش. برای درمان سندرم استرس تیبیا داخلی (شین اسپلینت) میتوان از شوک درمانی استفاده کرد.
- اپیکوندیلیت (آرنج تنیس یا گلف باز): اپی کندیلیت یک تحریک دردناک تاندونهای عضلات ساعد است. نوعی حساسیت محدود شده روی چسبندگی عضله در آرنج است و درد با فعالشدن این ماهیچهها تشدید یا تشدید میشود. بسته به محل اپی کندیلیت، آرنج تنیس یا گلف باز نامیده میشود.
- سندرم درد تروکانتریک: این سندرم یک بیماری شایع مفصل ران است که باعث درد در قسمت بیرونی عضله باسن (تروکانتر) و ران میشود. علت این علائم معمولاً به دلیل آسیب به بافتهای نرمی است که در قسمت بالایی استخوان ران قرار دارند. برای کاهش درد این سندرم میتوان از شوک ویو تراپی استفاده کرد.
- پارگی روتاتور کاف: مجموعهای از ۴ عضله و تاندونهای آنها است که به تثبیت شانه و حرکات آن کمک میکنند. انقباض عضلات روتاتور کاف، باعث به حرکت درآمدن بازوها شده و مفصل شانه را در هنگام حرکت، در جای خود ثابت میکنند. آسیبها و صدمات این عضلات، ازجمله پارگی روتاتور کاف شانه، بسیار شایع است. شاک ویو درمانی میتواند گزینه خوبی برای درمان پارگی روتاتور کاف باشد.
- درمان اختلال نعوظ: اخیراً اورولوژیستها از درمان اختلال نعوظ با شاک ویو استفاده میکنند. در واقع شاک ویو تراپی نعوظ اصطلاح بالینی برای این درمان که توسط اورولوژیستها استفاده میشود، درمانی با امواج شوک با شدت کم است. در طول درمان، یک دستگاه گرز مانند کوچک از امواج صوتی هدفمند برای تحریک بافت آلت تناسلی و تشویق جریان خون استفاده میکند که همچنین میتواند روند بهبود را تسریع کند. همچنین ثابت شده است که امواج شوک با شدت کم باعث رشد رگهای خونی جدید و بهبود جریان خون در آلت تناسلی میشود که برای نعوظ ضروری است.
استفاده از شوک درمانی در فیزیوتراپی چه مزایایی دارد؟
بدون شک، شوک درمانی یا همان شاک ویو تراپی مزایای زیادی دارد که در زیر به این مزایا اشاره میکنیم.
- شاک ویو تراپی میتواند به تجزیه و انحلال بافت کلسیفیه که میتواند در پا رسوبکرده و باعث درد میشود، کمک کند. بافت کلسیفیه حل شده توسط سیستم لنفاوی پاک میشود.
- شاک ویو تراپی میتواند جریان خون را تحریک کرده و با کمک به رساندن مواد مغذی و اکسیژن به ناحیه آسیبدیده باعث بهبودی شود. علاوه بر این، ایجاد رگهای خونی جدید را تحریک میکند که جریان خون را نیز افزایش میدهد. در مجموع، هر دو در ایجاد محیط مناسب برای انجام درمان ضروری هستند.
- شاک ویو تراپی میتواند با کاهش انتشار واسطههای التهابی از سلولهای ناحیه تحت درمان به کاهش التهاب، تورم و درد کمک کند. امواج صوتی باعث ایجاد ارتعاشات ریز در بافت میشود که به شکستن سلولهای التهابی و بهبودی کمک میکند.
- نشاندادهشده است که شاک ویو تراپی تولید کلاژن جدید را تقویت میکند که میتواند به بافتهای قویتر و زمانهای بهبود سریعتر منجر شود. کلاژن پروتئین کلیدی در بهبود بافت همبند است که مسئول ایجاد قدرت و حمایت از بافتهای آسیبدیده در حین بهبودی است. هنگامی که آسیبی رخ میدهد، تولید کلاژن برای ترمیم و جایگزینی بافت آسیبدیده افزایش مییابد. این فرایند برای درمان ضروری است و به جلوگیری از آسیب بیشتر کمک میکند.
- شاک ویو درمانی در مقایسه با سایر گزینههای درمانی، مانند جراحی یا تزریق، کاملاً غیرتهاجمی و نسبتاً ایمن است، زیرا حتی تکنیکهای کم تهاجمی نیز خطر عوارض را به همراه دارند. خطرات مرتبط با این درمان حداقل و اغلب موقتی است. بهاینترتیب، برای بسیاری از بیماران، بهویژه کسانی توصیه میشود که نمیخواهند با عوارض جانبی یا خطرات ناشی از درمان مقابله کنند.
- شاک ویو تراپی یک روش درمانی غیرتهاجمی است که بدون نیاز به جراحی به پوست بدن نفوذ میکند. مطالعه انجام شده روی آرتروز زانو کاهش درد و بهبود عملکرد مفاصل زانو را در بین بیمارانی که از شاک ویو تراپی استفاده میکردند، نشان داد.
- شاک ویو تراپی را میتوان برای درمان چندین بیماری مزمن استفاده کرد و زمانی که با درمانهای دیگر (مانند لیزردرمانی) استفاده میشود، مؤثرتر است.
- بیمارانی که از تاندونوپاتی مزمن در شانه، آرنج و فاشیای کف پا رنج میبردند، شش ماه پس از درمان، دردی را گزارش نکردهاند.
چگونه شاک ویو تراپی به بهبود بیماری کمک میکند؟
در واقع امواج ضربهای که در شاک ویو مورداستفاده قرار میگیرد، پالسهای صوتی کوتاهی هستند که میتوانند در آب و بافت نرم نفوذ کنند. امواج ضربهای در خارج از بدن («برون بدنی») در هند پیس انواع دستگاه شاک ویو ایجاد میشود و با استفاده از ژل اولتراسوند به بدن بیمار منتقل میشود و در آنجا تأثیری هدفمند بر روی نواحی دردناک دارد. امواج شوک، امواج صوتی هستند که با افزایش جریان خون و شکستن بافت اسکار، التیام را تحریک میکنند. امواج شوک توسط یک دستگاه تولید شده و از طریق یک دستگاه دستی به ناحیه آسیبدیده ارسال میشود. درمان معمولاً 3-5 دقیقه در هر جلسه طول میکشد و معمولاً ۲-۳ بار در هفته به مدت ۴-۶ هفته بسته به توصیه پزشک انجام میشود.
شاک ویو درمانی توسط چه کسانی انجام میشود؟
شاک ویو تراپی توسط درمانگران واجد شرایط انجام میشود .این درمان برای بیماران، تا حد زیادی بدون خطرات و عوارض جانبی است. درمان بهصورت سرپایی انجام میشود و بنابراین میتواند بهراحتی در زندگی روزمره ادغام شود – بلافاصله پس از آن، بیماران میتوانند به روال عادی روزانه خود ادامه دهند.
شاک ویو تراپی چه عوارضی دارد؟
علاوه بر مزایای زیادی که شاک ویو تراپی دارد ممکن است که عوارضی نیز به دنبال داشته باشد که در زیر به عوارض شاک ویو اشاره میکنیم.
- بیماران ممکن است تعدادی از عوارض جانبی رایج را تجربه کنند. درد گذرا، تورم و کبودی ناحیه تحت درمان و قرمزی سطح پوست ممکن است رخ دهد. رگهای خونی کوچک ممکن است خونریزی کنند که منجر به کبودی سطحی ناحیه درمان میشود. علاوه بر این ممکن است درد عمیق در بافت به وجود بیاید. همینطور استفاده از برخی داروها، بهویژه داروهای ضدالتهاب، باعث کندشدن درمان میشود پس بهتر است بیماران قبل از شوکدرمانی در مورد داروها اطلاعاتی به دست بیاورند.
- قرارگرفتن فرد تحت درمان در معرض امواج شوک ممکن است منجر به ناراحتی گذرا شود. اگرچه مبدلها کوچکتر شدهاند، اما قرارگرفتن بدن در مقابل امواج شوک شاید باعث ایجاد ناراحتی در او شود.
- در فیزیوتراپی شاک ویو از یک ژل استفاده میشود تا به مبدل اجازه دهد امواج شوک را مستقیماً به پوست منتقل کند. ممکن است این ژل باعث حساسیت در بدن شود.
- بیماران ممکن است درد خفیفی را در بافتهای در حال تحریک تجربه کنند. یک پزشک ممکن است با تغییر موقعیت مبدل یا میزان تحریک مورداستفاده، درد را به حداقل برساند. به این معنا که “دوز” انرژی تولید شده توسط مبدل میتواند با ادامه روند تغییر یابد. یک تجربه درمانی اغلب کوتاه است، تحریک چندگانه تنها در پنج تا ده دقیقه رخ میدهد. بهندرت، تاندونها، رباطها یا سایر بافتهای نرم ممکن است با تحریک پاره شوند.
- محدودیتهای سنی تعیین شده توسط معیارهای بهترین شیوه و بارداری ممکن است مانع از این روش شود. عفونت یا زخمهای فعال قابلمشاهده قبل از درمان با شوک ویو به زمان کافی برای بهبود نیاز دارند. مشکلات داخلی (سرطان استخوان یا سایر سرطانهای بافت نرم در نزدیکی محل تحویل مبدل)، وجود ایمپلنتهای پزشکی مانند سرعت ساز یا دزی مترهای تحویل انسولین زیرجلدی، هرگونه مشکل لختهشدن خون یا درمان ضدانعقاد، حساسیت به محلول جفت ترانسدیوسر، اخیراً تزریق استروئید و نوروپاتی – همه محدودیتهای بالقوه برای این روش هستند.
- زمان بهبودی از این روش ممکن است به محدودیت در فعالیت و کاهش استرس مربوط به تمرین ضربهای نیاز داشته باشید. چند روز فعالیت بدون استرس پس از شاک ویو تراپی ممکن است مناسب باشد، اما فعالیتهای عادی روزمره مانند رانندگی و کارهای معمول خانه هیچ محدودیتی ندارند.
- درد گذرا، التهاب، تورم و کبودی و بیحسی ممکن است پس از درمان با شاک ویو وجود داشته باشد. این اثرات در عرض هفت روز برطرف میشود.
مراقبتهای بعد از شاک ویو
پس از یک جلسه درمانی میتوانید بلافاصله آن را ترک کنید. اگر ناراحتی ادامه داشت، مصرف منظم داروهای مسکن، مانند پاراستامول، اشکالی ندارد، اما از مصرف هرگونه NSAID مانند ایبوپروفن خودداری کنید، زیرا ممکن است در اثر درمان اختلال ایجاد کند. همچنین باید از یخ درمانی برای تسکین درد یا حساسیت خودداری شود؛ زیرا این نیز میتواند در اثربخشی درمان اختلال ایجاد کند. شما میتوانید بلافاصله پس از درمان رانندگی کنید و میتوانید به فعالیتهای عادی روزانه خود مانند کار و ورزش سبک ادامه دهید.
به طور معمول توصیه میشود که تا ۴۸ ساعت پس از یک جلسه از ورزشهای شدید یا شدید پرهیز کنید. پس از این، میتوانید فعالیتهای عادی و رژیم ورزشی درمانی خود را از سر بگیرید. اکثر بیماران پس از درمان، تسکین درد فوری را تجربه میکنند. بااینحال، در عرض2 تا ۴ ساعت پس از درمان، برخی از افراد ممکن است مقداری حساسیت در ناحیه تحت درمان را تجربه کنند که باید قابلتحمل باشد و محدودکننده نباشد.
اگر عوارض جانبی را خیلی دردناک میدانید، لطفاً به درمانگر خود اطلاع دهید، زیرا میتواند دوز درمان را تنظیم کند. باید بهخاطر داشت که اگرچه شاک ویو تراپی میتواند در کاهش درد و بهبود بهبودی بسیار مؤثر باشد، برخی از زمینههای کلیدی وجود دارد که باید با فیزیوتراپیست خود صحبت کنید که شامل هرگونه مشکل اساسی در انعطافپذیری یا قدرت در اطراف مفصل یا عضله و همچنین علت آسیب (برای مثال اضافهبار، عادات تمرینی، بیومکانیک ضعیف). شناسایی و اصلاح این مسائل به جلوگیری از عود آسیب شما کمک میکند.
مطالعه بیشتر: کلینیک فوق تخصصی فیزیوتراپی
جمعبندی
شاک ویو تراپی یک روش درمانی است که در آن از یک اپلیکاتور برای هدایت “موجهای ضربهای” شعاعی به قسمتی از بدن که تحت درمان قرار میگیرد استفاده میشود.در واقع شاک ویو تراپی یک درمان مؤثر و غیرتهاجمی برای بافتهای نرم آسیبدیده، بهویژه تاندون و فاسیای پلانتارفاسیا است که آسیب به حالت مزمن غیر التیام یافته میرسد.
یک جایگزین بیخطر برای جراحی یا استروئید و سایر تزریقات درمانی، شوک ویو تراپی از نظر بالینی ثابت شده است که واکنشهای متابولیک را تحریک میکند. با تحریک آنزیمهای دخیل در کاهش درد، روند بهبودی را فعال میکند و در نتیجه میزان موفقیت بالایی در درمان این صدمات دشوار، اغلب مزمن و بسیار دردناک دارد. این درمان به بهبود اکثر بیماریهای تاندون از جمله آشیل، همسترینگ، کشکک، گلوتئال و تاندیوپاتی آرنج تنیسبازان کمک میکند.