کمردرد یک بیماری جدا نشدنی است که اکثر بزرگسالان به آن دچار شده‌اند و همچنان این درد را تحمل می‌کنند؛ اما چه دلیلی پشت این درد ناخوشایند است؟ کار کردن طولانی مدت و بدون استراحت در پشت میز یا ایستاده، از مواردی هستند که اکثر افراد بزرگسال با آن‌ها برخورد داشته‌اند و متاسفانه به دلیل فعالیت طولانی مدت در این شغل‌ها دچار مشکلات ستون فقرات شده‌اند.
کمردرد دلایل مختلفی دارد اما یکی از اصلی‌ترین این دلیل‌ها، آسیب‌های وارده به مفصل فاست است. مفصل فاست یکی از عضوهای ستون فقرات است که بیشتر از دیگر اعضا در معرض آسیب قرار دارد. در این مقاله راجع به سندرم مفصل فاست صحبت خواهیم کرد که باعث کمر درد و از کارافتادگی خواهد شد. ضمن اینکه راجع به آرتروز مفصل فاست نیز خواهیم گفت که یکی از دلایل اصلی کمردرد برای بزرگسالان به شمار می‌رود.
مفصل فاست کجاست؟
قبل از اینکه راجع به آرتروز مفصل فاست صحبت کنیم، خوب است بدانید که مفصل فاست در کجای بدن قرار دارد. ستون فقرات از 24 مهره تشکیل شده است که مابین برجستگی این مهره‌ها، مفاصل فاست قرار گرفته‌اند. مفاصل فاست این امکان را برقرار می‌کنند تا کمر شما آزادی بیشتری برای حرکت کردن داشته باشد. محل قرارگیری مفاصل فاست در نزدیکی دیسک کمر است و به همین دلیل مشکلات دیسکی باعث آسیب‌های جدی به این مفصل می‌شوند و یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز این نوع آرتروز، دیسک کمر است.
علاوه بر دیسک کمر، به دلیل اینکه مفصل فاست امکان تحرک ستون فقرات را مهیا می‌کند؛ در معرض ساییدگی قرار خواهد گرفت. به طور کلی آرتروز فاست برای اکثر بزرگسالان رخ می‌دهد؛ ولی شدت آن متفاوت است.
آرتروز مفصل فاست چیست؟
به زبان ساده آرتروز مفصل فاست ستون فقرات، به ساییده شدن مفصل فاست گفته می‌شود که منجر به کمردرد خواهد شد. اما این ساییدگی مفصل فاست چگونه رخ می‌دهد و چرا مفصل‌ها ساییده می‌شوند؟ اشاره داشتیم که اصلی‌ترین دلیل این آرتروز، دیسک کمر است. زمانی که دیسک‌ها آسیب ببینند، کوچک‌تر می‌شوند و ارتفاع میان دیسک‌ها کاهش پیدا می‌کند که در اثر آن، فاست‌ها بیشتر از حد معمول به یکدیگر نزدیک می‌شوند و فشار زیادی روی مفصل فاست وارد می‌شود و در نتیجه، ما ساییدگی مفصل فاست را مشاهده می‌کنیم.
ساییدگی مفصل فاست به حدی ادامه پیدا می‌کند که باعث از بین رفتن مفصل می‌شود و در این مرحله، درد شدید و از کارافتادگی کمر رخ خواهد داد و فعالیت‌های روزمره برای فرد غیرممکن خواهند شد. تقریبا اکثر بزرگسالان به آرتروز مفصل فاست دچار می‌شوند؛ اما شدت آن باعث ایجاد تفاوت‌ها می‌شود. میزان ساییدگی مفاصل در افراد متفاوت است و اگر این ساییدگی شدید باشد، کمردرد مشاهده می‌شود و در ادامه آن، اختلال در تحرک و بلند کردن اجسام نیز مشاهده می‌شود؛ اما اگر ساییدگی ناچیز باشد شما حتی درد آن را هم حس نخواهید کرد.
علل آرتروز مفصل فاست ستون فقرات
این نوع آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ستون فقرات به شمار می‌رود، اما دلایل به وجود آمدن این عارضه چیست؟ چرا اکثر بزرگسالان با آرتروز مفاصل فاست دست و پنجه نرم می‌کنند؟ پاسخ این سوال بسیار ساده است زیرا دلایلی که باعث ساییدگی مفاصل فاست می‌شوند در روتین روزمره اکثریت ایرانی‌ها وجود دارند و شما اگر از خود به خوبی مراقبت نکنید؛ در نهایت این دلایل باعث ساییدگی مفاصل فاست شما خواهند شد و شاید برای شما مشکلات جدی رقم بزنند.
فشارهای زیاد روی ستون فقرات
بلند کردن اجسام سنگین و در معرض فشارهای زیاد باعث آسیب به دیسک می‌شود که نتیجه آن، بروز آرتروز است. مطمئنا بلند کردن اجسام سنگین برای یک یا دو بار در ماه یا سال مشکلی نخواهد داشت، اما انجام این کار به صورت روزمره یا حتی چند روز یکبار، می‌تواند باعث آسیب‌های سنگین به دیسک کمر شود که در بازه‌های 1 تا 3 ماهه باعث ایجاد آرتروز در مفصل فاست خواهد شد. زمانی که فرد به این عارضه دچار شود، انجام فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام برای او بسیار دردآور خواهد بود و باید به سرعت این فعالیت متوقف شود. فشارهای سنگین تنها در محیط‌های کاری رخ نمی‌دهند، بلکه در رشته‌های ورزشی یا حتی امور خانگی نیز وجود دارند.
فعالیت‌های ورزشی سنگین
چندین رشته ورزشی وجود دارد که بر اثر آن‌ها فشارهای سنگین به ستون فقرات وارد می‌شود. علاوه بر فشارهای وزنی زیاد، شما در ورزش‌هایی که متحمل ضربه‌های سنگین می‌شوید در خطر ضربه به ستون فقرات قرار دارید که باعث آسیب‌های دائمی یا موقتی به دیسک کمر می‌شوند. ورزش‌هایی همچون وزنه‌برداری، باعث ایجاد فشارهای سنگین روی ستون فقرات می‌شوند که نتیجه آن، دیسک کمر و ساییدگی شدید مفصل فاست است. البته انجام ورزش به صورت اصولی، هیچ‌گاه باعث آسیب‌های شدید به شما نمی‌شود؛ اما همیشه مواردی وجود دارند که در معرض این آسیب‌ها قرار خواهند گرفت.
شغل‌های پشت میزی و ایستاده
ایستادن برای مدت زمان طولانی و بدون استراحت و قرارگرفتن در معرض فشارهای سنگین وزنی، یکی از اصلی‌ترین دلایل آسیب دیدن دیسک کمر است. علاوه بر شغل‌هایی که باید به صورت ایستاده فعالیت کنید، شغل‌های پشت میزی دومین دلیل اصلی ایجاد دردهای موضعی کمر و همچنین آسیب به دیسک کمر هستند؛ زیرا 90 درصد افرادی که در پشت میز برای مدت زمان طولانی فعالیت می‌کنند، در حالت اصولی و سالم پشت میز نمی‌نشینند.
افزایش سن
همراه با افزایش سن، ساییدگی مفصل‌ها به طور طبیعی افزایش پیدا می‌کند و آرتروز مفصل فاست به خودی خود رخ می‌دهد. تنها کاری که می‌توان در مقابل افزایش سن انجام داد، قرار دادن تایم ورزش روزانه در روتین روزمره است.
ضربه‌های سنگین به کمر
ضربه‌های سنگین به کمر باعث آسیب‌های شدید به دیسک کمر می‌شوند و این ضربه‌های سنگین اغلب در تصادفات مشاهده شده‌اند. آسیب‌های وارده به ستون فقرات در تصادف‌های شدید، باعث دررفتگی دیسک کمر می‌شوند که از دلایل اصلی ساییدگی ستون فقرات و مفاصل فاست است.
روماتیسم
روماتیسم مفصلی یکی از بیماری‌های استخوانی است که یکی از دلایل ایجاد آرتروز در مفصل فاست است. روماتیسم مفصلی درمان قطعی دارد و می‌توان به سادگی آن را درمان کرد؛ اما یک بیماری جدی به شمار می‌رود؛ زیرا در عضوهای زیادی همچون چشم‌ها، ستون فقرات و زانو، فرد را دچار مشکلات جدی خواهد کرد.
علائم سندرم مفصل فاست چیست؟
سندرم مفصل فاست علائم بسیار واضحی دارد که شما با مشاهده آن‌ها می‌توانید از داشتن این بیماری مطمئن شوید و سپس به دنبال تشخیص و درمان آن باشید. دلیل اصلی سندرم مفصل فاست، ساییدگی مفصل فاست است که در نتیجه آن، دردهای واضحی در ناحیه کمر و گردن مشاهده خواهد شد که به ما علائم بسیار واضحی از آرترور فاست را نشان خواهد داد.
احساس درد در ناحیه گردن و کمر
در ابتدای این مطلب اشاره داشتیم که ساییدگی مفاصل فاست، بیشتر در ناحیه گردن و کمر رخ می‌دهد و با ایجاد این ساییدگی در این مفصل، دردهای موضعی به وجود می‌آیند که در صورت افزایش شدت آرتروز، این درد‌ها بسیار ناخوشایند خواهند بود.
احساس درد در ناحیه باسن و پاها
پس از احساس درد در ناحیه گردن یا کمر، درد ساییدگی مفصل فاست گسترش پیدا می‌کند و در ناحیه باسن، لگن و پاها حس خواهد شد. احساس این درد در این نواحی به این معنی نیست که مفاصل فاست در این نواحی هم آسیب دیده‌اند، زیرا شما در پاها و لگن هیچ‌گونه مفصل فاستی ندارید؛ بلکه آسیبی که ساییدگی مفصل فاست در ستون فقرات به وجود آورده، باعث ایجاد درد و آسیب به دیگر استخوان‌های بدن شده است.
عدم راحتی در تحرک کمر و گردن
وظیفه اصلی مفصل فاست در تمامی 24 مهره ستون فقرات، راحتی در تحرک کمر و گردن است. به طور نرمال شما می‌توانید گردن و کمر خود را به راحتی بچرخانید؛ اما زمانی که مفصل فاست دچار آرتروز شود؛ این تحرک و چرخش اصلا ساده نیست و بسیار سخت می‌شود و حتی در مواردی دردهای شدیدی نیز احساس خواهند شد.
نداشتن قدرت کافی در ناحیه گردن و کمر
همراه با ساییدگی مفاصل فاست و ایجاد سندرم مفصل فاست، نداشتن قدرت کافی برای تحمل وزن اجسام، احساس خواهد شد. شما حس قدرت کافی داشتن برای بلند کردن یک جسم را نخواهید داشت و همچنین نیاز به استراحت زیاد خواهید داشت؛ زیرا گردن شما مدام دچار درد و خستگی زیاد می‌شود.
التهاب پوستی در نواحی مفاصل فاست
در مواردی خاص، التهاب و تورم‌های موضعی در مناطقی که مفاصل فاست ساییده شده‌اند، مشاهده خواهد شد. این التهاب‌ها در درجه‌های بالاتری از پیشرفت سندرم مفصل فاست مشاهده می‌شوند و به نوعی یک زنگ خطر جدی برای فرد به شمار می‌روند.
چه افرادی بیشتر در معرض آرتروز مفصل فاست هستند؟
به طور کلی این نوع آرتروز، بیشتر در بزرگسالی خود را نشان می‌دهد و افرادی که اغلب دچار این بیماری می‌شوند از 40 سال تا 70 سال سن دارند. این افراد، بیشتر در معرض آسیب‌های دیسک کمر قرار خواهند گرفت و دلیل آن هم فشارهای وارده زیاد در طول سالیان سال است که باعث فرسایش دیسک کمر، بیرون زدگی دیسک و در نتیجه آن، در بزرگسالی آرتروز مشاهده خواهد شد. همراه با افزایش سن، این بیماری اغلب مشاهده می‌شود؛ اما شدت کمر درد آن وابسته به نحوه زندگی روزمره فرد در سال‌های گذشته خواهد بود. جدا از افراد بزرگسال، دسته دیگر نیز وجود دارد که بیشترین تعداد این نوع آرتروز در آن‌ها مشاهده شده است.
کسانی که شغل آن‌ها ملزم به بلند کردن اجسام سنگین است، در بزرگسالی یا میانسالی اکثرا دچار آرتروز مفصل فاست می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به کارگران ساختمانی یا کسانی که اسباب و اثاثیه خانه را جابه‌جا می‌کنند، اشاره کرد. این افراد به دلیل بلند کردن اجسام سنگین در طول سالیان سال، بیشتر در معرض خطر مبتلا شدن به سندرم مفصل فاست قرار دارند.
نحوه تشخیص آرتروز مفصل فاست
برای تشخیص آرتروز در مفصل فاست حتما باید تحت نظر یک پزشک متخصص باتجربه و کاربلد معاینه شوید، زیرا یکی از مواردی که در تشخیص این بیماری همیشه باعث اشتباه می‌شود، شباهت زیاد آن به دیسک کمر است. سندرم مفصل فاست بسیار شبیه به بیماری دیسک کمر است و اگر به پزشک متخصص و حاذق مراجعه نکنید ممکن است، برای کاهش درد دیسک کمر جراحی ریزوتومی پیشنهاد شود. اما آرتروز در مفصل فاست با دیسک کمر متفاوت است و یک پزشک متخصص حرفه‌ای به راحتی این بیماری را متوجه می‌شود. از این رو مراجعه به یک کلینیک معتبر و پزشک متخصص حرفه‌ای بسیار مهم و ضروری است. برای تشخیص این بیمای از چندین روش استفاده می‌شود.
تزریق استروئید
یکی دیگر از روش‌های تشخیص، تزریق داخل مفصل است. در این روش پزشک متخصص، استروئید را به مفاصل فاست تزریق می‌کند و میزان درد بیمار 20 دقیقه قبل از تزریق و 20 دقیقه بعد از تزریق را بررسی می‌کند تا متوجه تفاوت آن شود و در نتیجه تشخیص آرتروز مفصل فاست انجام گیرد.
استفاده از ام آر آی و سی تی اسکن
اولین و ساده‌ترین راه تشخیص آرتروز در مفصل فاست، استفاده از تصویر ام آر آی و سی تی اسکن است که طبق نظر پزشک متخصص، بیمار باید آن را تهیه کند. در تصاویر سی تی اسکن و ام آر آی می‌توان مفاصل فاست را که دچار ساییدگی شده‌اند، مشاهده کرد. در مواردی ممکن است ساییدگی‌ها مشاهده نشوند و به اشتباه دردهای ناشی از آرتروز مفاصل فاست به عنوان دردهای دیسک کمر یا استئوفیت کمر شناسایی شوند که باعث می‌شود بیمار در یک پروسه درمانی اشتباه قرار گیرد. پس اینکه شما زیر نظر چه شخصی معاینه می‌شوید تا بیماری شما تشخیص داده شود بسیار مهم است؛ زیرا یک پزشک متخصص مجرب اگر با استفاده از ام آر آی و سی تی اسکن نتواند سندرم مفصل فاست را مشاهده کند به سراغ روش دوم برای تشخیص این بیماری خواهد رفت.
روش های درمان سندرم مفصل فاست
برای درمان آرتروز مفصلی چندین روش وجود دارد که وابسته به میزان شدت بیماری و همچنین نظر پزشک متخصص، دوره درمانی شما مشخص خواهد شد تا روند درمان شروع شود. آرتروز به راحتی درمان می‌شود؛ اما روش درمان آن کاملا وابسته به سابقه بیماری شما و همچنین ناحیه ساییدگی مفصل فاست است. در ادامه روش‌های درمان آرتروپاتی فاست را برای شما قرار داده‌ایم.
فیزیوتراپی
در فیزوتراپی سه روش زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- اولین روشی که در فیزیوتراپی برای درمان صورت خواهد گرفت، ماساژ کمر است که باعث افزایش گردش خون می‌شود و به درمان بافت‌های آسیب دیده از غضروف مفصل فاست کمک می‌کند.
- در دومین روش از فیزیوتراپی از دستگاه الکترود استفاده می‌شود که شوک‌های الکتریکی کنترل شده را به نواحی مورد نظر وارد می‌کند و باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده می‌شود و همچنین بافت‌های به درد نخور را از بین می‌برد.
- در روش سوم از امواج صوتی استفاده می‌شود که بسامد‌های رادیویی را روبه روی ناحیه مفصل فاست قرار می‌دهند که باعث افزایش فشار خون و در نتیجه افزایش سرعت ترمیم بافت‌ها می‌شود. برای کاهش درد از آب درمانی و گرما درمانی نیز استفاده می‌شود که درد کمر را به طرز قابل توجهی کاهش خواهد داد.
ماساژ در خانه
علاوه بر جلسات فیزیوتراپی و روش‌های درمانی که پزشک متخصص برای شما تعیین کرده است، شما می‌توانید در خانه با ماساژ درمانی اصولی، درد خود را به طرز قابل توجهی کاهش دهید و به روند درمانی خود کمک کنید.
تزریق استروئید
تزریق استروئید، جدی‌ترین و اصلی‌ترین روش درمان آرتروز مفصل فاست است که بدون جراحی صورت خواهد گرفت. در این روش پزشک، ماده‌ای به نام استروئید را همراه با چندین بی‌حس کننده به مواضع ساییدگی مفاصل فاست تزریق می‌کند تا درمان شروع شود. در روش تزریق داخل مفصل، هم می‌توان بیماری آرتروز را تشخیص داد و هم آن را درمان کرد.
جراحی
آخرین و قطعی‌ترین روش درمان، جراحی است که چندین نوع مختلف دارد.
- اگر ساییدگی مفصل فاست بیمار پیشرفت زیادی نکرده باشد، پزشک فقط عصب‌های انتقال دهنده حس درد را قطع می‌کند تا درد بیمار تسکین پیدا کند.
- در روش دیگر اگر پزشک مشاهده کند که ساییدگی پیشرفت کرده است، می‌تواند مفاصل را به یکدیگر متصل کند تا دیگر ساییدگی صورت نگیرد و آرتروز پیشرفت نکند.
- در آخرین روش، جراح اقدام به جراحی باز می‌کند که در این روش کمر بیمار در ناحیه فاست‌ها به طور کامل باز می‌شود و پزشک شروع به ترمیم بافت‌های آسیب دیده خواهد کرد.
مهم ترین نکته راجع به روش درمان آرتروز مفصل فاست این است که این بیماری به راحتی درمان می شود؛ اما روش درمان آن وابسته به نظر دکتر راجع به سطح ساییدگی مفاصل شما است.
» دریافت نوبت از: بهترین کلینیک ستون فقرات در تهران
پیشگیری از سندرم مفصل فاست
اصلی‌ترین عاملی که باعث آسیب به مفاصل فاست می‌شود، فشار وارده زیاد به این مفاصل است؛ پس با جلوگیری از این کار، می‌توان از آرتروز مفصل فاست جلوگیری کرد.
درست بنشینید
درست نشستن تا حد زیادی از بروز این آرتروز مفصلی جلوگیری می‌کند، زیرا زمانی که شما در حالت اشتباه می‌نشینید، فشار زیادی روی مهره‌های ستون فقرات و گردن خود وارد می‌کنید که باعث می‌شود مهره‌های شما در معرض ساییدگی قرار گیرند. درست نشستن پشت میز کامپیوتر برای مدت طولانی، یکی دیگر از نکات مهم برای افرادی است که در محل کار خود مجبور به نشستن پشت میز هستند.
در زمان کار استراحت داشته باشید
اگر کارتان شما را ملزم به انجام فعالیت‌های سنگین می‌کند، بهتر است هر نیم ساعت، چند دقیقه را به استراحت اختصاص دهید تا فشار وارده به ستون فقرات خود را از بین ببرید. اکثر کسانی که به آرتروز مفصلی دچار شده‌اند، افرادی بوده‌اند که در محل کار خود مدام فعالیت‌های سنگین انجام می‌دادند و هیچ‌گونه استراحت درستی نیز در بین کار خود نداشته‌اند. کارگران زحمت‌کش را می‌توان به عنوان مثال مطرح کرد که همیشه درگیر کارهای سنگین هستند و خیلی کم می‌توان آن‌ها را در حال استراحت کردن مشاهده کرد.
اجسام سنگین را به تنهایی حمل نکنید
نیاز نیست که اجسام بسیار سنگین را به تنهایی بلند کنید، زیرا در دراز مدت این عمل باعث آسیب به دیسک کمر و همچنین مفصل فاست می‌شود. اجسام سنگین به طرز قابل توجهی یک فشار سنگین را برای چند دقیقه روی ستون فقرات وارد می‌کنند که انجام متوالی این عمل، باعث دررفتگی دیسک و همچنین تورم دیسک می‌شود و در نهایت آرتروز را به وجود می‌آورد.
ورزش کنید و بدن خود را با ماساژ استراحت دهید
چه در زمان جوانی و کار و چه در زمان بزرگسالی و بازنشستگی، باید ساعت‌هایی را به ورزش اختصاص دهید تا ستون فقرات خود را در سالم‌ترین وضعیت خود قرار دهید. اگر در خانه شخصی را دارید که توانایی ماساژ دادن شما را دارد، بهتر است حتما از این موقعیت استفاده کنید و یک ماساژ دریافت کنید؛ زیرا ماساژ باعث افزایش گردش خون می‌شود و از مشکلات استخوانی جلوگیری می‌کند.
سخن آخر
آرتروز مفصلی فقط در ناحیه کمر رخ نمی‌دهد و ممکن است در ناحیه گردن و پا نیز دچار این عارضه شوید. ضمن اینکه افرادی که شغل‌های سنگین دارند یا کسانی که ساعت‌های طولانی ایستاده یا نشسته کار می‌کنند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند، پس باید مراقبت‌های جدی در ساعات فعالیت خود داشته باشند تا دردهای سخت و طاقت‌فرسا را تجربه نکنند و از انجام کارهای روزمره در بزرگسالی عاجز نشوند.
