استخوان‌ها متشکل از بافت‌های زنده‌ای هستند که برای قوی ماندن آن‌ها، بدن استخوان قدیمی و فرسوده را می‌شکند تا استخوان جدید را جایگزین کند. زمانی که ایجاد استخوان جدید با تجزیه استخوان قدیمی هماهنگ نباشد، در این هنگام فرد دچار نرمی استخوان شده است. این بیماری در بزرگسالان ازجمله بیماری‌های شایع در بین زنان سفیدپوست و زردپوست (آسیایی) است و به نام بیماری خاموش در بین مردم رواج دارد. این مقاله از سایت نیاوران کلینیک باهدف آشنایی با استئومالاسی در بزرگسالان و بیان علائم و علل این بیماری نوشته شده است، اگر می‌خواهید با موضوعات پیرامون این بیماری آشنا شوید تا انتهای این مقاله، همراه ما باشید.
علائم نرمی استخوان در بزرگسالان کدامند؟
اگرچه علائم خاصی برای نرمی استخوان در بزرگسالان وجود ندارد و افراد تا زمانی که لگن، مچ دست یا برخی از استخوان‌های دیگر آن‌ها به‌طور ناگهانی شکسته نشده باشد، نمی‌دانند که مبتلابه این بیماری هستند؛ اما بااین‌حال برخی علائم و نشانه‌ها می‌توانند به‌عنوان یک زنگ خطر برای احتمال ابتلا Osteomalacia در بزرگسالان باشند.
عقب‌نشینی لثه
در برخی موارد درصورتی‌که استخوان فک در حال تحلیل و شکستگی باشد، می‌توان به بیماری نرمی استخوان در افراد بزرگسالان شک کرد. در چنین مواردی معمولاً لثه‌ها عقب‌نشینی می‌کنند. افراد میان‌سال در صورت مشاهده چنین وضعیتی بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند.
ناخن‌های ضعیف و شکننده
در اغلب مواقع استحکام ناخن نشان‌دهنده سلامت استخوان است. البته مشروط بر اینکه تحت عوامل مختلفی نظیر استفاده مداوم از لاک پاک‌کن، لاک و کاشت ناخن این عضو از بدن آسیبی ندیده باشد. ناخن‌های ضعیف بدون هیچ دلیلی می‌توانند به‌عنوان علائم و زنگ هشدارهای این عارضه در بزرگسالان شناخته شوند.
ژنتیک
متأسفانه Osteomalacia در بزرگسالان پیوند عمیقی با ژنتیک و سابقه خانوادگی دارد، ازاین‌رو بهتر است افرادی که در خانواده خود سابقه خانوادگی این بیماری یا پوکی استخوان دارند، حتماً نسبت آزمایش‌های غربالگری استخوان و مفاصل اقدام کنند.
کوتاه‌شدن قد
در برخی موارد شدید شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات می‌تواند باعث کوتاه‌تر شدن شود. ازاین‌رو کوتاهی قد به‌عنوان یکی از بارزترین علائم این بیماری شناخته می‌شود.
شکستگی ناشی از سقوط
شکستگی در هنگام پرش از جدول یا در هنگام عطسه و سرفه بلند از دیگر زنگ خطرهای نرمی استخوان در بزرگسالان است. این موضوع به‌عنوان شایع‌ترین موارد مراجعه به پزشک و تشخیص این بیماری محسوب می‌شود.
کمردرد یا احساس درد در ناحیه گردن
درد مهمترین راه برای شناخت یا شروع بسیاری از بیماری‌ها است. نرمی استخوان می‌تواند باعث شکستگی فشاری ستون فقرات و کمردرد شدید شود. این شکستگی‌های بسیار دردناک می‌توانند بر روی عملکرد نخاع نیز اثر بگذارند. در اغلب موارد درد جزئی و یا قوی این درد به‌عنوان علائم این بیماری شناخته می‌شود.
حالت خمیده یا گوژپشتی
فشردگی مهره‌ها در اثر نرمی استخوان در برخی موارد می‌تواند باعث ایجاد گوژپشتی یا بیماری کیفوز در برخی افراد شود. در موارد شدیدتر فشار استخوان‌ها می‌تواند منجر به انبساط راه هوایی بروز پدیده تنگی نفس نیز شود.
علت نرمی استخوان در بزرگسالان چیست؟
اکنون‌که متوجه شدید نرمی استخوان در بزرگسالان چیست و با علائم آن آشنا شدید، لازم است بگوییم که متأسفانه پدیده نرمی استخوان پدیده‌ای شایع در بین زنان در سنین یائسگی و در بین مردان بالا 70 سال است. شروع این بیماری تا قبل از 50 سالگی می‌تواند علل مختلفی داشته باشد که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
فرم استخوان
یک مطالعه علمی نشان می‌دهد که زنان و مردانی که استخوانبندی درشتی ندارند، بیشتر در معرض نرمی استخوان در سنین بالاتر هستند. از این تحقیق همچنین می‌توان نتیجه گرفت ازآنجایی‌که زنان، دارای استخوانبندی ضعیف‌تر و با تراکم استخوانی کمتری نسبت به مردان هستند، باید بیشتر مراقب سلامت مفاصل و استخوان‌های خود باشند.
افزایش سن
هم‌زمان با افزایش سن، تحلیل و فرسودگی استخوان‌ها سریع‌تر اتفاق می‌افتد و رشد استخوان‌های جدید، کندتر می‌شود و این پدیده خطر ابتلا به نرمی استخوان را در سنین بزرگسالی افرایش می‌دهد.
نژاد
طبق یک آمار جهانی، زنان سفیدپوست و آسیایی بیشتر در معرض بروز نرمی استخوان در بزرگسالی نسبت به زنان آفریقایی و آمریکایی هستند و علت این موضوع شاید با تراکم استخوان و سبک زندگی این گروه از زنان مرتبط باشد.
سابقه خانوادگی
هیچ‌گاه ژن‌ها را دست‌کم نگیرید. متأسفانه شواهد نشان می‌دهد اگر والدین سابقه نرمی استخوان یا شکستگی لگن داشته باشند، این بیماری را می‌توانند به فرزندان خود نیز منتقل کنند.
سطح پایین استروژن در دوران یائسگی زنان
هم‌زمان با کاهش هورمون استروژن و قطع شدن قاعدگی در سنین یائسگی، استخوان‌ها رفته‌رفته تحلیل می‌روند و عدم جایگزینی این استخوان‌ها می‌تواند دلیلی بر نرمی استخوان در زنان در سنین یائسگی باشد.
سطح پایین هورمون تستوسترون
اگرچه مردان نسبت به زنان کمتر در معرض خطر این بیماری هستند، اما شایع‌ترین عامل بیماری نرمی استخوان در مردان کاهش هورمون تستوسترون هم‌زمان با افزایش سن در آن‌ها است.
رژیم غذایی اشتباه
از دوران کودکی تا پیری، رژیم غذایی کم کلسیم و ویتامین D می‌تواند خطر ابتلا به بیماری نرمی استخوان در بزرگسالی را افزایش دهد. امروزه اغلب افرادی که رژیم غذایی با حداقل میزان پروتئین یا ویتامین D دارند، بیشتر در معرض شکستگی‌های جزئی یا عمیق هستند.
مصرف برخی داروها در بازه بلندمدت
مصرف برخی داروها به‌طور مداوم و بی‌رویه می‌تواند خطر ابتلا به نرمی استخوان را افزایش دهد. ازجمله مهمترین داروهایی که می‌توانند با بیماری نرمی استخوان در ارتباط باشند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای مختص بیماری آسم و آرتریت روماتوئید؛
- داروهای ضد صرع و تشنج؛
- داروهای مختص درمان سرطان پروستات و سینه؛
- داروهای مهارکننده اسید معده؛
- داروهای ضدافسردگی؛
- برخی داروهای درمان‌کننده دیابت نوع دوم؛
- داروهای مؤثر بر درمان بیماری HIV؛
- داروهای مختص درمان نارسایی کلیه؛
مصرف زیاد الکل و سیگار
سیگار و الکل دو عامل مهم در بروز بسیاری از بیماری‌ها ازجمله نرمی استخوان هستند. تحقیقات نشان می‌دهد تنباکو ماده اصلی سازنده سیگار و مواد مخدر قلیان، می‌تواند در بروز این بیماری در سنین میان‌سالی مؤثر باشد.
درمان نرمی استخوان در بزرگسالان چیست؟
خوشبختانه امروزه داروها و روش‌های مختلفی برای درمان نرمی استخوان در بزرگسالی وجود دارند که می‌توان پس از مشورت پزشک از آن‌ها استفاده کرد. ازجمله مهمترین راه‌های درمان این بیماری می‌توان به و مصرف داروهای ساخته‌شده بر پایه هورمون اشاره کرد. در ادامه این بخش بیشتر با این داروها آشنا خواهیم شد.
رالوکسیفن
شاید عجیب به نظر برسد؛ اما برخی از قرص‌ها می‌توانند همچون یک هورمون عمل کنند. به‌طورکلی در تعادل نگه‌داشتن دو هورمون تستوسترون و در استروژن در مردان و زنان در سطح نرمال، می‌تواند تا حد قابل‌توجهی در درمان بیماری نرمی استخوان، مؤثر باشد. رالوکسیفن یک قرص اثربخش در پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان است که مانند هورمون استروژن عمل می‌کند. بانوان می‌توانند این دارو را تحت نظر پزشک به مدت پنج سال استفاده کنند.
کلسی تونین
همچنین کلسی تونین نیز یک داروی مؤثر در درمان این بیماری است که همچون یک هورمون مصنوعی عمل می‌کند. این دارو در درمان شکستگی‌های احتمالی ستون فقرات و لگن نقش بزرگی را ایفا می‌کند. به‌طورکلی این دارو معمولاً به‌صورت استنشاقی یا تزریقی مصرف می‌شود و معمولاً دارای عوارضی نظیر برافروختگی، خونریزی بینی، آبریزش بینی و غیره است.
بیس فسفونات ها
بیس فسفوناتها ازجمله داروهایی هستند که می‌توانند بدن را از جذب بافت استخوانی کهنه بازدارند. این دسته از داروها معمولاً در بازه 5 ساله تحت نظر پزشک به‌صورت روزانه، ماهانه یا هفتگی مصرف می‌شوند. ازجمله مهمترین عوارض این داروها می‌توان به علائم شبه آنفولانزا (تب، سردرد)، سوزش سر دل و اختلال در عملکرد کلیه اشاره کرد.
پرولیا
تزریق شش‌ماهه ویال پرولیا از دیگر روش‌های درمان نرمی استخوان است که زنان و مردان می‌توانند از آن تحت نظر پزشک استفاده کنند. ازجمله عوارض این دارو می‌توان اختلال به استخوان ران و فک و عفونت اشاره کرد.
آنابولیکها
آنابولیکها از دیگر داروهای مؤثر در درمان بیماری نرمی استخوان هستند. این دارو علاوه بر تشکیل استخوان جدید از تجزیه استخوان‌ها نیز جلوگیری می‌کند. معمولاً این داروها را پزشکان به زنان بالای 45 سال پیشنهاد می‌دهند و محدودیت زمانی تزریق آن‌ها معمولاً 1 ساله است.
درمان خانگی نرمی استخوان
مصرف کلسیم به‌خودی‌خود نرمی استخوان را درمان نمی‌کند؛ اما مصرف آن در کنار تغذیه سالم و سبک زندگی صحیح می‌تواند موجب استحکام استخوان‌ها شود. همچنین اگرچه باید برای درمان نرمی استخوان به پزشک ارتوپد مراجعه کرد؛ اما طبق تحقیقات مصرف برخی از داروهای گیاهی مانند کوهوش سیاه، شبدر قرمز، دم‌اسب، کلپ و جو دوسر می‌تواند پس از مشورت با پزشک در درمان این بیماری به‌عنوان یک مکمل، مؤثر باشند.
آیا نرمی استخوان خطرناک است؟
با توجه به توضیحات فوق در پاسخ به این سؤال صراحتاً می‌توان گفت که عدم توجه و درمان بیماری نرمی استخوانی در بزرگسالان و کودکان خطرناک است؛ چراکه این بیماری می‌تواند زمینه شکستگی بسیاری از استخوان‌ها که نقش فرم دهی یا حفاظتی در بدن را دارند، فراهم کنند. ازآنجایی‌که نرمی استخوان در بزرگسالان یک بیماری خاموش شناخته می‌شود، ازاین‌رو بهتر است افراد زیر به پزشک مراجعه کنند تا درمان آن‌ها سریع‌تر شروع شود:
- مردان و زنان بالای 45 سال؛
- زنانی که قبل از 45 سالگی تخمدان خود را برداشته‌اند.
- افرادی که بسیار لاغرند.
- کسانی که به سیگار یا الکل اعتیاد دارند.
- زنان و مردانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند.
- زنان و مردان کم‌تحرک و چاق؛
- افراد مبتلابه پرکاری تیروئید؛
- مردان و زنانی که با کمبود ویتامین D مواجه‌اند.
- افراد مبتلابه تالاسمی؛
- افرادی که دارای عادات بد غذایی هستند.
روش های پیشگیری از نرمی استخوان کدامند؟
اگرچه بیماری نرمی استخوان در بزرگسالان پدیده‌ای شایع است؛ اما می‌توان از بروز آن تا حد قابل‌توجهی جلوگیری کرد. در ادامه این بخش آن‌ها را به شما معرفی خواهیم کرد.
ورزش منظم
انجام حرکات ورزشی ازجمله مهمترین راه‌های پیشگیری نرمی استخوان محسوب می‌شوند. به‌طورکلی افراد 19 الی 64 ساله باید هر هفته حداقل 2 ساعت و 30 دقیقه ورزش‌های هوازی نظیر دوچرخه‌سواری یا پیاده‌روی انجام دهند تا از بروز این بیماری جلوگیری کنند. همچنین انجام ورزش‌های مقاومتی مانند وزنه زدن نیز در بهبود تراکم استخوان نقش بزرگی را ایفا می‌کنند.
ورزش‌های سنگین مانند دویدن، پرش، رقص، ایروبیک، حتی بالا و پایین پریدن و غیره نیز می‌توانند راهی مؤثر برای تقویت عضلات، رباط‌ها و مفاصل باشند. نکته حائز اهمیت در انجام ورزش مستمر برای پیشگیری از نرمی استخوان که باید به آن توجه ویژه کرد این است که در هنگام ورزش حتماً باید از کفش مخصوص استفاده کرد.
پیروی از رژیم غذایی سالم و مصرف کلسیم و مکمل‌های ویتامین D
داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل برای همه توصیه می‌شود؛ اما پایبندی به این رژیم می‌تواند در جهت بروز بسیاری از بیماری‌ها نظیر بیماری‌های قلبی، دیابت، بسیاری از انواع سرطان و پوکی استخوان مؤثر باشد. کلسیم مهمترین عنصر برای حفظ سلامت استخوان‌ها است. جالب است بدانیم که هر انسان بالغ باید روزانه 700 گرم کلسیم دریافت کند. ازجمله منابع غذایی دارای کلسیم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- گیاهان سبز برگ خوراکی؛
- میوه خشک‌شده؛
- شیر سویا و فرآورده‌های تهیه‌شده از سویا؛
- محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست؛
در کنار مصرف کلسیم، ویتامینD نیز بسیار برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها مهم است؛ چراکه این ویتامین به بدن کمک می‌کند تا کلسیم غذا را بهتر جذب کند. تمام بزرگسالان باید در روز 10 میکروگرم ویتامین D مصرف کنند. ازجمله بهترین منابع غذایی ویتامین D می‌توان به ماهی‌های روغنی، گوشت قرمز، جگر، زرده تخم‌مرغ، غلات و غیره اشاره کرد.
ترک سیگار و الکل
ترک سیگار، الکل و تمام مواد مخدری که تا امروز شناخته‌شده و ناشناخته مانده‌اند، می‌توانند در پیشگیری از بیماری نرمی استخوان در بزرگسالان مؤثر باشند. ترک این مواد علاوه بر پیشگیری از این بیماری می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌های ریوی، گوارشی و غیره نیز نقش بزرگی را ایفا کنند. به بیان ساده‌تر اگر می‌خواهید سالم بمانید باید مصرف مواد کافئین‌دار و مواد مخدر را در سنین بزرگسالی به حداقل برسانید.
آفتاب
آفتاب گرفتن می‌تواند در جذب کلسیم مؤثر باشد، ازاین‌رو توصیه می‌کنیم افراد میان‌سال به‌منظور حفظ سلامت دهان و دندان و پیشگیری از بروز بیماری نرمی استخوان بخشی از روز را به آفتاب گرفتن اختصاص دهند.
جمع‌بندی
نرمی استخوان در بزرگسالان ازجمله بیماری‌های شایع در بین زنان و مردان آسیایی و اروپایی است که به علت عدم بروز علائم به‌عنوان بیماری خاموش شناخته می‌شود. عدم توجه و درمان این بیماری می‌تواند بسترساز شکستگی‌های ناگهانی در سنین میان‌سالی و پیری شوند. توصیه کلینیک نیاوران به تمام زنان و مردان بالای 45 سال، انتخاب سبک زندگی صحیح، تغذیه سالم، ورزش، قدم زدن در آفتاب و پرهیز از سیگار و الکل است.
