سندروم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که دست را درگیر می‌کند. افرادی که از ابتلا به این بیماری رنج می‌برند، ممکن است دچار احساس درد، بی‌حسی و ضعف در دست و مچ دستان شوند. شدت این علائم می‌تواند شدید و آزاردهنده بوده و باعث بیدار شدن فرد در شب شود. علائم ناشی از سندروم تونل کارپال اغلب با ایجاد تغییرات جزئی در سبک زندگی بهبود پیدا می‌کنند، اما در برخی از موارد ممکن است درمان‌هایی مانند جراحی نیاز باشد. در ادامه به علائم، علل و شیوه‌های درمان آن بیشتر می‌پردازیم.
سندروم تونل کارپال چیست؟
سندروم تونل کارپال هنگامی ایجاد می‌شود که فشار بر یکی از اعصاب اصلی دست، یعنی عصب مدین در هنگام عبور از تونل کارپال در مچ دست افزایش پیدا می‌کند. عصب مدین، وظیفه تأمین حس انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت سوم و نیمی از انگشت حلقه را دارد. التهاب سندروم تونل کارپال، انگشت کوچک دست را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
اما تونل کارپال چیست؟ فضایی است که توسط قوس طبیعی استخوان‌های مچ دست ایجاد می‌شود. سقف تونل کارپال را نواری ضخیم، به نام رباط عرضی مچ دست ایجاد می‌کند؛ درنتیجه، اندازه تونل کارپال به علت محصور شدن توسط استخوان‌ها و رباط عرضی مچ دست، قابل تغییر و افزایش نیست. از میان فضای تونل کارپال، 10 عنصر شامل نه تاندون خم‌کننده انگشتان، و عصب مدین عبور می‌کنند. گاهی برخی از عوامل باعث وارد آمدن فشار برعصب مدین در این فضا می‌شوند.
جالب است بدانید، این بیماری اولین بار در سال‌های میانی قرن 19 میلادی مورد بررسی قرار گرفت و اولین جراحی برای آزادسازی عصب مدین در دهه 1930 میلادی انجام شد. این بیماری یکی از شایع‌ترین شکایت‌های افراد در هنگام مراجعه به متخصصان ارتوپدی است.
چه عواملی باعث سندروم تونل کارپال می‌شود؟
دلیل اصلی ایجاد این سندروم، وارد آمدن فشار اضافه بر عصب مدین در تونل کارپال است. این فشار، می‌تواند ناشی از التهاب یکی از عناصر موجود در تونل کارپال باشد. نوروپاتی فشاری هنگامی ایجاد می‌شود که فشار اضافی وارد شده بر عصب مدین، باعث ایجاد علائم و تظاهرات بالینی شود.
علت دقیق ابتلا به این بیماری اغلب ناشناخته است. وضعیت آناتومی خاص بدن شخص، در ابتلا به سندروم تونل کارپال نقش اصلی را دارد. بااین حال، برخی از علل می‌توانند در افزایش فشار و ایجاد التهاب در تونل کارپال مؤثر باشند، از این عوامل میتوان موارد زیر را نام برد
- روماتیسم مفصلی
- نقرس
- آمیلوئیدوز
- عفونت‌ها
- آرتریت پسوریاتیک
- خارهای ناشی از آرتروز در استخوان‌های مچ دست
- تومورها
- گانگلیون کیست
- شکستگی یا دررفتگی‌های مچ دست
- حرکات تکراری دست و مچ دست
وجود برخی از ریسک فاکتورها، احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال را افزایش می‌دهند. برای مثال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زنان بیشتر از مردان به این سندروم مبتلا می‌شوند.
- با افزایش سن احتمال ابتلا به این بیماری افزایش پیدا می‌کند و ابتلا به آن در سنین کودکی و نوجوانی نادر است. بیشتر موارد ابتلا به این بیماری در سنین بالاتر از 40 سالگی دیده شده است.
- در دوران بارداری، به‌علت تغییرات هورمونی و افزایش کلی در حجم مایعات بدن، احتمال افزایش فشار برعصب مدین در تونل کارپال وجود دارد.
- برخی از بیماری‌ها مانند: دیابت، کم‌کاری غده تیروئید و فیبرومیالژیا، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.
- چاقی
- مصرف الکل
وراثت نیز نقشی مهم در ابتلا به این بیماری دارد. احتمال ابتلا افرادی که پدر، مادر یا افراد نزدیک به آن‌ها به این بیماری مبتلا بوده‌اند، بیشتر از سایر افراد است.
مطالعه بیشتر: سندروم دکرون چیست؟علائم، علل و راه های درمان
علائم و نشانه‌های سندروم تونل کارپال
علائم بیماری هنگامی ایجاد می‌شود که فشار برعصب مدین افزایش پیدا کند. اولین علائم اغلب در طول شب یا هنگام بیدار شدن در صبح ظاهر می‌شوند. ممکن است بیماران هنگام بیدار شدن احساس کنند که باید دستان خود را تکان دهند. این احساس ناخوشایند، ممکن است فرد را در طول شب از خواب بیدار کند.
از علائم شایع ابتلا به این سندروم، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در دستان و مچ‌ها که اغلب در شب، شدت آن افزایش پیدا می‌کند.
- تورم و بزرگ شدن انگشتان
- احساس ضعف و افتادن اجسام از دست
- ناتوانی در انجام کارهایی مانند: نگه‌داشتن کتاب در دست، نوشتن و استفاده از صفحه کلید کامپیوتر
- کاهش حس در سر انگشتان
- علائم اغلب به‌آرامی آغاز شده و ممکن است در هرزمانی اتفاق بیفتند. اما به علت وضعیت خاص قرارگیری مچ‌های دست در هنگام خواب، وقوع علائم در شب‌ها شایع‌تر است. این علائم می‌تواند باعث بیدارشدن شخص شوند.
آیا سندروم تونل کارپال خطرناک است؟
با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی و درمان‌های غیر جراحی، در اغلب موارد علائم ناشی از این سندروم کاهش پیدا کرده و عارضه بلندمدتی نیز برای بیمار ایجاد نمی‌شود.
با این حال، عدم درمان آن می‌تواند باعث وارد شدن آسیب دائمی بر عصب مدین شود. آسیب دائمی بر عصب مدین می‌تواند احساس و کارایی دست‌ها را برای همیشه تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، عدم درمان در زمان مناسب ممکن است باعث شدت یافتن علائم و از دست رفتن فرصت برای انجام درمان‌های غیر جراحی شود.
تشخیص سندروم تونل کارپال چگونه است؟
برای تشخیص سندروم تونل کارپال، در ابتدا دکتر متخصص دست و شانه علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. پس از معاینه، میتوان با انجام برخی از تست‌ها و روش‌های تصویربرداری، ابتلا به این سندروم را بررسی کرد:
- تست تینل: در این تست، پزشک با ضربه زدن به عصب مدین در قسمت میانی مچ دست، ایجاد علائمی مانند درد، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن را بررسی می‌کند.
- تست فالن: در این آزمایش، بیمار آرنج‌های خود را روی میز گذاشته و اجازه می‌دهد مچ دست آزادانه به جلو بیفتد. افراد مبتلا به سندرم تونل کارپ در طول 60 ثانیه اول، بی‌حسی و سوزن‌سوزن شدن را در انگشتان دست خود تجربه می‌کنند. هرچه سرعت ظهور بیشتر باشد، سندروم تونل کارپال شدیدتر است.
- تصویربرداری: روش‌های تصویربرداری، هنگامی که نشانه‌های آرتریت، تروما و آسیب وجود داشته باشد، کمک‌کننده است. از این روش‌ها، میتوان برای رد کردن سایر عللی، که ممکن است باعث ایجاد علائم مشابه در دست شوند، استفاده کرد.
- نوار عصب-عضله: این آزمایش نحوه عملکرد عصب مدین را مشخص می‌کند.
تست سندروم تونل کارپال با کلیه این روش‌ها در کلینیک نیاوران قابل انجام است.
راه های پیشگیری از سندروم تونل کارپال
میتوان با رعایت برخی از نکات، از ابتلا به این سندروم پیشگیری کرد. از مواردی که رعایت آن‌ها به پیشگیری از ابتلا به این بیماری کمک می‌کند، میتوان موارد زیر را نام برد:
- کاهش وزن، در صورت اضافه وزن یا چاقی
- درمان بیماری‌هایی که احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال را افزایش می‌دهند.
- در هنگام کار، آرنج‌های خود را بسیار نزدیک یا دور از بدن خود قرار ندهید.
- از قرار دادن مچ دستان خود در سطوح سخت، برای مدت طولانی خودداری کنید.
- اطمینان حاصل کنید ابزارهایی که برای کار از آن‌ها استفاده می‌کنید، اندازه‌ای مناسب برای دستان شما داشته باشد.
- در هنگام کار با صفحه کلید، صندلی را در ارتفاع مناسب قرار داده و مچ دستان خود را خم نکنید.
درمان سندروم تونل کارپال
برای درمان سندروم تونل کارپال مچ دست، میتوان از روش‌های غیرجراحی و درصورت لزوم، روش‌های جراحی کمک گرفت. هدف اصلی در درمان این بیماری، درمان علت ایجاد کننده فشار اضافی برعصب مدین است. برخی از روش‌های غیرجراحی، که می‌تواند در درمان این بیماری کمک کننده باشد، شامل موارد زیر است:
- داروی سندروم تونل کارپال، شامل داروهای ضدالتهاب خوراکی
- تزریق استروئید
- مچ‌بندهای طبی
- داروهای خوراکی و تزریق استروئید، هنگامی کمک‌کننده است که شدت علائم خفیف بوده و مدت کوتاهی از ایجاد آن‌ها گذشته باشد.
استفاده از مچ‌بندهای طبی، از قرارگرفتن مچ‌ها در وضعیت تشدید کننده علائم در شب پیشگیری می‌کند. این مچ‌بندها، باعث کاهش علائم شده اما باعث درمان علت ایجاد این بیماری نمی‌شوند.
در برخی موارد ممکن است نیاز به انجام جراحی برای آزاد کردن عصب مدین باشد. روش‌های مختلفی برای انجام این جراحی وجود دارد که اساس همه آن‌ها، بر ایجاد برش در سقف تونل کارپال یعنی رباط عرضی کف دست و کاهش فشار بر عصب مدین است.
نتیجه‌گیری
در این مطلب تلاش کردیم به‌صورت کامل سندروم تونل کارپال را مورد بررسی قرار دهیم و به شما راه‌های تشخیص آن را یاد بدهیم. همچنین گفتیم با انجام چه کارهایی می‌توانید احتمال ابتلا به این سندروم را کاهش دهید. اگر در رابطه با این مسئله سؤالی دارید در بخش نظرات با ما در میان بزارید.
