افتادگی لگن یک مشکل پزشکی شایع در زنان است که در بسیاری از بانوان، عوارضی جدی بر کیفیت زندگی، سلامت فردی و رابطه جنسی ایجاد می‌کند. این وضعیت که پرولاپس لگن نیز شناخته می‌شود، به افتادگی اعضا و بافت‌های ناحیه لگنی، از جمله رحم، مثانه، واژن و رکتوم، اشاره دارد.
ضمن علائم و عوارض مرتبط با این وضعیت که از درد گرفته تا مشکلات در رابطه جنسی و کاهش اعتماد به نفس است، تهدیدی برای ابتلای فرد به عفونت‌های ادراری، انواع سرطان، و دیگر مشکلات پزشکی است.
در این مقاله، به بررسی علل، علائم، تشخیص، روش‌های درمان، و پیشگیری از افتادگی لگن می‌پردازیم. همچنین، اهمیت آگاهی از این وضعیت، تأثیرات آن بر سلامت و کیفیت زندگی، و راه‌های مقابله با آن نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. امیدواریم این مقاله برای شما مفید و آگاهی بخش باشد.
افتادگی لگن چیست؟
افتادگی لگن یا پرولاپس لگن به وضعیتی اشاره دارد که یک یا چند اندام لگنی به طور جزئی یا کامل از موقعیت معمول خود خارج شده و به داخل واژن فرو رفته است که باعث ایجاد برآمدگی واژن یا خارج شدن چیزی از واژن می‌شود که به آن پرولاپس می‌گویند.
درواقع ماهیچه‌ها و بافت‌های همبند کف لگن معمولاً اندام‌های لگن شامل واژن، مثانه، رحم، مجرای اداری و رکتوم را در جای خود نگه می‌دارند.
علت اصلی افتادگی لگن معمولاً به ضعف عضلات و بافت‌های حمایتی ناحیه لگنی برمی‌گردد که ممکن است ناشی از عواملی مانند زایمان، پیری و باروری مداوم باشد.
متاسفانه عوارضی از جمله درد، فشار و سنگینی لگن، درد پایین کمر، تخلیه نشدن کامل مدفوع، تنش عصبی به دلیل احساس ناراحتی و عدم سلامتی، خارج نشدن کامل ادرار، ترشح ادرار هنگام عطسه و ورزش و همچنین اختلالات و درد در رابطه جنسی ایجاد می‌کند و فرد درگیر را با مشکلاتی از جمله عفونت‌های ادراری، سرطان، و نقص‌های عملکردی دیگر در ناحیه لگنی مواجه سازد.
اطلاع از این عارضه و شناخت علائم و عوارض آن برای بانوان بسیار ضروری است ، زیرا این وضعیت در اغلب موارد تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی و سلامت آنها دارد؛ درواقع اگر افتادگی لگن به موقع شناخته و مدیریت شود، می‌توان از عوارض جدی مانند عفونت‌های ادراری، انواع سرطان، و دیگر مشکلات پزشکی جلوگیری کرد. ضمن اینکه درمان موثر آن بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی بانوان ایجاد می‌کند، و به کاهش درد و ناراحتی، بهبود رابطه جنسی، و افزایش اعتماد به نفس می‌انجامد.
همانطور که قبلا هم توضیح دادیم، پرولاپس لگن تأثیرات منفی بر عملکرد روزمره بانوان دارد مانند مشکلات در حرکت و فعالیت‌های روزمره؛ از این رو شناخت و مدیریت این وضعیت می‌تواند کمک‌کننده باشد تا عملکرد روزمره افراد نیز بهبود یابد. توصیه می‌کنیم حتما با مراجعه به بهترین کلینیک فوق تخصصی لگن چکاپ ناحیه لگن را در برنامه پزشکی و سلامتی خود بگنجانید.
چه عواملی موجب افتادگی لگن می شوند؟
طبق بررسی‌ها و تحقیقات پزشکی، علت افتادگی لگن نتیجه چندین عامل است که تأثیر مستقیمی بر عملکرد عضلات و بافت‌های حمایتی ناحیه لگنی می‌گذارند. در ادامه این بخش به بررسی برخی از عوامل شایع که موجب افتادگی لگن است، می‌پردازیم.
- زایمان طبیعی یکی از شایع‌ترین عواملی است که بواسطه آن ممکن است افتادگی لگن رخ دهد. زمانی که زنان به طور مکرر و با تحمل فشار زیاد، زایمان می‌کنند، عضلات و بافت‌های حمایتی ناحیه لگنی آسیب می‌بینند و ضعیف می‌شوند
- با پیر شدن و بالارفتن سن، عضلات و بافت‌های حمایتی در ناحیه لگنی ضعیف می‌شوند و عملکرد صحیح آنها کاهش می‌یابد، و این اتفاق خطر افتادگی لگن را افزایش می‌دهد
- فشار مزمن در ناحیه لگنی، مانند فشار زیاد در زمان بغل کردن کودکان، حمل و جابجایی بار سنگین، یا تنش‌ها در ناحیه لگنی، احتمال آسیب به عضلات و بافت‌های حمایتی را افزایش می‌دهد که در نتیجه منجر به افتادگی لگن می‌شود
- عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقشی در افتادگی لگن ایفا کنند. برخی افراد به دلایل ژنتیکی احتمال بیشتری برای مواجه با این وضعیت دارند
- کاهش سطح هورمون‌هایی مانند استروژن در دوران پس از یائسگی هم ممکن است باعث ضعیف‌شدن عضلات و بافت‌های حمایتی ناحیه لگنی شود و افتادگی لگن را تسهیل کند
- عواملی مانند چاقی، استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی و بهداشتی، یا کاهش فعالیت بدنی نیز می‌توانند ریسک افتادگی لگن را افزایش دهند
انواع پرولاپس لگن کدامند؟
4 نوع اصلی پرولاپس لگن وجود دارند که عبارت‌اند از:
- پرولاپس قدامی: زمانی که برآمدگی مثانه به دیواره جلویی واژن اتفاق بیفتد
- پرولاپس رحم: زمانی که برآمدگی رحم یا آویزان شدن آن به داخل رحم اتفاق بیفتد
- افتادگی بالای واژن: در برخی از زنان پس از عمل جراحی برای برداشتن رحم، اتفاق می‌افتد
- پرولاپس دیواره خلفی: زمانی که برآمدگی روده به سمت جلو در دیواره پشتی واژن اتفاق بیفتد
افرادی که دچار پرولاپس لگنی شوند، ممکن است یک یا بیشتر از یک نوع را همزمان تجربه کنند. درواقع درجه‌بندی این بیماری از مقیاس 1 تا 4 طبقه‌بندی شده است که به این صورت مشخص می‌کند بیماری چقدر شدید است و فرد دچار نوع خفیف افتادگی لگن است یا نوع خفیف این بیماری را دارد.
علائم افتادگی لگن کدامند؟
در بخش‌های قبلی از علائم افتادگی لگن صحبت کردیم. البته در برخی موارد ممکن است فرد هیچ علائم خاص و مشخصی را مشاهده نکند ولی اغلب علائم زیر نشان‌دهنده ابتلا به پرولاپس لگن است:
- درد یا فشار در ناحیه لگنی
- احساس فرو رفتگی یا سنگینی در محله لگن
- تنش و ناراحتی در ناحیه زیری بدن
- اختلالات در رابطه جنسی مانند درد و عدم راحتی
- ادرار ناخواسته یا ریزش ناخواسته ادرار
- احساس تکرر ادرار و ناتوانی در کنترل مثانه
- تخلیه نشدن کامل مدفوع
- خارج شدن چیزی از واژن یا برآمدگی واژن
روش های درمان افتادگی لگن
بانوانی که دچار افتادگی لگن می‌شوند، به دنبال راهکاری هستند که بتواند این مشکل را برطرف کند و به روال عادی زندگی خود برگردند. در ادامه به معرفی روش‌های مختلف از دید طب سنتی، جراحی و ورزش مناسب برای رفع این عارضه پرداخته‌ایم.
درمان افتادگی لگن در طب سنتی
با توجه به دیدگاه طب سنتی، افتادگی لگن به عوامل مختلفی برمی‌گردد، از جمله ضعف عضلات، اختلالات در جریان انرژی در بدن، و عدم تعادل در سیستم‌های بدنی. بر این اساس، برخی روش‌های طب سنتی برای درمان افتادگی لگن عبارت‌اند از:
- استفاده از گیاهان دارویی مانند زیره سبز، زنجبیل، خرما و زعفران
- رژیم غذایی متنوع و سالم با مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و پروتئین‌های سالم
- استفاده از ماساژ و تکنیک‌های ریلکس‌کننده برای تسکین درد و تقویت عضلات
- انجام تمریناتی که بر عضلات کف لگنی و عضلات محیطی ناحیه لگنی تأثیر مثبتی داشته باشند
- استفاده روش‌هایی مانند اکوپانکچر و ماساژ طب سوزنی
درمان پرولاپس لگن با جراحی
جراحی برای درمان پرولاپس لگن معمولاً در مواردی که تهدیدی جدی برای سلامتی یا کیفیت زندگی فرد وجود دارد، توسط متخصص لگن یا دکتر ارتوپد پیشنهاد می‌شود. زمانی‌که:
- علائم پرولاپس لگن شدید و موجب ناراحتی شدید، درد غیر قابل تحمل، یا مشکلات جدی در عملکرد روزمره شوند
- اگر درمان‌های دیگر از جمله تمرینات تقویتی، فیزیوتراپی، یا استفاده از دستگاه‌های پشتیبانی نتیجه مطلوبی نداشته باشند
- اگر پرولاپس لگن منجر به عوارض جانبی جدی مانند عفونت‌های مکرر ادراری یا تحریک مثانه شود
- شرایط فردی خاص مانند بارداری، ناتوانی برای انجام فعالیت‌های روزمره، یا شدت علائم در مواقعی مانند خارج شدن رحم از واژن (پرولاپس رحم)
ورزش برای افتادگی لگن
ورزش‌هایی که عمدتاً بر تقویت عضلات کف لگنی و عضلات محیطی ناحیه لگنی مفید هستند، در بهبود افتادگی لگن استفاده می‌شوند. برخی از این ورزش‌ها عبارت‌ند از:
- تمرینات پلانک
- شنا
- تمرینات پیلاتس
- تمرینات وزنه‌برداری
همچنین تمریناتی مانند لانگ، سیت‌آپ و… که روی عضلات کف لگنی و عضلات محیطی ناحیه لگنی تأثیر مثبتی دارند، مفید هستند.
نحوه تشخیص پرولاپس لگن
تشخیص پرولاپس لگن معمولاً از طریق معاینه فیزیکی و مشاهده علائم مربوطه توسط پزشک زنان و زایمان صورت می‌گیرد. قبلا علائمی که نشان‌دهنده این بیماری هستند را معرفی کرده‌ایم.
پزشک زنان با کمک ابزاری به نام اسپکولوم دیواره واژن را باز می‌کند تا بتواند اندام‌های لگن را به خوبی مشاهده کند. همچنین پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق‌تر وضعیت از ابزارهای تصویربرداری مانند آلتراسونوگرافی یا مراجعه به متخصصین زنان و زایمان استفاده کند.
چگونه از افتادگی لگن پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از افتادگی لگن، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- انجام تمرینات تقویتی: تمریناتی که برای تقویت عضلات کف لگنی و عضلات محیطی ناحیه لگنی طراحی شده‌اند را انجام دهید
- حفظ وزن سالم: اجتناب از چاقی و حفظ وزن مناسب کمک می‌کند تا از افتادگی لگن جلوگیری شود
- مراقبت از سلامتی عضلات: اجتناب از برداشتن و حمل بارهای سنگین، مراقبت از عضلات و استفاده از تکنیک‌های صحیح در زمان بلندکردن اشیاء به پیشگیری از ضعف عضلات و افتادگی لگن کمک می‌کند
- استفاده از تکنیک‌های مناسب در زمان زایمان: برای کاهش فشار و تنش در ناحیه لگنی و حفظ سلامتی عضلات، استفاده از تکنیک‌های مناسب در زمان زایمان مهم است. در نتیجه توصیه می‌کنیم حتما در طول بارداری به تمرینات مخصوص زایمان برای آمادگی بیشتر زیر نظر فرد متخصص بپردازید
- مراقبت از سلامتی کلیه: بهداشت عمومی، مراقبت از سلامتی عضلات و استفاده از تکنیک‌های درست در فعالیت‌های روزمره می‌تواند به پیشگیری از افتادگی لگن کمک کند
- مشاوره با پزشک: مشاوره با پزشک و متخصصین در زمینه زنان و زایمان این امکان را فراهم می‌کند تا راهنمایی‌های لازم را برای پیشگیری و مراقبت از سلامتی لگن دریافت کنید
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت نیاوران کلینیک، به طور کامل و جامع در مورد افتادگی لگن یا پرولاپس لگن صحبت کردیم. همانطور که متوجه شدید، این عارضه تاثیرات زیادی بر کیفیت زندگی و سلامت زنان می‌گذارد و در صورتی که برای درمان به موقع اقدام نشود، عوارض جدی از جمله ابتلا به عفونت‌های مختلف و سرطان فرد را تهدید می‌کند.
از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید، صمیمانه سپاسگزاریم. اگر لازم است در مورد این بیماری مشاوره بگیرید، می‌توانید از طریق پل‌های ارتباطی درج شده در سایت، با ما ارتباط برقرار کنید.
