این روزها یکی از شایعترین بیماری و مشکلات در بین مردم، درد زانو است که متأسفانه بر کلیه فعالیتهای روزانه سایه میاندازد. معمولا دلایل مختلفی برای درد زانو وجود دارد اما یکی از مهمترین آنها، ورم زانو است، که تشخیص به موقع علت ورم زانو و نحوه درمان آن بسیار اهمیت دارد. در اینجا، برخی از مهمترین نکاتی را که باید درباره این بیماری بدانید، با هم مرور میکنیم.
ورم زانو چیست؟
ورم مفصل زانو عملکرد و انعطاف پذیری زانو را محدود می کند. برای مثال بیمار مبتلا به علائم آب آوردن زانو به دشواری می تواند زانوی متورم را کاملا خم یا صاف کند و در زمان دراز کردن و بی حرکتی پا زانو معمولا ۱۵ تا ۲۵ درجه خمیدگی دارد. ورم زانو با توجه به عارضه اصلی دامن زننده به این شرایط در بخری موارد با هیچ علامت دیگری همراه نیست و برعکس گاهی دردناک و قرمز است و زانو توانایی تحمل وزن بدن را ندارد.
علت آب آوردن زانو خواه اندکی بیمار را آزار دهد، خواهد او را دچار دردی توان فرسا سازد باید مشخص شود و علائم آن به منظور تخفیف مشکلات آتی درمان شود ورم مزمن یا طولانی مدت می تواند به آسیب بافت مفصل، تحلیل و فروپاشی غضروف و نرمی استخوان بیانجامد، بنابراین در درمان آن نباید اهمال شود.
علت ورم زانو چیست؟
ایجاد ورم در زانو نشان میدهد که در داخل یا بیرون مفصل زانو مایع تجمع کرده است که به آن جمع شدن آب در زانو، یا آب آوردن زانو نیز گفته میشود. ورم زانو میتواند دردناک بوده و یا هیچ دردی نداشته باشد. ورم زانو گاهی ناگهانی ظاهر میشود و گاهی طی چندین روز کم کم زانو متورم میشود. این تورم دلایل متفاوتی دارد. ما به طور کلی علت ورم زانو را در سه دسته، تقسیم میکنیم:
- ایجاد ورم زانو بعد از آسیب دیدگی
آسیبدیدگی زانو یکی از دلایلی است که موجب ورم در این عضو میشود. این آسیبها عمدتا باعث پارگی لیگامنت صلیبی و متقاطع جلویی، پارگی غضروفها، شکستگی در مفصل زانو، جابهجای کشکک زانو، آسیب دیدگی لیگامنتهای جانبی، التهاب برسا، تاندونیت، آسیب دیدگی صفحه رشد و… میشوند.
- ایجاد ورم زانو بعد از انجام برخی ورزشها
در صورتی که حین ورزش ضربه مستقیمی به زانو وارد شود، ممکن است به زانو آسیب برساند. ورم زانو در اثر ضربه بیشتر در ورزشهایی مانند فوتبال، دویدن با سرعت، پرش، فرود آمدن روی زمین و غیره دیده میشوند.
- ایجاد ورم زانو ناشی از عفونت و التهاب زانو
عفونت و برخی بیماریها نیز میتوانند باعث ایجاد التهاب زانو شوند. این بیماریها عبارتاند از:
» آرتروز فرسودهکننده مفصل: این بیماری معمولا بعد از 40 سالگی در افراد دیده میشود زیرا با افزایش سن، مفصل زانو فرسوده میشود. البته ممکن است در افرادی که دچار آسیب دیدگی زانو هستند، نیز به وجود بیاید.
» سندروم درد کشکک زانو: این بیماری یکی از رایجترین علت آب آوردن زانو است و بیشتر به دلیل استفاده و فشار بیش از حد بر مفصل زانو است که در اثر فعالیتهایی مانند دویدن، پریدن، زانو زدن و غیره به وجود میآید.
» کیست بیکر: کیست بیکر به تجمع مایع در پشت مفصل زانو گفته میشود، که موجب ورم زانو خواهد شد.
- ایجاد ورم در زانو پس از عمل جراحی: گاهی پس از عمل جراحی تعویض مفصل زانو، برخی از بیماران با التهاب و ورم در زانو روبهرو میشوند. این تورم گاهی با درد و کاهش دامنه حرکت بیمار همراه است. درمان ورم زانو بعد از عمل نیاز به اقدام خاصی ندارد و در اکثر موارد پس از مدتی خود به خود از بین میرود. اما با انجام ورزشهای مناسب و استفاده از کمپرس یخ میتوانید این روند را سرعت بخشید.
شایعترین علائم ورم زانو چیست؟
مهمترین علائم آب آوردن زانو و ورم زانو شامل موارد زیر است:
- بزرگتر شدن اندازه زانو نسبت به حالت طبیعی
- دشواری در خم کردن و یا صاف کردن زانو
- قرمزی زانو
- احساس گرمتر بودن یک زانو نسبت به دیگری
- سفتی مفصل زانو
- احساس درد بیش از حد حتی پس از مصرف دارو
- وجود کبودی در اطراف مفصل
- احساس درد هنگام پیاده روی و یا هر گونه فعالیتی که مربوط به زانو میشود.
تشخیص ورم یا آب آوردن زانو چگونه است؟
تشخیص ورم زانو توسط پزشک طی چند مرحله انجام میشود. ابتدا پزشک سابقه بیماری شما را بررسی میکند و معاینه فیزیکی را انجام میدهد و از شما سوالاتی درباره میزان آسیب و درد و… میپرسد. سپس برای تشخیص دقیقتر از شما میخواهد که آزمایشاتی را انجام دهید. چند آزمایشی که ممکن است انجام شود، عبارتاند از:
- رادیوگرافی یا عکسبرداری
در صورتی که ورم زانو ناشی از آسیب دیدگی قبلی باشد، پزشک میتواند با کمک عکسبرداری آن را تشخیص دهد. - تست ام آر آی
در آزمایش ام آر آی میتوان هر گونه مشکلی در استخوان یا مفصل زانو را شناسایی کرد. به عنوان مثال میتوان پارگی رباط، تاندون، غضروف و … را تشخیص داد. - آزمایش خون
با کمک آزمایش خون پزشک میتواند هر گونه بیماری عفونی، التهاب، روماتیسم زانو، مشکلات لخته شدن خون و غیره را شناسایی کند. - سونوگرافی
روش دیگری از عکسبرداری از تاندون، استخوان و رباط است. - آسپیراسیون زانو
در این آزمایش ابتدا زانو بیحس میشود و سپس مقداری از مایع را توسط آمپول از کپسول مفصل خارج میکنند و آن مایع خارج شده را برای آزمایش میفرستند.
ورم زانو چه عوارضی را به همراه دارد؟
عوارض آب آوردن زانو عبارتاند از:
- ازدستدادن عضله: این مشکل میتواند روی عملکرد عضلات ران تأثیر بگذارد و باعث ضعف و آتروفی آنها شود
- کیسه پر از مایع: این مشکل میتواند باعث ایجاد کیسهای پر از مایع به نام کیسه بیکر در پشت زانو شود
روشهای درمان ورم زانو چیست؟
برای درمان آب آوردن زانو و ورم زانو از روشهای متفاوتی میتوان استفاده کرد و انتخاب یک روش درمانی مناسب کاملا به شرایط بیمار بستگی دارد. گاهی ممکن است به تشخیص پزشک، چند روش درمانی به صورت همزمان پیگیری شود. برخی از مهمترین روشهای درمان ورم زانو عبارتاند از:
- استراحت
در برخی موارد، پزشک ممکن است با توجه به شرایط بیمار، از او بخواهد که استراحت مطلق داشته باشد و بیتحرک باشد و از پیاده روی و تحمیل وزن روی مفصل خود جلوگیری کند. - آتل و گچ
اگر علت ورم زانو ، وجود شکستگی در زانو و یا در رفتن زانو باشد، میتوان با جا انداختن زانو و آتل و گچ آن را درمان کرد. - رژیم غذایی مناسب
هنگام درمان ورم زانو باید از مواد غذایی سرشار از ویتامین B و D استفاده کنید. به عنوان مثال میتوانید از مواد غذایی مانند سویا، گوشت بدون چربی، تخم مرغ، ماهی، فرآوردههای لبنی و غیره استفاده کنید. - استفاده از یخ برای ورم زانو
استفاده از کمپرس یخ، یکی دیگر از راههای کاهش ورم زانو است. برای این کار باید 20 دقیقه کمپرس یخ را روی مفصل خود قرار دهید و سپس بعد از فاصله یک ساعته دوباره آن را تکرار کنید.
- ورزش برای درمان آب آوردن زانو
ورزش برای کاهش وزن و حفظ سلامت بدن اهمیت زیادی دارد. اگر به دلیل اضافه وزن از درد زانو و مفصل رنج میبرید، میتوانید با انجام برخی از حرکات ورزشی، فشاری را که بر زانو و مفصل وارد میشود، کاهش دهید.
مطالعه بیشتر: ورزش برای زانو درد
- فیزیوتراپی
در فیزیوتراپی، ابتدا حرکات مورد نیاز برای زانو انتخاب میشود و سپس طی چند جلسه، روند درمانی بیمار طی میشود. در این حالت حرکت و انقباض عضلات دو روش اصلی برای کم کردن مایع اضافی در زانو است. با حرکات و تمرینات صحیحی که در فیزیوتراپی انجام میشود، تا حد زیادی میتوان مایع اضافی را از زانو خارج کرد و به بخشهای مختلف اندام داخلی فرستاد. - ماساژ درمانی
در ماساژ درمانی هدف اصلی این است که مفصل زانو تقویت شود، عضلات زانو بهبود یابند و بیمار توانایی حرکتی خود را به دست آورد. اما در نظر داشته باشید که اگر زانو ملتهب باشد، نباید آن را به طور مستقیم ماساژ داد. بنابراین میتوان بخش بالای زانو را ماساژ داد. البته در صورتی که پس از ماساژ مفصل، زانو ورم کند و یا گرم شود، درمان باید به تاخیر انداخته شود. - دارو درمانی
در صورتی که دلیل ورم زانو ناشی از آرتروز زانو باشد، میتوان با برخی از داروهای ضدالتهابی که توسط پزشک تجویز میشود، درد را تسکین کرد. - جراحی
در مواردی که ورم زانو شدید باشد و چاره دیگری نداشته باشد، پزشک متخصص گزینه جراحی را پیشنهاد میکند که میتواند شامل جراحی باز یا بسته باشد.
درمان خانگی ورم و آب آوردن زانو
روشهای درمان خانگی باد کردن زانو عبارتاند از:
- زانوبند: یک زانوبند تهیه کنید و آن را دور زانوی خود ببندید تا از بدترشدن تورم آن جلوگیری کنید. به خاطر داشته باشید که اگر زانوبند را بهصورت محکم ببندید، ساق پا ممکن است متورم شود
- پای خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید: بنشینید یا دراز بکشید و بالشی را زیر پای خود بگذارید تا جریان خون به زانوی آسیبدیده را کاهش دهید و بهتبع آن، به کاهش التهاب کمک کنید
- داروهای ضدالتهابی: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن، آسپرین و ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و تورم زانو کمک کنند. اگر داروهایی را برای لخته خون یا افسردگی مصرف کنید، حتما پیش از استفاده از داروهای ضدالتهابی با پزشک خود مشورت کنید؛ زیرا، داروهای ضدالتهابی میتوانند با داروهایی که برای لخته خون یا افسردگی تجویز میشوند، تداخل داشته باشند و باعث ایجاد عوارض جانبی خطرناکی شوند
- گرما: پس از 72 ساعت استفاده از بستههای یخ، میتوانید از گرما برای کاهش تورم استفاده کنید. منظور ما از گرما، دوشگرفتن با آب گرم یا استفاده از پدهای گرمکننده یا حولهای گرم به مدت 15 الی 20 دقیقه چند بار در روز است. اگر گرما باعث بدترشدن ورم میشود، از این روش استفاده نکنید
- ماساژدرمانی: زانوی خود را بهآرامی با روغن کرچک ماساژ دهید یا به متخصص ماساژدرمانی مراجعه کنید
برای پیشگیری از آب آوردن زانو چه کنیم؟
برای پیشگیری از ورم زانو باید چند مورد زیر را رعایت کنید:
- از انجام فعالیتهای فیزیکی خطرناک جلوگیری کنید.
- وزن خود را متعادل نگه دارید.
- هنگام ورزش از زانوبند استفاده کنید.
- از وارد شدن ضربه به زانو جلوگیری کنید.
- رژیم غذایی مناسبی داشته باشید.
حرکات اصلاحی برای جلوگیری از ورم زانو پس از ورزش
برای جلوگیری از ورم زانو، ابتدا صبر کنید که ورم کمی کاهش یابد و سپس تمرینات ایزومتریک را برای تقویت عضلات زانوی خود انجام دهید. اگر عضلات اطراف زانو قوی باشند، میتوانند به کاهش فشار مفصل کمک کنند. برخی از تمرینات ایزومتریک عبارتاند از:
- نشستن روی دیوار (وال سیت): این حرکت میتواند عضلات ران بهویژه عضلات چهارسر ران را تقویت کند. برای انجام این حرکت، جلوی دیواری محکم بایستید و به آن تکیه دهید. سپس زانوهای خود را خم کنید و باسن خود را به پایین بیاورید تا زاویهای 90 درجه بین ران و ساق پا ایجاد شود. به مدت 15 ثانیه یا بیشتر در این حالت بمانید و سپس این حرکت را 2 الی 3 بار انجام دهید
- پلانک روی کف دست: برای انجام پلانک روی کف دست، زانو بزنید، کف دستهای خود را روی زمین بگذارید و سپس زانوهای خود را صاف کنید. مطمئن شوید که فاصله کف دستها بهاندازه عرض شانه است و پاها صاف هستند. به مدت 20 الی 60 ثانیه در این حالت بمانید و این حرکت را 2 بار انجام دهید
- پلانک پهلو: روی پهلوی چپ خو دراز بکشید و پاهایتان را صاف کنید. سپس آرنچ چپ خود را خم کنید، ساعد خود را روی زمین در زیر شانه خود بگذارید و بدن و باسن خود را از روی زمین بردارید. مطمئن شوید که خط صافی را از سر تا پاشنه خود ایجاد کردهاید و بازوی راستتان کنار پهلوی راستتان است. به مدت 10 ثانیه یا بیشتر در این حالت بمانید و سپس این حرکت را با طرف دیگر بدن خود انجام دهید
مطالعه بیشتر: درمان آرتروز زانو
چه زمانی برای درمان ورم زانو به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که درد زانوی شما به اندازهای زیاد است که حتی پس از مصرف مسکن و آرام بخشهایی که توسط پزشک تجویز شده است، کاهش نیابد؛ باید به پزشک مراجعه کنید. بیمار باید در صورت مواجهه با موارد زیر به پزشک مراجعه کند:
- ورم شدید زانو یا ناهنجاری و بدشکلی قابل ملاحظه آن
- ناتوانی در صاف یا خم کردن کامل زانو
- درد طاقت فرسای زانو (تسکین نیافتن درد علیرغم مصرف مسکن های غیرتجویز)
- ناتوانی در انداختن وزن روی زانو یا احساس «خالی کردن» زانو
- گرم یا قرمز شدن پوست روی زانو
- بالا رفتن دمای بدن و تبدار بودن بیمار
- فروکش نکردن ورم پس از گذشت ۳ روز یا بیشتر
خدمات نیاوران کلینیک برای درمان ورم زانو
در کلینیک فوق تخصصی زانو نیاوران خدمات درمانی متنوعی به بیماران ارائه میشود. شما میتوانید برای درمان پارگی رباط صلیبی، درمان آرتروز زانو، درمان ساییدگی زانو، درمان زانو درد و انواع مشکلات موثر بر روی زانو، از روشهای علمی و پیشرفته ما مانند تزریق اوزون در زانو و انواع جراحیهای تخصصی مانند تعویض مفصل زانو بهرهمند شوید. در کلینیک نیاوران، شما میتوانید انواع خدمات درمانی برای زانوی خود را با بهترین کیفیت و تحت نظر دکتر فوق تخصص زانو دریافت کنید.
سوالات متداول در مورد ورم زانو
- آیا آب آوردن زانو خطرناک است؟
آب آوردن زانو نیز مانند تمام بیمایهای دیگر نیازمند رسیدگی صحیح و سریع است. اگر به محض احساس مشکل در زانوی خود نسبت به درمان آن اقدام کنید، خطری ندارد اما اگر تاخیری در درمان آب آوردن زانو رخ دهد، ممکن است خطرناک باشد و مشکلات جدیتری را به وجود بیاورد. برای مثال ممکن است مایع جمع شده در مفصل، به عفونت تبدیل شود. - چه افرادی بیشتر در معرض خطر هستند؟
» کسانی که سن بالایی دارند.
» افرادی که مشاغل سختی دارند و فشار وارد بر زانو در آنها بیشتر است مانند باغبانی، برف روبی و غیره.
» کسانی که اضافه وزن زیادی دارند.
» ورزشکاران رشتههای فوتبال، کشتی، بسکتبال و …
حدود دو ماهه که زانوی چپم ورم کرده درد ندارم ولی در دایره حرکت زانو مشگل پیدا کردم اطلاعات خوبی دادید ممنونم